Her geçen gün artan sanayi, teknoloji, nüfus ve kullanılan elektrik miktarı fosil yakıt kullanımının artmasına, küresel ısınmanın da yükselmesine neden oluyor. Ancak gelişen teknoloji, doğada bulunan kaynakları temiz bir şekilde enerjiye çevirmemize de olanak sağlıyor. Son yıllarda artan kullanım ile birlikte yenilenebilir enerji kaynakları kullanım alanları da gelişmeye devam ediyor. Ülkemizde de son yıllarda büyük yatırımlarla hayata geçirilen yenilenebilir enerji kaynakları projelerinde rüzgar enerjisi ve güneş enerjisi en ön sırada yer alıyor. Yazımızın devamında değineceğimiz yenilenebilir enerji kaynaklarının özellikleri ve örneklerini bulabilirsiniz.
Enerji denilince akıllara gelen petrol ve doğal gaz gibi kaynakların zaman içerisinde artan maliyetleri ve çevreye olumsuz etkileri nedeniyle son yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarının payı hızla arttı. Artan tüketimi karşılamak ve sürdürülebilir bir dünya için teknolojinin doğaya entegresiyle ev, işyeri, okul ve birçok alanda güneşten, rüzgârdan, sudan ve hatta atıklardan enerji üretmeye başladık. Peki, sınırsız, fosil yakıtlar gibi zaman içerisinde tükenmeyecek bu kaynaklar nelerdir? Örnekleri ve özellikleri nedir? Hep birlikte inceleyelim.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının içerisinde güneşten elde edilen, en çok kullanılan en büyüğü olma özelliğine sahiptir. Elektrik üretimi için kullanılan bu kaynak, paneller yardımıyla güneş ışınlarını toplayarak elektrik enerjisine dönüştürür. Özellikle yazlık beldelerde ve köylerde sıcak su için de güneş enerjisi kullanılır. Türkiye'de özellikle çatılarda ve geniş arazilerde kurulan panellerle üretim yapılmaktadır. Türkiye'nin en büyük üretim merkezleri Konya'da yer alır.
Güneş enerjisinin arkasından en yaygın olarak kullanılan yenilenebilir enerji kaynağıdır. Rüzgar enerjisinden faydalanmak ve üretim yapmak için rüzgar gülleri diye bilinen rüzgar enerji santralleri kullanılır. Dev türbinleri, yelkenleri ve pervaneleriyle daha çok rüzgarlı bölgelerde kurulumu gerçekleştirilir. Ayrıca son yıllarda deniz üzerine de kurulumlarıyla birlikte üretim alanları genişlemiştir. Bakımı son derece kolaydır. Çabuk kurulumuyla birlikte tarım ve hayvancılık faaliyetlerine herhangi olumsuzluk oluşturmaz.
Rüzgar enerjisinden yararlanma konusunda zengin olan ülkemizin batı bölgelerinde son derece yaygın olarak kullanılmaktadır. Küçük boyutlu versiyonlarıyla ev ve işletmelerde, park, bahçe ve cadde aydınlatmalarında, sulama sistemlerinde kullanılabilir.
Suyun akış gücünden yararlanılan bir diğer temiz enerji kaynağıdır. Antik çağlardan beri kullanılan bu enerji kaynağı, suyun hızlı akıtılmasıyla pervanelerin döndürülmesi sonucunda elektrik üretir. Dünyada üretilen elektriğin önemli bir kısmı hidroelektrik santrallerinde üretilmektedir. Ülkemizde çok sayıda örneği bulunan hidroelektrik santralleri aynı zamanda elektrik üretiminde birinci sırada gelmektedir. Atatürk, Keban, Altınkaya, Karakaya hidroelektrik santralleri örnek olarak gösterilebilir. Doğaya atığı olmayan hidroelektrik santralleri arz güvenliğini sağlarken, düşük hava emisyonlarına sahiptir ve sera gazı yaymazlar. Fazla yağışın olduğu bölgelerde selleri engellerken kurak bölgelerde suyun depolanmasını ve tarım alanlarında kullanımını kolaylaştırır.
Sıcak su, buhar ve gazın yüzeye çıkartılarak işlenmesi sonucu elde edilen bu kaynak, ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Avrupa'da birinci, dünya da ise üçüncü sırada yer alan ülkemizde iç Anadolu ve Ege bölgelerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Küçük alanlarda yüksek basınçta çalışır. Ayrıca üretim maliyetleri diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına göre daha düşüktür.
Tarım, hayvansal ve ev atıklarının arıtılması ile elde edilen elektrik enerjisine biyokütle enerjisi denmektedir. Sürdürülebilir ve organik malzemelerden elde edildiği için çevrenin korunmasında büyük bir öneme sahiptir. Bitkisel ve tarımsal atıklar, hayvan atıkları, endüstriyel ve evsel atıklar biyokütle enerjisinin temel kaynağıdır. Genellikle ısıtma, enerji üretimi için kullanılır.
