Zamir soruları nelerdir? Zamiri bulmak için hangi sorular sorulur, eyleme ne sorulur?
Günlük hayatta kendimizi ifade edebilmek için kelimeleri bir araya getirerek oluşturduğumuz ve gerek sosyal hayata adapte olabilmek gerekse duygularımızı aktarabilmek için oluşturduğumuz yapılara cümle denir. Bu cümlelerin elbette kendi içerisinde çeşitli kural ve dinamikleri vardır. Bu kural ve dinamikler Türkçe dilbilgisi konularını oluşturmuştur. Türkçe, birçok dilbilgisi konusunu kapsamaktadır. Bu konular hakkında bilgi sahibi olmak günlük hayatta kendimizi ifade etmemize katkı sağlamasının yanı sıra en önemli sınavlarda da sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bu konulardan en kapsamlı ve önemlilerinden biri de zamirlerdir. Kullanım amaçlarına göre çeşitleri bulunan zamirler nasıl bulunur?
Zamirler, Türkçenin en çok araştırılan ve merak edilen konularındandır. Zamirler, varlıkların ve nesnelerin isimlerinin yerine geçen kelimelerdir. Bazen oldukça kafa karıştırıcı olabilen cümleler içerisinde zamirlerin nasıl bulunacağının daha iyi anlaşılabilmesi için bu yazıyı hazırladık. Bu yazımızda, zamirleri bulabilmek için bazı sorular var mıdır, zamir nedir, zamirleri bulabilmek için hangi sorular sorulur, zamir nedir gibi merak ettiklerinize cevap alabilirsiniz.
ZAMİR NEDİR?
Cümleleri oluştururken bazı durumlarda nesnelerin isimlerini doğrudan söylemek yerine bu isimlere karşılık olarak farklı bazı kelimeleri kullanırız. Bu kelimelere zamir denir. Zamirler kullanım amaçlarına göre 7'ye ayrılır. Bunlar; belgisiz zamir, işaret zamiri, kişi(şahıs) zamiri, ilgi zamiri, iyelik zamiri, dönüşlülük zamiri ve soru zamiridir.
Belgisiz zamirler; yerini aldığı ismin açıkça belli olmadığı zamirlerdir. Herkes, birkaç, birkaçı, falanca, bazısı, kimisi… gibi kelimelerle ifade edilirler.
İşaret zamiri; işaret yoluyla bir ismin yerini alan zamir türüdür. O, bu, şu, onlar, bunlar, şunlar, öteki, öbürü, beriki… gibi kelimelerle ifade edilirler.
Kişi (şahıs) zamiri; Cümlede insan isimlerinin yerini alan zamir türüdür. Ben, sen, o, biz, siz, onlar gibi şahısları ifade eden kelimelerdir.
İlgi zamiri; İsim tamlamalarında tamlananın yerini tutması açısından kelimeye eklenen -ki'dir. Bu zamir cümlelerinde tamlayanın ne olduğu açıkça belli değildir. "Nalan'ın mantosu seninkinden daha güzel" cümlesi "Nalanınki daha güzel" şeklinde ifade edildiğinde Nalanınki kelimesi ilgi eki olan -ki'yi alarak ilgi zamiri içeren bir cümle haline gelmiştir. İlgi eki olan –ki eklendiği kelimeye daima bitişik şekilde yazılır.
İyelik zamiri; Aitlik bildiren ilgi eklerinin kelimelere eklenmesiyle meydana gelen zamirlerdir. Bu zamirlerde nesnenin ait olduğu kişinin ismi açıkça belli değildir. Örneğin; kalemim, kalemin, kalemi, kalemimiz, kaleminiz, kalemleri kelimeleri şahıs çekimlerine göre iyelik ekleri almıştır fakat kalemin kime ait olduğunu isim olarak bilmemekteyiz. İyelik zamirleri de cümle içerisinde bu örnekteki gibi yer almaktadır.
Dönüşlülük zamiri; eylemi gerçekleştiren ve eylemden etkilenen kişinin aynı olduğu durumlarda cümlede dönüşlülük zamiri var demektir. "Kendi" sözcüğüyle ifade edilir. Cümlenin anlamının pekişmesini sağlar. "Tüm bunları kendim başardım" cümlesinde de görüldüğü gibi eylemi gerçekleştiren ve etkilenen kişi aynıdır.
Soru zamiri; nesnelerin isimlerinin soru kelimeleriyle ifade edilmesine denir. Hangi, nereye, kaç, kaçı, hangi, hangisi, ne, kim, neyi, kimi soru kelimeleridir. Cümle içerisinde bazen soru sormak için kullanılırlar, bazı durumlarda da olayın daha nitelikli şekilde anlatılması için kullanılır. Bu durum, "Nerede olduğunu bilen yok" ve "O nerede?" cümlelerinde de görülmektedir.
ZAMİR NASIL BULUNUR?
Cümlelerde, cümlenin ögelerini bulmak için çeşitli sorular vardır. Fakat bu durum her dil bilgisi konusu için geçerli değildir. Zamirleri bulmak için sorulabilecek kesin sorular mevcut değildir. Ancak zamirleri bulmak için yukarıda bahsettiğimiz zamir türlerinin mantığını kavramak gerekmektedir. Yine de zamirleri bulmak için yapılması gereken en önemli şey elbette ki bir ismin yerini tutup tutmadığına bakmaktır. Eğer bir kelime bize herhangi bir ismin karşılığını verme niteliğindeyse yani bir ismin yerini tutup tutmadığı görülüyorsa o kelime zamirdir.