Zarf Fiil Ekleri ve Kodlaması - Zarf Fiil Ekleri Nasıl Bulunur, Şifrelemesi Nasıl Yapılır?
Fiilimsiler Türkçe dersinin en zorlu konularından bir tanesi olarak kabul görmektedir. Fiillere getirilen ekler vasıtasıyla oluşturulan fiilimsiler; isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Cümlede en çok görevi bulunan öge olarak karşımıza çıkar. En çok eke sahip olan zarf fiillerin ezberlenmesi öğrencilerin gözünü korkutmaktadır. Öğrenmeyi kolaylaştıran kodlama yöntemi, zarf fiil eklerini ezberlemeyi de kolaylaştırmıştır. Peki; Zarf fiil ekleri nelerdir, nasıl ezberlenir? Zarf fiil şifresi ve kodlaması haberimizde.
İlkokul çağlarından itibaren öğrencilere aktarılan fiilimsiler arasında zarf fiiller de yer alıyor. Bu fiilimsi grubu, zarf fiil ne demek, zarf fiil ekleri kodlaması nedir, nasıl ezberlenir gibi sorularla inceleniyor. Öğrencilerin, sınavlara hazırlananların ve Türkçe dil bilgisine daha iyi hakim olmak isteyenlerin merak ettiği bu konuya ilişkin detaylar haberimizde. İşte zarf fiil ekleri ve şifresi ile fiilimsileri öğrenmeyi kolaylaştıracak kodlama yöntemleri.
ZARF FİİL NE DEMEK?
Fiilleri, sıfatları ve zarfları; zaman, miktar ve yön bakımında nitelendiren sözcüklere zarf adı verilir. Belirli ekler vasıtasıyla türetilen zarf fiiller cümleyi durum veya zaman bakımından tamamlar. Zarflar tek başına kullanıldıkları taktirde zarf olma özelliğini yitirir. İsim çekim eki almayan zarflar isim cümlelerinde sıfat görevinde kullanılır. Zarflar kendi aralarında; Durum, Zaman, Yer-Yön, Miktar ve Soru Zarfı olmak üzere 5 kategoriye ayrılmaktadır.
ZARF FİİL EKLERİ NELERDİR?
Cümlede zarf görevinde kullanılan eylemsilere Zarf-Fiil adı verilmektedir. Bağ-fiil olarak da adlandırılan Zarf filler birçok ek vasıtasıyla oluşturulmaktadır. "-ip, (-ıp, -up, -üp), -arak (-erek), -madan (-meden), -maksızın (-meksizin), -dıkça (-dikçe, -tıkça, -tikçe), -ınca (-ince), -alı (-eli), -ken, -a ( ... -a ... -a), ... -r ... -maz ( ... -r ... -mez), -asıya (-esiye), -casına (-cesine)" zarf fiil ekleridir. Bu zarf fiil ekleri kendi aralarında Durum Zarfı, Zaman Zarfı, Yer-Yön Zarfı, Miktar Zarfı ve Soru Zarfı olmak üzere 5 kategoriye ayrılmaktadır.
- Durum Ulaçları: "Nasıl?" sorusuna yanıt aranarak bulunan "-erek,-a,-e,-meden,-meksizin,-asıya" ekleri Durum zarfı kategorisindedir.
- Zaman Ulaçları: "Ne zaman?" sorusuna cevap veren "-dikçe, -diğinde, -eli, -ir - mez, -inceye (dek), -ken" ekleri Zaman zarfını belirtmektedir.
- Yer Yön Ulacı: Fiilin yöneldiği yönü gösteren ulaçlar, fiili yer ve yön bakımında belirtir. Fiile sorulan "Nereye" sorusuyla yer yön zarfı bulunur. En çok kullanılan yer yön zarfları; aşağı, yukarı, içeri ve dışarı sözcükleridir.
- Miktar Ulaçları: Fiilleri miktar bakımından niteleyen zarflara miktar zarfları adı verilir. Cümle içerisindeki miktar ulaçları, fiile sorulan "Ne kadar?" sorusuyla bulunur.
- Soru Ulaçları: Soru yoluyla fiilin sebebini, miktarını ve zamanını belirten zarflardır.
ZARF FİİL ŞİFRESİ NEDİR?
Bağ-fiil adıyla da anılan zarf filler, cümlede belirteç görevinde kullanılmaktadır. Çok sayıda ekle oluşturulan zarf fiilleri akılda tutmak için pratik kodlama yöntemleri oluşturulmuştur. Bulunan şifreleme yöntemleriyle zarf fiilleri akılda tutmak oldukça kolay hale gelmiştir. "Zarf fiil ekleri nasıl ezberlenir?" sorusunun cevabı bu kodlama yöntemleriyle oldukça basit. İşte zarf fiil eklerini ezberlemeyi kolaylaştıran kodlama yöntemleri:
- Kenyalı Asiye ince ipi araklamadan gittiğinde oldukça
- Ali madan dağında yaramazken ince ip atarak incelmeksizin dikçe durdu.
ZARF FİİL NASIL BULUNUR?
Zarf fiil konusu Türkçe dersinin en zorlanılan konularının başında gelmektedir. Cümle içerisindeki zarf fiil nasıl bulunur? sorusunun cevabı internet üzerinden aratılmaktadır. Bir cümlenin içerisinde zarf fiil olduğunu nasıl anlarız? sorusunun oldukça pratik yöntemleri bulunuyor. Cümlede Zarf-fiili (fiilimsi) bulmak için cümleye; nasıl, ne kadar, ne zaman ve nereye gibi sorular sorulabilir. Bugün çok uyudum cümlesine sorulan 'ne kadar?' sorusu zarf fiili vermektedir. 'Çok' sözcüğü bu cümlede miktar zarfı görevinde kullanılmıştır. Oradan koşarak uzaklaştı cümlesine sorulan 'nasıl?' sorusunun cevabı bize zarf fiili vermektedir. İşte, zarf fiil örnekleri…
- Eve varınca beni ara.
- Servis dokuzu çeyrek geçe hareket edecek.
- İstanbul'a geleli uzun yıllar oldu.
- Akşam yemeğini beklerken uyuyakalmışım.
- Tezini bitirmek için ölesiye çalıştı.
- Eve girer girmez ellerini yıka.
- Beşe on kala tiyatroda buluşalım.
- Markete gidip alışveriş yapmam lazım.
- Köyden ayrılalı burada her şey değişmiş.
- Dereyi görmeden paçaları sıvama.
- Buraya uğramadan eve gitmez.
- Pandemi döneminde şirketimiz durmaksızın çalıştı.