Zarf fiilden sonra virgül gelir mi? Zarf fiillerin cümle içinde kullanımı
Türkçe dilince toplamda 3 çeşit fiilimsi bulunmaktadır. Bu fiilimsiler isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiildir. Zarf fiiller en çok karıştırılan ve en zorlanılan fiilimsi türlerinden biridir. Bunun nedeni zarf fiillerin çok fazla ek alabilmeleridir. Zarf fiil konusuna çalışan öğrenciler sıklıkla zarf fiilden sonra virgül gelir mi sorusunun cevabını araştırmaktadır. Yazımızın devamında size bu sorunun cevabını vermeye ve zarf fiillerin cümle içindeki kullanımını açıklamaya çalışacağız.
Zarf fiiller, fiillere belirli ekler gelerek cümlede zarf görevinde kullanılmasına denilmektedir. Her kademeden öğrencinin sınavlarda sık sık karşılaştığı zarf fiiller, bazen öğrencileri zorlayabilmektedir. Türkçe dilinin en önemli konularından olan fiilimsi çeşitlerinden zarf fiiller bazı noktalama işaretleri ile birlikte kullanılabilirken bazı noktalama işaretleri ile birlikte kullanılamamaktadır.
ZARF FİİLDEN SONRA VİRGÜL GELİR Mİ?
Fiilin bir cümlede zarf şeklinde kullanılmasına zarf fiil adı verilmektedir. Zarf fiillere olaç veya bağ fiil de denilebilmektedir. Fiilimsiler toplam üç tanedir. Bunlar; İsim fiil, sıfat fiil ve zarf fiildir. Fiillere belirlenen ekler gelerek oluşturulan fiilimsilerde, bir fiilin zarf fiil olabilmesi için alması gereken ekler; -esiye, -ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça'dır. Zarf fiiller isim fiiller ve sıfat fiillere oranla daha çok eke sahiptirler.
Zarf fiiller cümlede zarf görevinde kullanılmaktadırlar. Yükleme sorulan iki soru ile zarf fiilleri tespit etmek mümkün olabilmektedir. Bu sorular "ne zaman" ve "nasıl" sorularıdır. Zarf fiiller çekim eki almazlar.
Virgül en sık karşımıza çıkan noktalama işaretlerinden birisidir ve pek çok farklı görevi bulunmaktadır. Virgülün başlıca görevi ise eş anlamı ya da görevi bulunan sözcükleri ve sözcük gruplarını birbirinden ayırmaktır.
Zarf fiil eki almış sözcüklerde virgül kullanılmamaktadır. Bunun nedeni zarf fiillerin aynı zamanda birer bağlaç olarak görev yapmasıdır. İstisna olan durumlar bulunsa da çoğu durumda zarf fiillerden sonra virgül kullanılmamaktadır.
ZARF FİİLLERİN CÜMLE İÇİNDE KULLANIMI
Zarf fiiller cümle içerinde zaman ya da durum zarfı olarak görev alabilmektedir. Zarf fiillerin kullanımına bazı örnekler şunlardır:
- Güneş açınca çocuklar dışarıda oynamaya başladı.
- Tatile geleli hiç denize girmemişti.
- Ödevini yapınca televizyon izlemeye başlayabilirsin.
- Ödevlerini kolayca yapması için kitap aldım.
- Arabadan inip eve girdi.
- Onunla aynı arabaya bindiği için suçluluk hissediyordu.
- Ağlayarak konuşmaya devam ediyordu.
- Annesi işini halleder halletmez eve dönmesini istedi.
- Çok susuz kaldığından başı ağrıyordu.
- Seni sevdiğim için suçluluk hissediyorum.
ZARF FİİLDEN SONRA NOKTALAMA İŞARETİ GELİR Mİ?
Türkçede noktalama işaretleri karmaşık ve uzun bir konudur. Karmaşık olmasının nedeni çok fazla noktalama işareti bulunması ve noktalama işaretlerinin her birinin birden fazla görevi olmasıdır. Bu yüzden noktalama işaretlerinin kullanıldıkları yerler hakkında özellikle öğrencilerin kafası karışabilmektedir.
Zarf fiilden sonra çoğu noktalama işareti kullanılamıyor olsa da hepsi için istisna olan durumlar mevcuttur. Mesela virgül normal koşullarda zarf fiillerden sonra kullanılamazken eğer art arda zarf fiil barındıran cümlelerde zarf fiilden sonra da kullanılabilmektedir. Bu kullanıma bazı örnekler şunlardır:
- Yanlış: Okuldan gelip, üzerini değişti.
Doğru: Okuldan gelip üzerini değişti.
- Yanlış: Silgisi yere düşünce, silgiyi çöpe attı.
Doğru: Silgisi yere düşünce silgiyi çöpe attı.
- Yanlış: Eve gelip yatıp dizi izledi.
Doğru: Eve gelip, yatıp dizi izledi.
Örneklerde de görüldüğü gibi birbirinin ardından gelen zarf fiillerin arasına virgül konulurken diğer durumlarda zarf fiillerden sonra virgül kullanılmamaktadır.