Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

Türk demokrasi tarihinin kara lekesi 27 Mayıs'ın üzerinden 65 yıl geçti. Millet, o günden bu yana Cumhuriyet tarihinin seçilmiş iktidarına karşı darbe yapanları hiçbir zaman unutmadı. Yassıada cellatları, hukuksuz yargılamalarla Başbakan Menderes, Dışişleri Bakanı Zorlu ve Maliye Bakanı Polatkan'ı darağacına gönderdi.

01 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

Türk demokrasi tarihinin kara lekelerinden biri olan ve milletin vicdanında derin yaralar açan 27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden 65 yıl geçti. Siyasal hayatımıza bir utanç vesikası olarak geçen 27 Mayıs 1960 ihtilaliyle Anayasa ve TBMM feshedilirken ülkenin başbakanı Adnan Menderes ile birlikte Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan, 1 yıl süren düzmece yargı sonrası idama cezasına çarptırıldı ve cezaları infaz edildi.

02 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

SABAH'a konuşan Prof. Dr. Cemil Koçak, "1950 ile 60 yılları arasındaki 10 yıllık Demokrat Parti iktidarına karşı muhaliflerin bir rövanşıdır. 27 Mayıs'ın amacı Türkiye'yi Demokrat Parti öncesine döndürmekti." dedi.

03 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

DARBEYE GİDEN YOL

Takvimin yaprakları 1960 yılını gösterdiğinde, genç Türkiye Cumhuriyeti 37 yaşındaydı. İktidarda ise 1950 yılında CHP'nin tek parti iktidarına son veren DP bulunuyordu.

Başbakan koltuğunda 14 Mayıs 1950 ve 2 Mayıs 1954 seçimlerden zaferle çıkan Adnan Menderes oturuyordu, Cumhurbaşkanı ise Celal Bayar'dı.

04 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

7 partinin katıldığı 14 Mayıs 1950'deki seçimlerde, DP ilk büyük zaferini kazanmış, yüzde 53 oy ve 416 milletvekili ile meclise girmiş, CHP ise ancak 69 sandalye kazanabilmişti.

05 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

PROVOKASYONLARLA KARŞILAŞILDI

Katılımın yüzde 88,63 gibi oldukça yüksek bir oranda gerçekleştiği 1954 seçimlerinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin en yüksek oyunu alarak iktidarda kalmayı başaran DP, ilk yıllarından itibaren sivil ve askerî kanadın muhalefeti ile karşı karşıya kaldı.

06 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

Selanik'te Atatürk'ün doğduğu evin yanındaki Türk Konsolosluğu'nun bahçesine atılan iki bombadan birinin patladığı, evin ve konsolosluk binasının camlarının kırıldığı haberi ile Ankara, İstanbul ve İzmir'de halkın sokağa dökülmesi ile 6 Eylül 1955'te başlayan "6-7 Eylül Olayları"nda, azınlıkların yaşadıkları semtlerde yangınlar çıkarılmış, kiliselere ve mezarlıklara saldırılarda bulunulmuştu.

07 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİ KIŞKIRTTILAR

DP, 1957 seçimlerinde oy kaybetmiş olmasına rağmen 424 sandalye kazanmayı başardı. Muhalefet partisi CHP'nin genel başkanı İsmet İnönü'nün bazı yurt gezilerinin engellendiği ve saldırıya uğradığı iddiaları ortaya atıldı.

Üniversite öğrencileri, hükûmet aleyhine gösterilere başladı. Provokasyonların ise ardı arkası bir türlü kesilmedi. Takvimler 27 Mayıs 1960'ı gösterdiğinde darbe gerçekleşti.

08 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

BAŞBAKAN MENDERES İDAM EDİLDİ

Milli Birlik Komitesi, Anayasa ve TBMM'yi feshetti, siyasi faaliyetleri askıya aldı, Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, hükûmet üyelerini tutukladı. Yassıada'daki yargılamalar, 14 Ekim 1960'ta başlayıp 15 Eylül 1961'de karara bağlandı.

09 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan 16 Eylül 1961'de sabaha karşı, o gün başarısız bir intihar girişiminde bulunan Adnan Menderes ise İmralı Adası'nda 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden sağlam raporu alındıktan sonra saat 13.21'de idam edildi.

10 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

Prof. Dr. Cemil Koçak, "1950 ile 60 yılları arasındaki 10 yıllık Demokrat Parti iktidarına karşı muhaliflerin bir rövanşıdır. 27 Mayıs'ın amacı Türkiye'yi Demokrat Parti öncesine döndürmekti. 27 Mayıs konuşulurken darbeden önceki bir kaç ay ele alınır. Demokrat Parti'nin muhaliflere karşı sert tutumu ve buna karşı sokakların karışması konuşulur.

11 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

27 Mayıs'ta bir halk desteği olduğu da kesinlikle söylenemez. 1961 Anayasası'sın ana felsefesi, memlekti bir özgürlük adası haline getirmek değildi. 27 Mayıs'ın ana felsefesinde şu slogan yatıyor: Memleketin idaresi, siyasetçilere bırakılamayacak kadar mühim bir konudur. Siyasetçiler hiç olmazsa daha iyi düşüncesindeler. " dedi.

12 Türk demokrasisine ve millete ilk darbe: 27 Mayıs

'DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜK ADASI' YAPILDI

27 Mayıs 1960 darbesinin ardından 592 kişinin yargılandığı ve bu yargılamaların sonunda Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamına karar verildiği Marmara'daki Yassıada ise darbenin 60. yıl dönümünde Demokrasi ve Özgürlükler Adası adıyla açıldı.