10 soruda 3. İntifada

10 soruda 3. İntifada
TAHA DAĞLI

İNTİFADA ÇIKAR MI?

ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımasının ardından Filistinliler üçüncü intifada çağrısı yaptı? İntifada ayaklanma demek. Filistinliler bugüne kadar iki intifada süreci geçirdi. Peki üçüncü intifada başlar mı, etkileri ne olur, intifada sürecine kimler destek veriyor, kimler karşı çıkıyor, tüm bu soruları Taha Dağlı sabah.com.tr için yanıtladı.

10 soruda 3. İntifada

CUMA GÜNÜ FİLİSTİN SOKAKLARINDA İNTİFADA MANZARASI VAR MIYDI?

Filistinliler, Trump'ın o skandal kararından sonra, ilk Cuma gününü Öfke Cuma'sı ilan etti. Kudüs, Batı Şeria kentleri ve Gazze'de Cuma namazının ardından on binlerce Filistinli sokaklardaydı, işgal ve ABD'nin kararı protesto edildi ve gerçekten de Filistin'de sokaktaki manzara, intifadayı andırıyordu.

10 soruda 3. İntifada

İNTİFADA ÇAĞRISI KİMDEN GELDİ?

Hamas lideri İsmail Heniye Trump'ın kararının hemen ardından intifada çağrısı yaptı. Trump'ın kararı ilk Filistin intifadasının 30. Yıldönümüyle aynı süreçte geldi. Heniye buna dikkat çekti, 1987 intifadası 8 Aralık'ta başlamıştı ve Hamas lideri 8 Aralık Cuma gününü intifada olarak adlandırdı.

10 soruda 3. İntifada

ÜÇÜNCÜ İNTİFADA BAŞLAR MI?

Hamas'ın çağrısı önemli. Mescidi Aksa ve Kudüs kırmızı çizgi. Bu kez El Fetih ve Abbas yönetimindeki çatlak seslerin de az olması bekleniyor. Zira Kudüs'e saldırı varken, Abbas yönetiminin intifadaya destek olmaması siyaseten Mahmut Abbas yönetiminin Filistin kamuoyundaki otoritesini iyice sarsar.

Üçüncü intifada başlarsa her ne kadar utanç duvarı ve Gazze ablukası olsa da Gazze'den İsrail tarafına roketli misillemeler, Kudüs ve Batı Şeria'daki eylemler, İsrail'in yoğun saldırılarına hedef olsalar bile İsrail'e karşı ses getirecek düzeyde olabilir.

10 soruda 3. İntifada

FİLİSTİN'DE KAÇ İNTİFADA OLDU?

İlki 1987'de ikincisi ise 2000'de olmak üzere Filistin'de bugüne kadar iki intifada süreci gerçekleştirildi. 1987'deki birinci intifada 1993 Oslo anlaşmasıyla son buldu. İkinci intifada ise 2000 yılında başlamış, 2004 Kasım ayında Yaser Arafat'ın vefatının ardından sona ermişti.

10 soruda 3. İntifada

FİLİSTİNLİLERİ HANGİ SALDIRILAR İNTİFADAYA SÜRÜKLER?

2000 Eylül ayında Şaron muhalefet parti lideri olarak Mescidi Aksa'ya girmiş ve o gün Filistinliler reaksiyon verip intifadayı başlatmışlardı. Adına da El Aksa intifadası demişlerdi. Filistinlilerin intifada için kırmızı çizgisi Kudüs ve Mescidi Aksa'dır. Buralara yönelik şiddetli saldırılar halinde Filistinliler ayaklanma başlatırlar.

10 soruda 3. İntifada

ÜÇÜNCÜ İNTİFADA ÇAĞRILARI EN SON NE ZAMAN OLMUŞTU?

Kasım 2014'de ve Ekim 2015'te iki ayrı süreçte İsrail askerlerinin Mescidi Aksa'ya yönelik saldırılarının ardından intifada çağrıları yapılmış hatta Ekim 2015'tekinin ardından üçüncü intifadanın başladığı açıklanmıştı.

10 soruda 3. İntifada

2015'TEKİ İNTİFADA NEDEN SES GETİRMEDİ?

Filistinlilerin ayaklanması sivil eylemlerin ötesine geçemedi. Hatırlarsanız, Ekim 2015'te Kudüs'te bıçaklı eylemler ve araçlarla yapılan eylemler başlamıştı. İntifada Kudüs'le ve bireysel eylemlerle sınırlı kalmıştı. Çünkü silahlı grupların hepsi bu süreci desteklememişti.

10 soruda 3. İntifada

AYAKLANMAYA HANGİ GRUPLAR KARŞI ÇIKTI?

2015'te Hamas ve İslami Cihat intifadayı destekledi ancak El Fetih yönetimi karşı çıktı. Böyle olunca Kudüs ve Batı Şeria'daki silahlı grupların intifadaya desteği olmadı ya da sınırlı kaldı.

10 soruda 3. İntifada

İSRAİL İNTİFADAYA HAZIR MI?

İsrail kesinlikle intifada çıkmasını istemiyor. Çünkü istikrar bir anda bozuluyor, ekonomik sıkıntı, güvenlik sıkıntıları, bu problemlerle başa çıkamıyorlar. O nedenle ne zaman intifada çağrısı yapıldı, özellikle Kudüs ve Batı Şeria'da asker, polis ve sivil ajanlar sokaklarda adeta kuş uçurtmuyor. Sokaklarda toplanan en küçük gruplara bile anında sert müdahale ediliyor, Filistinlilerin kitleler halinde bir araya gelmesi engelleniyor.

10 soruda 3. İntifada

BUGÜN ÇIKSA NE OLUR?

2000 yılındaki intifadayla kıyaslayınca bugün böyle bir süreç tüm gruplar tarafından desteklense de etki alanı 2000'e göre zayıf kalır. Çünkü ikinci intifada döneminde Gazze daha açıktı, Kudüs ve Batı Şeria arasında utanç duvarı yoktu, Filistinliler bugüne oranla çok daha rahat hareket edebilme imkanına sahipti, Tel Aviv'de eylem yapabiliyorlardı, şimdi bu imkanlar ortadan kaldırıldı.

10 soruda 3. İntifada

İSRAİL İNTİFADAYA KARŞI HANGİ ÖNLEMLERİ ALDI?

Gazze'nin ablukaya alınması, Kudüs ile Batı Şeria'ya utanç duvarı örülmesi, 2000-2005 arasındaki ikinci intifadanın sonuçlarıydı. Tüm bunlar Hamas ve İslami Cihat gibi intifada hareketlerinin Gazze'ye hapsedilmesine yol açtı. Bu grupların Batı Şeria'daki temsilcilikleri de yıllar içerisinde baskınlarla yok edildi, üyelerin çoğu esir alındı.

10 soruda 3. İntifada

ÜÇÜNCÜ İNTİFADA BAŞLAR MI?

Hamas'ın çağrısı önemli. Mescidi Aksa ve Kudüs kırmızı çizgi. Bu kez El Fetih ve Abbas yönetimindeki çatlak seslerin de az olması bekleniyor. Zira Kudüs'e saldırı varken, Abbas yönetiminin intifadaya destek olmaması siyaseten Mahmut Abbas yönetiminin Filistin kamuoyundaki otoritesini iyice sarsar.

Üçüncü intifada başlarsa her ne kadar utanç duvarı ve Gazze ablukası olsa da Gazze'den İsrail tarafına roketli misillemeler, Kudüs ve Batı Şeria'daki eylemler, İsrail'in yoğun saldırılarına hedef olsalar bile İsrail'e karşı ses getirecek düzeyde olabilir.