Doğalgaz ve petrol ithalatçısı konumunda bulunan ve bu yüzden ekonomisinin hızla büyüdüğü dönemde cari açığı artan Türkiye, art arda yaptığı dev girişimlerle bu bağımlılığından hızla uzaklaşıyor. 2017'de enerji politikalarını yenilenmesiyle dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olan Hazine ve Maliye Bakanı BErat Albayrak'ın girişimiyle Türkiye sondaj ve sismik araştarma gemilerini bir bir envanterine kaydetmeye başladı. Türkiye'nin sondaj ve sismik gemileri Akdeniz ile Karadeniz'i santim santim tarayıp adeta dantel gibi ördüler. Dış baskılara aldırış etmeden çalışmalarını sürdüren gemiler sonuç almaya devam ediyor.
Karadeniz'de bulunan doğalgaz rezervinin Türkiye ekonomisine yapacağı büyük katkı ve enerjide dışa bağımlılıktan biraz daha uzaklaşılacak olması, enerji ihracatçısı ülkelerin gözünün Türkiye'nin sismik ve sondaj gemilerine çevrilmesine neden oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "yerli ve milli" vurgusuyla yürütülen dev hamleler kapsamında Türkiye'nin üç sondaj ve iki sismik araştırma gemisi, tümüyle Türkiye'ye ait ekipman ve personel ile çalışmalarını yürütüyor.
FATİH
Türkiye'nin ilk sondaj gemisi olan Fatih, 2017 yılında TPAO envanterine girdi. Gemi, basınç kontrollü sistemi ile donatıldıktan sonra 29 Ekim 2018'de Alanya-1 derin deniz kuyusu sondajına başladı. Gemi daha sonra Doğu Akdeniz'de Finike-1 alanına geçti. 2011'de Güney Kore'de inşa edilen gemi 229 metre uzunluğunda ve denizlerde 12.120 metre derinlikte sondaj yapabilme özelliğine sahip. Karadeniz'deki yeni doğalgaz keşfi de Fatih sondaj gemisiyle yapıldı. Gemi, 20 Temmuz 2020'den bu yana Zonguldak'ın yaklaşık 170 kilometre açıklarında Tuna-1 araştırma kuyusunda çalışmalarını yürütüyordu. Yapılan çalışmalar sonucunda 2100 metre derinlikte 320 milyar metreküplük bir doğalgaz rezervi keşfedildi. Gemide 210 personel görev yapıyor.
YAVUZ
Yavuz sondaj gemisi "Milli Enerji ve Maden Politikası" kapsamında denizlerdeki arama ve sondaj faaliyetlerinin artırılması amacıyla TPAO tarafından 2018'de satın alındı, 22 Şubat 2019'da Marmara denizine ulaştı. Yenileme ve bakım çalışmalarının tamamlanmasının ardından Doğu Akdeniz'deki görevine 20 Haziran 2019'da çıktı. Uzunluğu 230, genişliği 36 metre olan gemi, 130 metrelik çift sondaj kulesine sahip. 12 bin 200 metre derinliğe ve yüksekliği 6 metreye kadar varan dalgalarda sondaj yapma kabiliyeti bulunan gemide 140 personel görev yapıyor.
ORUÇ REİS
Oruç Reis, yüzde 90 yerli tasarım, işçilik ve entegrasyonu olan bir sismik araştırma gemisi. MTA Genel Müdürlüğü'nün sahibi olduğu gemi 3 yıllık çalışmyla 2015'te tamamlandı. Gemi, 2017'de Akdeniz'de petrol ve hidrokarbon aramakla görevlendirildi. Oruç Reis, ilan edilen NAVTEX ile Doğu Akdeniz'de başlattığı çalışmalarını bugün tamamlıyor. Oruç Reis, jeolojik, jeofizik, hidrografik ve olinografik araştırmalar yapıyor. 8 bin metre derinliğe kadar üç boyutlu, 15 bin metre derinliğe kadar iki boyutlu sismik operasyonları yürütebiliyor.
KANUNİ
Türkiye'nin üçüncü sondaj gemisi olan Kanuni, 2020'de TPAO tarafından satın alındı. Gemi, 11.400 metre derinliğe, 3.000 metre sondaj açabilme kapasitesine sahip. Kanuni altıncı nesil ultra deniz sondaj gemisi olarak da biliniyor. Kanuni sondaj gemisinin bakım, güncelleme ve geliştirme süreci Ağustos 2020'de Mersin'in Silifke ilçesine bağlı İncekum mevkiindeki NATO limanında başladı. Yıl sonunda devreye girecek olan Kanuni ile birlikte Türkiye Akdeniz'deki faaliyetlerine hız verecek.
BARBAROS HAYRETTİN PAŞA
Barbaros Hayrettin Paşa sismik araştırma gemisi, 2013 yılında satın alındı. Gemi araştırmalarına Karadeniz'de başladı, 2017'de Doğu Akdeniz'de devam etti. Kuzey Kıbrıs yönetiminin TPAO'ya ruhsatlandırdığı Gazimağusa ile Lübnan arasındaki sularda 18 Eylül'e kadar petrol ve doğalgaz arama görevini sürdürecek.
YÜZER LNG DEPOLAMA VE GAZLAŞTIRMA TERMİNALLERİ
Türkiye'nin sadece karada değil denizlerde de tesisleri bulunuyor. İzmir Aliağa ve Hatay Dörtyol'da birer yüzer LNG depolama ve yeniden gazlaştırma terminali (FSRU) kullanılıyor. Saros Körfezi'nde açılacak üçüncü FSRU için de çalışmalar devam ediyor. Aliağa'da bulunan FSRU, doğal gaz sistemine günlük 28 milyon metreküp gaz sağlayabiliyor. BOTAŞ'ın Katar, Cezayir gibi çeşitli ülkelerden aldığı LNG tesiste depolanıyor ve sisteme veriliyor. Botaş-Dörtyol FSRU ise 263 bin metreküplük LNG depolama kapasitesiyle dünyanın en büyük tesislerinden. Günde 20 milyon metreküplük gazlaştırma kapasitesiyle gaz formundaki 167 milyon metreküplük LNG miktarıyla dünyadaki standartların üstünde.
