Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik düzenlemeye ilişkin çalışmalar sürüyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun; Sosyal Sigortalar Kurumu'nun (SSK) genel müdürü olduğu dönemde, emeklilik yaşının kadınlarda 55, erkeklerde 60 olması gerektiğine yönelik açıklamalarının olduğu ortaya çıktı.
"MÜSAADE EDİNİZ TÜRKİYE'DE DE BU KADAR OLSUN"
Kemal Kılıçdaroğlu; 24 Mayıs 1996 tarihinde İzmir'de yapılan "Sosyal Devlet ve Sosyal Güvenlik Kuruluşları" panelinde yaptığı konuşmada, emeklilik yaşının yükseltilmesi gerektiğini dikkat çekmişti:
Kemal Kılıçdaroğlu'nun bu paneldeki konuşmasından bazı bölümler:
"SSK yasası 1950 yılında ilk emeklilik ile ilgili kurallar belirleniyor ve 1950 yılında kadın ve erkekte emeklilik yaşı Türkiye'de 60. Şimdi, 1950'de 60 olan emeklilik yaşı, 1996 yılında kadında 38, erkekte 43 ve böyle bir sistem içerisinde siz sosyal sigortacılık modelini geliştiremezsiniz."
"Ben şunu ifade edeyim: Sosyal sigortacılık aslında kendi aktüer hesapları olan ve aktüer bir sistem üzerine inşa edilen bir finansman modeline dayanıyor... Bu aktüer hesabı üzerine kurulan sistemi güncel politikaya, güncel politikanın müdahalesine açtığınız zaman, o zaman sistemde ciddi yaraların doğduğunu görüyorsunuz."
"Sosyal sigortacılık 'cömert sigortacılık' demek değildir değerli arkadaşlar. Türkiye'de sosyal sigortacılık çok rahat veren cömert sigorta mantığı üzerine kurulu."
"Emeklilik yaşını hemen çıkıp diyebilirsiniz 'Ben indiriyorum'. Ciddi bir muhalefetle karşılaşmazsanız emeklilik yaşını indirirsiniz ve karşılığını da oy olarak alabilirsiniz... Sosyal sigortacılıkta verdiğinizi geri almada zorlanırsınız ve karşınıza ciddi bir muhalefet oluşur. Nedir o zorluk? Siz şimdi bugün kalkıp dersiniz ki 'Ben emeklilik yaşını yükselteceğim'; o zaman, önce sosyal tarafları karşınıza alıyorsunuz. İşçi arkadaşlarımız pankartlarla 'Mezarda emekliliğe hayır' diyebiliyorlar. Ama indirirken böyle bir tepki yoktu. İndirirken herkes çok mutlu. Ama şimdi bu sistemi geri almaya çalışıyoruz. Geri aldığımız zaman ne olur? Ciddi bir baskı çıkıyor, toplumsal baskı çıkıyor. Siyasal iktidarlar 'Biz emeklilik yaşını nasıl yükseltebiliriz' diye kara kara düşünmeye başlıyorlar. Şimdi batıda yapılan ne, gelişmiş ülkelerde yapılan ne? Gelişmiş ülkelerde yapılan şu: kesinlikle aktüer hesabın üzerine kurulu olan sistem, güncel politikaya alet edilmiyor. Hatta bu bir anlamda devlet politikası haline dönüştürülüyor. Örneğin bugün Almanya'da 65 olan emeklilik yaşını 67'ye çıkarırken bile, uzun uzun tartışıyor ve 'Ne zaman, hangi tarihte, nasıl iki yaş daha yükseltebiliriz' diye hesabını yapıyor. Ama biz bunun hesabını maalesef yapmadık; tam tersine şaşırdık. Şimdi şu anda karmaşık bir hesap içinde yuvarlanıp gidiyor."
"Eğer bugün Uganda'da emeklilik yaşı kadınlarda 50, erkeklerde 55 ise; müsaade ediniz, Türkiye'de de bu kadar olsun. Yani Türkiye'yi Uganda'yla eş değer tutalım ve bunu kabul edelim. 'Biz Batı Avrupa'daki ülkelerindeki sistem olsun' demiyoruz. Yani 'Amerika'daki, Fransa'daki gibi olsun' demiyoruz. Kurul yöneticileri olarak şunu istiyoruz. Pakistan'da ne ise, İran'da ne ise, Hindistan'da ne ise, Uganda'da, Nijerya'da ne ise Türkiye'de de o olsun. Buna da artık tahammül edemediğimiz noktalara geldiğimiz için, bunu söylemek zorunda kalıyorum. Yani sistem ciddi bir tıkanmaya doğru gidiyor."
"YAŞ YÜKSELTMESİ MEZARDA EMEKLİLİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMEMELİ"
Kemal Kılıçdaroğlu; "35 Soruda SSK Gerçeği" kitapçığında genel müdür olarak sunuş yazısını yazdı. Kılıçdaroğlu kitapçıkta emeklilik yaşının yükseltilmesinin gerekçeleri şöyle anlatılıyor.
"Bu kitapçık, ilk borçlanma yasasının çıktığı 1969 yılından bu yana, Sosyal Sigortalar Kurumu'nda başlayan geri gidişin bugün vardığı sonuçları özetlemektedir. 1950'lerin, 60'ların görkemli kurumu 1990'larda niçin ve nasıl bu duruma geldi."
"Bu kitapçık, dünyanın en cömert sosyal sigortacılık anlayışı ile ne kadar yol alınabileceği de gösteriyor. Bugünkü sosyal sigortacılık anlayışı kurumu ekonominin kara deliği haline getirdi. Türkiye'de artık SSK'nın sosyal yardımı kurumu olmaktan çıkarılması gerekir."
Bu kitapçıktaki soru ve yanıtlarda çözümler de var."
Soru 7: "Sosyal Güvenlik Kurumu mevcut alacaklarını tahsil etse, içine düştüğü finansman dar boğazından kurtulur mu?"
"Kesinlikle hayır. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun finansman sorunu artık bir tahsilat sorunu olmaktan çıkmıştır. Çünkü SSK, tüm prim tahakkuklarını yüzde 100 tahsil etse bile bir aylık emekli maaşı ödemelerini dahi karşılayamamaktadır. Kaldı ki sigortalıların tümü için prime esas kazanç üst sınırından ve her ay 30 gün üzerinden yüzde 100 olarak prim tahsil edilse dahi, toplanacak primler yaklaşık 11.9 trilyon lira olmakta ve bu dahi emekli aylıklarını karşılayamamaktadır. Çünkü SSK'nın bir aylık emekli maaşı ödemeleri toplamı 12,8 trilyon lirayı aşmıştır." (Sayfa 3)
"Emeklilik yaşı hemen hemen hiçbir ülkede popülizmin malzemesi olamaz. Çünkü faturası çok ağırdır. Bugün bu ağır faturayı Türkiye ödemektedir."
"Bugün ülkemizde DPT'nin verilerine göre 55 yaşındaki bir kadının geri kalan ömrü ortalama 22 yıl, 60 yaşındaki bir erkeğin ise 16 yıldır. Dolayısıyla emeklilik yaşının kadınlarda 55'e, erkeklerde 60'a yükseltilmesinin mezarda emeklilik olarak değerlendirilmemesi gerekir." (Sayfa 7)
"BUGÜN ÇÖZÜLMEYE ÇALIŞILAN SORUNUN KAYNAĞI MUHALEFET"
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin:
"Bugünlerde gündemde olan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) meselesini ortaya çıkaran değişiklik 8 Eylül 1999 yılında yapılmıştır. 8 Eylül 1999 öncesi yürürlükte olan sosyal sigortalar kanununa göre erkekler için 25 yıl, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ile 5.000 gün prim ödeyen işçiler emekli olabiliyorlardı. En son CHP'ye geçen dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan döneminde çıkarılan ve 8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı kanun ile 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme şartları değiştirildi. Yapılan değişiklikle emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ilaveten yaş şartı getirildi. Bu nedenle 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlardan sigortalılık süresi ve prim ödeme gününü dolduranlar için getirilen yaş şartı nedeniyle emekli olamayanlar kendilerini emeklilikte yaşa takılanlar olarak tanımlıyor."
"Bugünlerde emeklilikte yaşa takılanlar için sürekli destek vereceğini söyleyen muhalefetten bazı kesimlerin aslında bugün çözülmeye çalışılan sorunun kaynağı olmaları şaşırtıcıdır. Mesela Kemal Kılıçdaroğlu, SSK Genel Müdürlüğü döneminde gazetelere yaptığı açıklamalarda, katıldığı panellerde yaptığı konuşmalarda ve genel müdürlüğü döneminde çıkardığı bazı yayınlarda emeklilik yaşının yükseltilmesi gerektiğini ifade etmektedir."
"SSK EMEKLİLİK YAŞI 80'DE OLSA KURTULMAZ"
Kılıçdaroğlu bir başka konuşmasında da şu açıklamalarda bulunmuştu: "Emeklilik yaşı 50-55'ün üstüne çekilmeli." "Yaş 80 de olsa, SSK kısa vadede kurtulamaz. Yaşla birlikte ek önlemler alınmalı", "IMF'ın yaşın yükseltilmesine ilişkin teklifine sıcak bakıyorum. Yaş 50-55'in üzerine çıkmalı. Ancak, yaşın yükseltilmesiyle birlikte kimse mucize beklemesin. Yaş 80'e çıksa bile kısa sürede SSK'da iyileşme olması zor. Ek önlemlerin alınması, kaçak işçiliğin önlenmesi, fon yönetiminden kaynaklanan zararın giderilmesi, SSK yönetiminin özerk hale getirilmesi gerekiyor."
