12 yıl aradan sonra üst düzey ziyaret: Gündemde 3 kritik başlık var! Bakan Fidan'dan "Uygur Türkleri" vurgusu

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Politbüro Üyesi ve Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin davetine icabetle, Çin’e kritik bir ziyarette bulundu. Bakan Fidan’ın ziyaretinde ekonomi alanında işbirliği ve küresel konular masaya yatırılırken Uygur Türkleri konusuna ayrı parantez açılması dikkat çekti.

Pekin'de; ÇKP Merkez Komitesi Politbüro Üyesi ve Siyasi ve Hukuki İşler Komisyonu Başkanı Çen Vençing, Devlet Başkan Yardımcısı Han Zheng, Dışişleri Bakanı Wang Yi ile görüşen Fidan, Urumçi'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi (SUÖB) Parti Sekreteri Ma Xingrui ve SUÖB Valisi Erkin Tuniyaz ile bir araya geldi.

3 BAŞLIK ÖNE ÇIKTI

Dışişleri Bakanı Fidan'ın Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile yaptığı ortak basın toplantısında, Urumçi ve Kaşgar'ı "Türk-İslam şehirleri" olarak tanımlaması da ziyaretin önemini gösteren bir başka detay oldu. Ziyarette ekonomik ve küresel konular ile Uygur Türkleri olmak üzere üç başlık öne çıktı.

Bakan Fidan, ekonomi konusunda Çin'in karar alıcılarına ticaret açığını kapatma konusunda somut adımlar sundu. Çin makamlarına ekonomi konusunda önemli mesajlar verildi.

Çin, Türkiye'nin Asya'da birinci, dünyada üçüncü büyük ticaret ortağı. Ankara Türkiye'nin aleyhine seyreden ticaret açığını azaltmak istiyor. Türkiye Çin'in özellikle Türk malı tarım ve gıda ürünlerinden daha fazla ithalat yapmasını bekliyor. Çin'in Türkiye'deki yatırımlarının tutarı 5,1 milyar dolar iken Çin'in uluslararası yatırımlarının toplamı 1,3 trilyon doları buluyor. Çinli şirketlerin Türkiye'ye doğrudan yatırımlarının teşvik edilmesi de Ankara'nın beklentileri arasında yer alıyor.

ENERJİ İŞBİRLİĞİ

Enerji alanı iki ülke arasında işbirliği potansiyeli bağlamında öne çıkıyor. Türkiye Çin'le nükleer dahil enerji konusunda işbirliği yapmak istiyor.Çin'den daha fazla turistin Türkiye'ye seyahatinin teşvik edilmesi de Ankara'nın talepleri arasında yer alıyor. Ankara ayrıca Orta Koridor ile Kuşak ve Yol Girişimlerinin uyumlaştırılması konusunda daha fazla çaba harcanması gerektiğinin altını çiziyor.

Filistin konusunda hem Türkiye hem Çin, Gazze'de bir an önce ateşkes ilan edilmesini istiyor. Ankara ve Pekin, iki devletli, başkenti Doğu Kudüs olan, 1967 sınırları temelinde bir barış sağlanmasını istiyor. İki ülke bu amaçla birlikte çalışma yönünde irade sergiledi. Bakan Fidan, Türkiye ve Çin'in Ukrayna'da adil ve kalıcı bir barışın tesisi konusunda ortak anlayışa sahip olduğunu görmekten memnuniyet duyduklarını da muhataplarına iletti. Fidan, Asya-Pasifik'teki gelişmelerin yakından izlendiğini belirterek, Türkiye'nin Tayvan konusundaki tutumumuz belli olduğunu ve Tek Çin politikası izlendiği mesajını verdi.

Bakan Fidan ziyaretinde Türkiye'nin görüşlerini Pekin'de ve Sincan'da samimiyet ve açıklıkla Çin makamlarına anlattı. Sincan bölgesine 2012'de Cumhurbaşkanımı Recep Tayyip Erdoğan'ın Başbakan olarak yaptığı ziyaretten bu yana yapılan en üst düzeyli ziyaret gerçekleşti. Urumçi ve Kaşgar'daki temasların, Sincan'daki durumu doğrudan gözlemlemek ve buradaki resmi makamlara Türkiye'nin görüşlerini net biçimde aktarmak bakımından çok faydalı olduğu değerlendiriliyor.

Türkiye, Çin'in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu ve içişlerine karışmak gibi bir niyetin hiçbir zaman olmadığını ifade ediyor. Aynı zamanda; etnik, dinî ve kültürel bağlara sahip olunan Uygur Türklerinin önemine işaret ediyor. Uygur Türklerinin, "Çin ile Türk dünyası ve Çin ile İslam dünyası arasında bir köprü" olduğu mesajı ziyaretin en öne çıkan unsurlarından oldu.

TÜRK VE İSLAM DÜNYASI HASSAS

Bakan Fidan'ın ziyaretinde "Uygur Türklerinin ve Çin'de yaşayan diğer tüm halkların refah ve huzur içinde olması Ankara'yı fazlasıyla memnun edeceği" vurgulanırken, Uygur Türklerinin kültürel haklarının korunması ve değerlerini yaşaması konusunda Türk dünyasının ve İslam dünyasının hassasiyetlerine değinildi. Bu hassasiyetlerin giderilmesi ve bunu ortaya çıkaran nedenlerin tamamen ortadan kalkmasının herkes bakımından büyük fayda sağlayacağı değerlendirilirken; bu konudaki algının değişmesinin ancak Çin'in atacağı adımlarla mümkün olacağına işaret edildi.