Son halife Abdülmecid’in sır defteri açıldı... Babam Abdülaziz’i darbeciler şehit etti
Muhammed UZUN
Osmanlı Devleti'nin son halifesi Abdülmecid Efendi'nin, sürgün yıllarında kaleme aldığı hâtıraları ilk kez Turkuvaz Kitap tarafından yayımlandı. Tarihçi-yazar Murat Bardakçı tarafından yayına hazırlanan eser, 215 sayfadan oluşuyor ama içerdiği bilgilerle Osmanlı tarihindeki bazı sırlara ışık tutuyor.
CUMHURİYETÇİLER TAKİPTEYDİ
Sultan Abdülaziz'in ölümüne dair çarpıcı satırlardan İttihat ve Terakkî'ye yöneltilen eleştirilere, sanata olan tutkusundan empresyonist tablolarına kadar pek çok ayrıntı, tarihi yayında gün yüzüne çıktı. Abdülmecid Efendi'nin defteri, uzun süre Londra'da yaşayan kızı Dürrüşehvar Sultan'ın elinde kaldı. Torunları büyükbabalarının bu satırları kaleme aldığını, hatta kendilerine bazı bölümleri okuduğunu aktardı.
Daha sonra defterin ilk yüz sayfasının fotokopisi İstanbul'a getirildi ve Süleymaniye Kütüphanesi'nde saklandı. Murat Bardakçı bu metni yeniden Latin harflerine aktararak okurla buluşturdu. Hatırata göre; Cumhuriyet yönetimi, sürgündeki Halife'yi yakından izledi. Kitabın en çarpıcı kısımlarından biri ise intihar mı cinayet mi olduğu tartışma konusu olan babası Sultan Abdülaziz'in ölüm nedeni hakkındaki satırları oldu.
Abdülmecid Efendi, babasının ölümünü şöyle açıkladı: "Sevgili pederim hakanı mağfur Abdülâziz Han Hazretleri müntehir değildir, şehittir. Ben bu felâketin şâhid-i bî-pervâsıyım. Ömrümün son ânına kadar zahmnâk kalbimden o acı hâtıratı bütün hakikatle muhafaza edeceğim." İttihat ve Terakkî Cemiyeti'ne yönelik ağır eleştirilerde bulunan Abdülmecid Efendi, şunları söylüyor: "Bu uğursuz grubun Osmanlılığın zarar görmesi için yıkılış ile neticelenen sayısız musibetler getirdiğine şüphe yoktur ve İttihat ve Terakkî, onun nazarında bir cemiyet-i eşirrâ; yani şerîr, fena ve zararlı bir cemiyettir."
DEDEK TİF GİBİ İZ SÜRDÜ
Tarihçi-yazar Murat Bardakçı "Hâtıraların az bir bölümünün Türkiye'ye getirilişinden rahmetli Taha Toros'un arşivindeki bir not sayesinde haberim oldu. Bu yüz sahifeyi bulabilmek için rahmetli Muammer Ülker'in Urla'da yaşayan hanımı Dr. Işık Ülker'i ziyaret ettim. Fakat evdeki belgeler arasında bulamadım. Muammer Ülker'in sekreterliğini yapan ve şimdi Fatih Millet Kütüphanesi'nin müdiresi olan Melek Gençboyacı'ya bahsettim. O da bana hatıraları Muammer Bey'in Süleymaniye Kütüphanesi'nde kalan evrakı arasında bulduğu müjdesini verdi" dedi.