TCMB'den çarpıcı rapor! Gıda ve hizmette enflasyon geriledi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yayımladığı Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’na göre, gıda ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon düşerken, enerji ve temel mallar başta olmak üzere diğer gruplarda artış yaşandı. Özellikle ulaştırma, kira ve enerji kalemleri fiyat artışlarında öne çıktı.

TCMB, Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı.

Rapora göre yıllık enflasyon, gıda ve hizmet gruplarında gerilerken diğer ana gruplarda yükseliş kaydetti. Aylık bazda hizmet ve enerji grupları fiyat artışlarıyla öne çıkarken, gıda fiyatları sınırlı bir oranda geriledi. İşlenmemiş gıda fiyatları sebze öncülüğünde düşüş gösterirken, işlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yavaşladı.

MEVSİMSEL ETKİLER İŞLENMEMİŞ GIDA GERİLEMESİNİ SINIRLADI

Öte yandan, taze meyve ve sebze fiyatlarındaki düşüşün mevsim normallerinin altında kalması, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemeyi sınırladı. Enerji grubunda son dönem jeopolitik gelişmelerin etkileri hissedilirken, küresel gelişmeleri takiben güçlenen akaryakıtın yanı sıra şebeke suyu grup aylık fiyat artışını sürükleyen kalemler oldu.

ULAŞTIRMA, EĞİTİM VE KİRA HİZMETLERİNDE FİYAT ARTIŞI

Hizmet grubunda aylık enflasyon güçlenirken, bu dönemde bayram ve akaryakıt fiyatları etkisiyle yükselen ulaştırma hizmetlerinin yanı sıra eğitim ve kira alt kalemleri öne çıktı.

TEMEL MALLARDA ZAYIF ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ SÜRÜYOR

Temel mallarda ise aylık enflasyon zayıflamaya devam etti. Kur geçişkenliği yüksek olan dayanıklı tüketim mallarında beyaz eşya dışındaki kalemlerde nispeten sınırlı bir artış gözlendi.

ÜRETİCİ ENFLASYONUNDA ARTIŞ

Üretici enflasyonu son dönemdeki jeopolitik gelişmelerden olumsuz yönde etkilendi. Aylık üretici enflasyonunun enerji kalemleri öncülüğünde görece yüksek bir artış göstermesi neticesinde, yıllık üretici enflasyonu 1,32 puan artışla yüzde 24,45 oldu.

ANA EĞİLİM GÖSTERGELERİNDE ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK YOK

Bu görünüm altında, haziran ayında gerek dışlamaya gerekse de dağılıma dayalı ana eğilim göstergelerinin bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişiklik sergilemediği gözlendi.

GIDA VE HİZMET ENFLASYONUNUN KATKISI AZALDI

Rapora göre, yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temel mallar, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,24, 0,09 ve 0,01 puan artarken, gıda ve alkolsüz içecekler ile hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,66 ve 0,04 puan azaldı.

C VE B ENDEKSLERİNDE YATAY VE SINIRLI GERİLEME

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişiklik sergilemedi. Aylık artışlar, B endeksinde bir önceki aya kıyasla sınırlı bir miktar gerilerken C endeksinde yatay seyretti. B endeksini oluşturan gruplardan temel mallar ve işlenmiş gıdada fiyat artışlarının zayıfladığı, hizmette ise yükseldiği gözlendi.

HİZMET ENFLASYONU YÜKSELSE DE YILLIKTA GERİLEDİ

Hizmet fiyat artışı haziran ayında yüzde 2,73 ile önceki aya kıyasla yükselirken, grup yıllık enflasyonu 0,85 puan azalarak yüzde 50,34 oldu. Yıllık enflasyon diğer hizmetler alt grubunda sınırlı bir miktar artarken diğer alt gruplarda geriledi.

ULAŞTIRMADA BAYRAM ETKİSİ

Aylık bazda fiyat artışlarında, ulaştırma, eğitim ve kira öne çıkarken, diğer alt kalemlerde daha ılımlı bir seyir izlendi. Haziran ayında, ulaştırma hizmetleri fiyatları bayram ve akaryakıt fiyat gelişmelerinin etkisiyle yüzde 4,01 arttı. Bu gelişmede, kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki yükseliş (yüzde 23,57) ana belirleyici oldu.

EĞİTİM VE KİRA FİYATLARI YÜKSELDİ

Diğer hizmetler alt grubunda, eğitim hizmetleri aylık enflasyonu özel okul ücret gelişmelerine istinaden bir önceki aya kıyasla güçlendi. Bu dönemde, aylık kira enflasyonu kontrat yenileme oranındaki mevsimsel yükselişin de etkisiyle önceki aya kıyasla artarak yüzde 3,97 oranında gerçekleşirken, grup yıllık enflasyonu 1,97 puan düşüşle yüzde 82,97 olarak gerçekleşti.

LOKANTA VE OTELDE SINIRLI ARTIŞ SÜRDÜ

Mayıs ayında ılımlı bir artış gösteren lokanta-otel fiyatları haziran ayında yüzde 2,10 ile bu eğilimini görece korudu. Son üç aydır oldukça sınırlı seyreden haberleşme grubu aylık enflasyonu yüzde 1,48 ile bir miktar yükseldi. Temel mal grubu fiyatları yüzde 1,01 artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 21,09'a yükseldi.

GİYİM, AYAKKABI VE DAYANIKLI MALLARDA YÜKSELİŞ

Rapora göre, yıllık enflasyon dayanıklı mal (altın hariç) ile giyim ve ayakkabı gruplarında yükselirken diğer temel mallar grubunda bir miktar geriledi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 1,24 ile önceki aya kıyasla güç kaybetti. Bu dönemde, beyaz eşya fiyatları yüzde 3,04 yükselirken, otomobil fiyat artışı yüzde 1,07 ile önceki aya kıyasla zayıfladı, mobilya fiyatları ise görece yatay seyretti.

ENERJİ ENFLASYONU YÜZDE 45'E YAKLAŞTI

Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 2,27 artarken, grup yıllık enflasyonu 1,19 puan yükselerek yüzde 45,40 oldu. Küresel jeopolitik gelişmelerle yükselen petrol fiyatları kaynaklı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 4,13 artış kaydetti. Ayrıca şebeke suyu tarifelerinde artışlar (yüzde 4,97) devam ederken, elektrik fiyatı son kaynak tedarik tarifesi uygulaması çerçevesinde bir miktar geriledi.

GIDA ENFLASYONUNDA İŞLENMEMİŞ ÜRÜNLER BELİRLEYİCİ

Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 0,27 düşerken, grup yıllık enflasyonu yüzde 30,20'ye geriledi. Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla 3,27 ve 2,24 puan azalarak yüzde 30,26 ve 29,97 oldu.

ET VE TAHILDA FİYAT DEĞİŞİYOR

Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatları sebze, yumurta ve beyaz et kalemleri öncülüğünde yüzde 1,68 azaldı. Öte yandan, taze meyve ve sebze fiyatlarındaki düşüş mevsim normallerinin altında kalarak işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemeyi sınırladı. Bu dönemde, kırmızı et fiyatları Kurban Bayramı'nın da etkisiyle ılımlı seyretti. İşlenmiş gıda grubu aylık fiyat artışı yüzde 0,97 ile zayıfladı ancak ekmek ve tahıl grubunda bazı ürünlerdeki fiyat artışları dikkati çekti.

ÜFE YÜZDE 24,45'E YÜKSELDİ

Yurt içi üretici fiyatları haziran ayında yüzde 2,46 artarken, yıllık enflasyon 1,32 puan artarak yüzde 24,45'e yükseldi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, jeopolitik gelişmelerin etkisiyle enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 8,42 ile öne çıkarken, sermaye malı, dayanıklı tüketim malı, ara malı ve dayanıksız tüketim malı gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,26, yüzde 2,12, yüzde 1,77 ve yüzde 1,12 olarak gerçekleşti.

FİYAT ARTIŞLARINDA ENERJİ VE SU SEKTÖRÜ ÖNE ÇIKTI

Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, elektrik, gaz, buhar iklimlendirme, rafine petrol ürünleri ile su ve suyun arıtılması ve dağıtılması fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.