Popüler diyetlere genel bir bakış

Genel Yayın Yönetmeni Esra Düzdağ yazdı...

Sağlık ve beslenme konularıyla ilgili biriyseniz, bazı popüler diyetlerin ve kavramların sıklıkla gündeme gelmesine aşinasınızdır… Örneğin DASH diyeti, ketojenik beslenme, aralıklı açlık, detoks gibi başlıklar, hem sosyal medyada hem de beslenme dünyasında çok tartışılmakta…

Bu satırları takip edenler bilir, toplumu beslenme ve sağlık alanlarında güncel ve güvenilir bilgiyle aydınlatmak üzere faaliyetlerini sürdüren Sabri Ülker Vakfı'nın çalışmalarını yakından takip etmeye çalışıyorum… Vakfın son olarak düzenlediği "Uluslararası Beslenme ve Sağlık İletişim Programı"nın bu yılki teması da yine oldukça ilgi çekiciydi. Program bu yıl "Popüler Diyetler: Sağlık Etkileri ve Etkili İletişim" başlığıyla gerçekleştirildi…

Günümüzün popüler beslenme yaklaşımları arasında yer alan Akdeniz diyeti, DASH diyeti, temiz beslenme, aralıklı açlık, düşük karbonhidratlı-yüksek yağlı diyetler ve detoks gibi son dönemde çok tartışılan başlıklara ilişkin bilimsel verilerin paylaşıldığı etkinliklerde öne çıkan bilgileri, size de ışık tutması bakımından özetleyerek sıralamak isterim:

• Akdeniz diyeti… Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre günümüzde 65 yaş altı erken ölümlerin temel nedeni olan bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi ve kontrol altında tutulmasında son derece etkin bir beslenme yöntemi. Akdeniz diyetinin başlıca sağlık etkileri arasında kanser, kalp damar hastalığı, metabolik sendrom, şişmanlık ve tip 2 diyabet hastalığı riskinin azaltılması sayılabilir.
• Aralıklı açlık (Intermittent fasting)… Rutin açlık periyotlarından oluşan aralıklı açlık uygulaması uzun vadede sürdürülebilir olmasa da vücut ağırlığı yönetimi için etkili bir strateji. Ancak enerji alımının kısıtlandığı diyetler ile açlık diyetlerini karşılaştıran bir çalışma ise aralıklı açlığın, zayıflamada etkili olduğunu, fakat enerjinin kısıtlandığı diyetlere göre üstün olmadığını ortaya koyuyor.
• Ketojenik / LCHF (Low-Carb High-Fat) diyetler… Düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı (LCHF) diyetlerin, dikkatli bir planlama ile epilepsi için etkin bir tedavi yöntemi olabileceğini ve tip 2 diyabetin tedavisine de yardımcı olabileceğini gösteren araştırmalar mevcut. Kanser tedavisi için olası bazı ümit verici sonuçları olsa da etkilerinin daha iyi anlaşılması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
• Detoks diyetler… Toksinleri kısa süre içerisinde organizmadan uzaklaştırdığı, hızlı kilo kaybına ve cilt parlaklığına yardımcı olduğu ve sağlığı desteklediği iddia edilen detoks diyetlerinin hangi spesifik toksinleri vücuttan uzaklaştırdığı konusu belirsizliğini koruyor.
• DASH diyeti (Dietary Approach to Stop Hypertension / Hipertansiyonu durdurma diyeti)… Sağlık etkileri bilimsel olarak kanıtlanmış DASH diyeti, yüksek tansiyonun (hipertansiyon) önlenmesi ve tedavisinde etkin bir beslenme yaklaşımı oluşturuyor. Yapılan araştırmalar, diyabet hastalarında sekiz hafta süreyle uygulanan DASH diyetinin vücut ağırlığı, bel çevresi ve kolesterol seviyeleri olmak üzere kardiyometabolik risk etmenlerini azalttığını ortaya koyuyor.
Amacım tabii ki kafanızı karıştırmak değil ama unutmayalım ki her besin vücudumuz için gerekli olan birbirinden farklı unsurları içerir... Gıdaların faydaya dönüşmesi için de kendi metabolik ihtiyaçlarımızı bilmek durumundayız… Yani kendimize en uygun olan, sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinmekten söz ediyorum… Sırf popüler olduğu ya da birileri fayda sağladığını iddia ettiği için değil, araştırarak, sorgulayarak ve bizim için "doğru"luğundan emin olduğumuz beslenme yöntemlerini izlersek, sağlıklı yaşam konusunda kendimize iyilik yapmış oluruz. Tadı damağınızda kalacak Sofra'larda buluşmak üzere…