Sürekli "Sen yapabilirsin, başarabilirsin." gibi çocuklara yapılan kodlamalar, onların kendilerine fazla güven duymasına neden olabiliyor. Yapılan araştırma sonuçları da, aşırı övgü almanın çocuklarda narsist bir kişiliğin oluşmasına neden olduğunu gösteriyor. Psikiyatrist Dr. R. Sabri Yurdakul, anne-baba davranışlarının çocuklar üzerindeki etkileriyle ilgili noktalara dikkat çekerken, 7-11 yaş arası çocuklar arasında yapılan araştırmaların sonuçlarına da değindi.

Övgü konusunda aşırıya kaçmayın

Çocukları takdir etmek ve onların olumlu özelliklerini öne çıkarmak, onların özgüvenlerini artıran bir davranıştır. Çünkü anne-babaları tarafından sevilen ve takdir edilen çocuklar kendilerini daha iyi hissederler, "Ben yapabilirim, başarabilirim." diyerek farklı konularda deneme cesaretini gösterirler ve yapamam, edemem diye düşünmedikleri için geri çekilmezler. Ancak her işte olduğu gibi övgü konusunda da aşırıya gidildiğinde ters teper, bu sefer içi boş bir özgüvenle kendi değerini abartıp diğer insanları küçük görerek narsistik bir kişilik yapısı geliştirirler. "Ben zekiyim, zeki insanların başarılı olması için ders çalışmasına gerek yok." diyerek ders çalışmayabilir, bir yere kadar zekası ile başarılı olsa da zekanın yetmeyip çalışmanın gerektiği durumlarda ise performansları düştüğü için başarısız olacaklardır.

Zekasını değil, davranışlarını övün

Hollanda'nın Amsterdam Üniversitesi'ndeki bilim insanlarının, 7-11 yaş arası çocuklara yönelik yaptıkları araştırmaya göre, anne-babası tarafından sürekli olarak övülmenin çocuklarda, narsist olma riskini artırdığını ortaya koydu. Yapılan diğer bir araştırmada ise zekası övülen çocuklarla, çalışma gayreti övülen çocuklar karşılaştırıldı. Çalışma gayreti övülen çocukların daha başarılı olduğu, zekası övülen çocukların ise başarısının daha geride kaldığı görüldü. Bunun da nedeninin zekanın bir yere kadar yetip bir yerden sonra yetersiz kalmasının olduğu, bununla birlikte gayretin övülmesinin ise çabayı artırıcı özelliğinin olduğu ve çabanın artarak devam etmesi olduğu anlaşıldı.

Yeteneğini destekleyin

Övgü; zeka, güzellik ve yetenek konusunda olabilir. Çünkü övgülerin özgüven artırıcı etkisi vardır. Ancak bu etki belirli bir yere kadar olumlu tesir eder. Bir yerden sonra doğruluğu konusunda çocuklarda kaygılar başlar. Bu kaygıları doğru çıkaran deneyimler de olursa bu sefer aksi tesir yaratır ve özgüven kaybı yaşanır. Örneğin; anne-baba müziğe yeteneği olduğunu düşündüğü çocuğunu bu yeteneği destekledikten sonra, çocuk bir süre başarılar elde eder. Ama ileride çocuk, "Ya başarısız olursam, ya kimseler beğenmezse." diye kaygı duymaya başlayıp müzik aleti çalmak istemeyecektir. Bu da sonuçta onu müzikten uzaklaştıracak ve enstrüman çalmayı bırakmasına neden olacaktır.

Hazırlayan: Şenay ÇELİK