Yürümeye başladığı andan itibaren bağımsızlığını ilan eden çocuğunuz, 5-6 yaş döneminde bebeksi davranışlarda bulunabilir. Sizinle uyumak istemesi, kucağınızdan inmemesi veya parmak emmesi ise bu davranışlarından sadece bir kaçıdır Tabii bu durum ilk başta zararsız görünse de bir süre sonra rahatsızlık vermeye ve sizi yormaya başlayabilir.

Özgür Bilge Eğitim ve Danışmanlık Merkezi'nden Psikolog Serap Duygulu'nun anlattıkları bu sorunla karşılaşan anne-babalara yardımcı olacak. Belirgin özellikleri: Sosyalleşme ve oyun Bu dönemdeki bir çocuk artık pek çok oyuna katılarak, arkadaşlarıyla birlikte bir grubun parçası olabilir. İşbirliği yapar, oyunda bir rol üstlenir ve bilinçli olarak üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirir. Aynı zamanda oyunları zenginleşmiş ve karmaşıklaşmıştır. Daha dengeli, bağımsız, kendini kontrol edebilen, çevresine duyarlı bir tavır içindedir.

Öz bakım becerileri gelişmiştir. Kendi kendine giyinip soyunabilir. Bulunduğu her ortamda oyunlar kurar, kafası hep bir şeyler yapmak üzere doludur, tasarlar, paylaşır ve son derece yaratıcıdır. Kurguladığı oyunlar giderek karmaşıklaştığı için, bireysel oyunlardan daha çok, grup oyunlarını tercih eder. Arkadaşlarına değer verir.

Bebekliğe dönüş

Bebekliğe dönüş genellikle 5 yaşına doğru görülebilen bir davranış bozukluğudur ve 6 yaşa kadar sürebilir. Yürümeye başlamasıyla beraber bağımsızlığını kazanan çocuk, her şeyi kendi yapmak ister ve çevresinden gelen yardımları reddeder. Fakat belli bir zaman sonra birdenbire bir bebek gibi davranmaya başladığı görülebilir.

Çocuğa nasıl davranılmalı?

Bebekliğe geri dönüş gösteren çocuğa karşı takınılacak tutum, bu gerileme davranışını pekiştirmeden doğru davranış kalıplarını oluşturmak ve çocuğa kardeşiyle ilgili sorumluluk vermek şeklinde olmalıdır. Her zamanki gibi doğru davranışları takdir edilmeli, yanlış davranışlar çok rahatsız edici olmadığı sürece görmezden gelinmelidir.

Tırnağını yiyen, parmağını emen çocuğa "Yapma" demek çözüm olmaz. Bunun yerine, eline oyalayıcı kalem ya da oyuncak vermek çocuğun dikkatini başka yöne çekmesi açısından yararlı olabilir. Bir başka yöntem ise, eğer o olmasaydı kardeşine bakmanın annesi için ne kadar zor olduğunu hissettirmektir. Büyük çocuğa kardeşine şarkı ya da ninni söylemesi, biberonunu tutması, kardeşi giydirilirken giysilerini getirmesi gibi konularda yardım etmesine izin verilebilir. Böyle bir tutum, çocuğun durumu kabullenmesini ve kardeşini sahiplenmesini kolaylaştırır.

Çocuktaki bebekliğe geri dönüş davranışının ikinci temel nedeni ilgi çekmek olduğundan bu ihtiyacın nedenini de doğru saptamak gerekir. Üzerindeki yoğun ilginin azaldığını hisseden çocuk tekrar bu ilgiyi kazanmak ve çevrenin dikkatini üzerinde toplamak için bu gerileme davranışlarını gösterebilir. Bu süreçte çocuğunuza koşulsuz sevginizi gösterin. Ona kendini iyi hissettirin.

İki önemli nedeni var!

Psikologların "regression" adını verdikleri bu davranışın iki temel nedeni olduğu bilinir. Birinci nedeni kıskançlıktır. Özellikle de kardeş kıskançlığıdır. İkinci nedeni ise; annesinin ilgisini tekrar kendi üstüne çekmek istemesidir. Her iki durumda da çocuk bir güvensizlik duygusu yaşar ve bu eksikliği gidermek için savunma mekanizmalarını harekete geçirir.

Kıskançlık, yetişkinlerde bile ciddi bir sorun olurken 5-6 yaş gibi küçük bir yaş grubunda görülmesi çok normaldir. Temelinde ilginin odak noktası olmak, çevrenin dikkatini çekmek, onay görmek ve beğenilmek duyguları yatar. Özellikle kıskançlık, yeni doğan bir kardeşe karşı oluşuyorsa bu durumda anne-baba olarak çok dikkatli davranmak gerekir.

Çocuk öncelikle bu kıskançlık duygusunu parmak emme, alt ıslatma, bebek gibi sesler çıkarma ve yarım yarım konuşma şeklinde ortaya çıkarabilir. Bebekliğe dönüş davranışları aslında çocuğun anne-babasına, "Benimle ilgilenin, bana önem verin." demesinin başka bir yoludur.

5-6 yaş çocuğundan neler beklenebilir?

Çocukların genel yapıları ve yatkınlıklarına göre bazı davranışları farklılık gösterse de çok tipik belli bazı davranışlar 5-6 yaş çocuğunun ayırt edici özellikleri olarak ön plana çıkar. İşte bunlar...

Sağ ya da sol, tek ayağını kullanarak ileriye doğru sıçrayabilir.

İki elini de kullanır ve kavrama becerileri gelişmiştir.

Sıçrarken ayak değiştirebilir.

Bir müziğin ritmine göre dans edebilir.

Parmak uçları üzerinde yürüyüp, koşabilir.

Düz bir çizgi üzerinde sapma yapmadan yürüyebilir.

Kurallı oyunları oynayabilir, sırasını bekleyebilir ya da isteklerini erteleyebilir.

Resim yapma becerisi de gözle görülür şekilde gelişmiş, figürler netleşmiştir.

Örnek resimler verildiğinde bakarak birtakım geometrik desenleri kopyalayabilir. Birçok harfi, rengi ve sayıyı bilir, söyler ve çizer.

Kendi sınırlarını, yapabildiklerini ve yapamadıklarını bilir ve ifade eder.

Psikolog Serap Duygulu: "Çocuğunuzdaki değişimi ciddiye alın!"

İster kardeş kıskançlığından ister ilgi çekme ihtiyacından kaynaklansın bebekliğe dönüş davranışları ciddiye alınması gereken bir davranış bozukluğudur. Çocuktaki bu davranışın kalıcı olmasını önlemek gerekir. Kendi yaşıtlarıyla beraber olabileceği bir yuvaya ya da benzer bir kuruma devam etmesi psiko-sosyal gelişimi açısından çok önemlidir. Böyle bir yerde oyun oynarken aslında çocuk dışarıdaki hayatı, paylaşmayı ve kendisi olabilmeyi öğrenir. Ayrıca anneye olan bağlılığın da kırılması, yine bu yolla mümkündür.

Hazırlayan: Işıl Evrim AKGÜN