Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin piyasalarda önceki gün yarattığı tahribat dün hafiflerken, art arda açıklanan ekonomik yaptırımlar ve bunlara karşı Rusya'nın verdiği yanıt savaşın ekonomik cephesini genişletti. Avrupa Birliği (AB) ve ABD başta olmak üzere çok sayıda ülke, finans, enerji, ulaşım ve ticaret alanlarını kapsayan geniş yelpazede ekonomik yaptırımlar uygulamaya koydu. Buna karşılık Rusya'nın swift ya da ödeme sistemlerinden çıkartılması tedbiri uygulamaya alınamadı.
RUSYA'NIN İKİ ÖNEMLİ KOZU
Avrupa'nın enerjide kendine bağımlılığını koz olarak kullanan Rusya, bir yandan dolara bağımlılığı azalttığı güçlü rezervlerine güveniyor. Rusya Federasyon Konseyi Sözcüsü Valentina Matviyenko da, yaptırımlara karşı misilleme paketi hazırladıklarını ve Batı'nın zayıflıklarını bildiklerine dikkat çekti.
Rusya Merkez Bankası, son 4 yılda 635 milyar dolara çıkardığı döviz rezervinde doların payını yüzde 50'den 16'ya indirdi. Rusya, Avrupa Birliği'nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 40'ını karşılıyor. Kimi ülkelerde ise bu oran yüzde 60'a kadar yükseliyor. Bu durum, Rusya'nın swift sisteminden çıkartılmasını zorlaştırıyor. 2021'de toplam ihracatı 490 milyar dolara çıkan Rusya, 197 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. Son 6 yıldaki dış ticaret fazlası ise 852 milyar dolar. Avrupa Birliği'nin petrol ihtiyacının yüzde 25'ini, doğalgaz ihtiyacının yüzde 39'unu, kömür ihtiyacının da yüzde 42'sini Rusya tek başına sağlıyor. Rusya'nın dış ticaret anlaşmalarında doların payının 5-10 yıl içerisinde yüzde 30'un altına düşmesi hedefleniyor.
ABD VARLIKLARI DONDURDU
ABD yönetimi Rusya'nın en büyük ikinci finans kurumu VTB Bank dahil 4 Rus bankasını yaptırım listesine eklerken, bu bankaların toplamda 1 trilyon dolarlık varlıklarını dondurdu. İngiltere tüm büyük Rus bankalarını, 100'den fazla şirket ve kişiyi yaptırım listesine aldı. Japonya da yaptırım paketinin kapsamını genişletti. Almanya, Rusya'ya ihracat yapan şirketlere verilen Hermes kredi pagarantilerini askıya aldı.
ABD'NİN TEDBİRLERİ
*Rusya'nın bağımsızlığını tanıdığı sözde yönetimlerle tüm ticari ve finansal ilişkiler yasaklandı.
*Vnesheconombank (VEB) ve Promsvyazbank (PSB) ile 42 iştiraki yaptırım listesine aldı. Bu kuruluşların ABD'deki varlıkları donduruldu.
*Putin'ne yakın 5 kişi yaptırım listesine eklendi.
*Kuzey Akım 2 projesini yapan firma ile yetkilileri yaptırım kapsamına alındı.
*VTB Bank dahil 4 Rus bankasını daha yaptırım listesine ekledi.
*Rusya'nın bankacılık varlıklarının yaklaşık yüzde 80'inin hedef alan kısıtlamalar getirildi.
*VTB Bank ve 20 iştirakinin ABD finansal sistemine erişen varlıkları donduruldu ve ABD'li kişilerle işlem yapması yasaklandı.
*Bank Otkritie, Sovcombank OJSC ve Novikombank ile 34 iştiraki yaptırım listesine dahil edildi.
*Sberbank ile 25 iştirakinin ABD merkezli bankalarda muhabir hesabı açması engellenerek dolar üzerinden yapılan işlemlere erişimi kısıtlandı.
*Sberbank, AlfaBank, Credit Bank of Moscow, Gazprombank, Agricultural Bank, Gazprom, Gazprom Neft, Transneft, Rostelecom, RusHydro, Alrosa, Sovcomflot ve Railways'a borç ile özsermayesi kısıtlaması getirildi.
*Yarı iletkenler, bilgisayarlar, telekomünikasyon ürünleri ihracına kısıtlama getirildi.
AVRUPA BİRLİĞİ'NİN YAPTIRIMLARI
*Rus bankacılık piyasasının yüzde 70'ini kapsayacak ve kamuya ait şirketleri de içerecek yaptırımların hayata geçirilmesi kararlaştırıldı.
*Rusya'ya petrolün rafine edilmesi için gerekli ekipmanların gönderilmesi yasaklandı.
*Ulaşım sektörünün de yaptırım kapsamına alınmasına karar verilirken, Rusya'nın mevcut ticari uçak filosuna yedek parça ve ekipman satışına yasak getirildi.
*Rusya'nın çip gibi önemli teknolojilere erişimi sınırlandırıldı.
İNGİLTERE DE HAREKETE GEÇTİ
*5 Rus bankası ve 3 kişiye yaptırım kararı aldı.
*Gennady Timchenko, Igor Rotenberg ve Boris Rotenberg isimli 3 varlıklı kişi yaptırım listesine eklendi. Bu kişilerin mal varlıkları dondurulurken, ülkeye seyahatleri yasaklandı.
*Yaptırımlar, tüm büyük Rus bankalarını, 5 Rus oligarkı, 100'den fazla şirket ve kişiyi hedef aldı.
*VTB Bank'ın tüm varlıkları donduruldu.
*Havayolu şirketi Aeroflot'un faaliyetleri sona erdi.
*Rusya devletine ve şirketlerine İngiltere piyasalarından finansman sağlanması engellendi.
AB'DEN FİNANS KELEPÇESİ
AB üyesi ülkeler finans, enerji, ulaşım, ihracat kontrolü ve finansmanı ile vize politikası gibi çeşitli alanlarda uygulanacak yeni yaptırımları devreye alarak Rusya'nın sermaye piyasalarına erişimini engellemeyi amaçlıyor. Rusya bankacılık piyasasının yüzde 70'ini hedefleyen bu yaptırımlarla, Rusya'nın borçlanma maliyetlerini artırılması, enflasyonu yükselmesi ve sanayisinin yıpratılması planlanıyor.
