İzohips haritası ve şekilleri konu anlatımı - İzohips nedir, Şekilleri Ve Özellikleri Nelerdir?

İzohips yöntemi haritalarda yer şekillerini göstermek amacı ile yaygın olarak kullanılmaktadır. İzohips eğrilerinin sık geçtiği yerlerde genellikle eğim oldukça fazla kıta sahanlığı ise dardır. Akarsuların akış hızları eğrilerin fazla bulunduğu yerlerde oldukça fazladır. Bu eğrilerin seyrek geçtiği yerlerde ise tam tersine akarsuların akış hızı ve eğim daha azdır. İzohipsin özellikleri, şekilleri ve izohipseler arası yükselti farkı hakkında bilgi sahibi olmak için öncelikle izohips nedir? Bunu öğrenmek gerekir. Peki, izohips tam olarak ne demek? İşte izohips ile ilgili merak edilenler…

İZOHİPS NE DEMEK?

İzohips nedir? Sorusunun yanıtı kısaca, haritadaki aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğridir şeklinde tanımlanabilir. Diğer bir ifade ile eşyükselti eğrisi olarak da bilinmektedir. Genellikle yeryüzü şekillerinin harita üzerinde gösterilmesinde kullanılan yöntemlerin başında gelmekte ve doğru sonuca ulaşma konusunda ön plana çıkmaktadır.

İZOHİPS ŞEKİLLERİ

Bazı yer şekilleri izohips haritalarında farklı şekillerde gösterilmektedir. Örneğin vadiler ters "V" şeklinde sırtlar ise "V" olarak gösterilmektedir. İzohipsler noktaya sahipse zirve, almamış ise tepe olarak ifade edilmektedir. İzohips haritalarında boyun, iki tepe arasında kalan en alçak kısımlardır.

İki yamacın birleştiği yüksek kesimler sırt olarak ifade edilir. Bu haritalardaki eğriler, yükseltinin arttığı yöne doğru ağız açık "V" şeklinde uzanırlar. Su bölümü çizgilerini sırtlar oluşturmaktadır. Bu sırtların her iki tarafından kalan kısımlarda yamaçlar yer alır.

İzohips şekillerinden biri de çanaktır. Çevresine göre alçakta kalan çukur sahalardır ve başladıkları yerden bittikleri yere kadar ok işareti ile gösterilmektedirler. Kabarık eğrilerde her eğri kendinden yüksek eğrileri kuşatır ancak çukur yerlerde tam tersi her eğri daha alçak yerleri kuşatmaktadır.

Delta, haritalarda kıyı çizgisi olarak üçgen şeklinde denize doğru uzanan çıkıntı ile gösterilmektedir. Diğer izohips şekilleri ise plato, falez ve haliçtir. Haliç, gelgit akıntıları sebebi ile akarsu ağızlarının genişlemesi sonucu oluşan koylardır ve kıyı çizgisi akarsu ağzında karanın içerisine doğru girmektedir.

Falez (Yalıyar) haritalarda birkaç izohips eğrisi ve kıyı çizgisi üzerinde üst üste çakışmaktadır. Plato düzlüklerinde ise izohips sayısı azalarak akarsu çevrelerinde izohipslerin sıklaştığı görülmektedir.

İZOHİPS KONU ANLATIMI

İzohips haritaları ilk bakışta karışık çizgiler olarak algılansa da bu çizgiler ölçek dahilinde çizilmektedir ve yer şekillerini ayrıntılı olarak göstermektedir. Eğriler arasında yükselti farkı haritanın tamamında aynı olmakla birlikte izohipsler arası yükselti farkına ekuidistans veya eş yükselti eğrisi aralığı adı verilmektedir.

İzohipslerin özellikleri aşağıda yer almaktadır;

• İç içe geçmiş olan kapalı eğrilerdir ve dışarıdan içeri doğru yükselti artmaya başlar.
• Bu eğriler birbirlerini kesmezler.
• Eşit aralık haritanın ölçeğine göre değişmektedir. Küçük ölçekli haritalarda eşit aralıklı değeri büyüktür. Büyük ölçekli haritalarda ise eşit aralık değeri küçüktür.
• En geniş eğri en alçak yeri (D noktası), en dar eğri ise en yüksek yeri (E) noktasını göstermektedir. Eğriler birbirini alçaktan başlayarak yükseğe doğru çevreler. Bu durum çukur alanlar için geçerlidir.
• İç içe kapalı olarak çizilen halkalar tepeleri gösterir.
• Akarsuların her iki yanındaki izohipslerin yükseltisi aynıdır.
• Çukur alanlar dışında en dıştaki eğrinin yükseltisi en az olarak bilinmektedir.
• Dağ ve tepelerin olduğu yerlerde eş yükselti eğrilerinin çapı en dıştan en içe doğru gidildikçe küçülür. En içteki eş yükselti eğrisi en yüksek seviyeyi gösterir.
• Aynı eğri üzerindeki noktaların yükseltisi aynıdır.
• Ovalarda ve eğimin az olduğu yerlerde yükselti eğrileri seyrek geçer.
• Aynı bölgenin küçük haritasında izohips aralığı büyük (ör; 500 m), büyük ölçekli haritasında da izohips aralığı küçük olur.

Yüksek Çözünürlüklü Türkiye Siyasi Haritası