Geçtiğimiz Perşembe günü gurur duyacağımız bir projenin daha açılışı yapıldı. Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nin hemen yanında açılan Millet Kütüphanesi, 5 milyonun üzerinde kaynak eser ile hizmet verecek. Mimarisi ile göz kamaştıran Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, haftanın 7 günü 24 saat açık olacak. Sergi salonları, dijital yayınları ile bir kütüphaneden çok fazlasını bünyesinden barındıran bu merkezdeki eserlerin bir kısmına yakında uzaktan erişimle de ulaşılabilecek. Son 3,5 yıldır gecesini gündüzüne katarak bu eserin yapımının her aşamasında yeralan Cumhurbaşkanlığı Kütüphaneler Daire Başkanı Ayhan Tuğlu ile tüm yönleri ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesini konuştuk.
-3 sene önce burada tek bir tuğla yoktu. Bugün dünyaya örnek olacak bir kütüphanenin açılışını yapıyoruz. Bu eserin yapımının her aşamasında varsınız. Bu görev size nasıl verildi?
Kayseri Develi doğumluyum. 1989 yılında İstanbul Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümüne başladım. Marmara Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi'nde kütüphanecilik çalışmalarında bulundum. 2015 yılında Antalya'da bir konferansta iken Cumhurbaşkanlığı'ndan arandım ve bir çalıştaya davet edildim. Ankara'ya geldim ve "bizimle çalışır mısınız" denildi. Burası boş bir araziydi. Henüz kazı bile yapılmamıştı.
-Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi fikri nereden çıktı?
Basından Ankara'da büyük bir kütüphane yapılacağını duymuştum. Benden önce planlanmıştı. İçimden de "bu projede olsaydım" diye geçirdim ama bir talebim olmamıştı. Büyüklerimle istişare ettim "devlet çağırıyorsa gitmen lazım" dediler. Ben de bu görevi kabul ettim.
3 SENE ÖNCE BOŞ BİR ARAZİYDİ
-Boş bir araziden böyle dünya çapında bir eser ortaya çıktı. Bu günleri hayal ediyor muydunuz?
Aslında hayal etmiyordum. Açılışta eşimle konuştum ve "ne kadar zor bir işin üstesinden gelmişiz" dedim. İnsan eser ortaya çıkınca bunu farkediyor. 2 milyon eser tasnif edildi. Yaklaşık 100 kamyon eseri buraya taşıdık. Yaklaşık 300 kişi bunların kataloglanmasıyla uğraştı. Bu günlere geldik çok şükür.
-Bundan sonrası için hedefiniz nedir peki?
Aslında hedef Cumhurbaşkanımızın. Cumhurbaşkanımızın vizyonu olmasaydı böyle bir kütüphane ortaya çıkmazdı. Belki büyük konuşuyorum ama Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir daha böyle bir kütüphane daha yapmak çok zor. Millete burası hediye edildi. Türkiye'nin en büyük Kütüphanesi ortaya çıktı. Dünya ile yarışmak için henüz çok erken. ABD Kongre kütüphanesi çok büyük. İngiliz kütüphanesi de öyle. Fransızlar ve Ruslar da bu konuda çok mesafe katetti. Biz geç başladık ama çok hızlı ilerliyoruz.
YURDIŞINDAN HAYRAN OLUYORLAR
-Yurdışından misafirleriniz geliyor mu?
Türkiye'deki Büyükelçiler geliyor. Geldiklerinde kendi ülkelerinden kitap bağışlıyorlar. Özellikle Cihannüma Salonunu görünce hayranlıklarını gizleyemiyorlar. Dünyada böyle bir binanın olmadığını söylüyorlar.
-Bu eserin yapımı aşamasında kimler çalıştı?
Millet Kütüphanesi'nin mimarı Şefik Birkiye. Burası ile ilgili Fransız milli kütüphanesinin müdüründen binanın yapısı ve işletilmesi ile ilgili raporlar alınmış.
HİÇBİR KÜTÜPHANE MODEL ALINMADI
-Bir ülkedeki milli kütüphaneyi model aldınız mı? Yoksa tamamen Türkiye'ye özgü bir eser mi?
Özellikle bir yapı model alınmadı. Ben mimarımız Şefik Bey'e özellikle "etkilendiğiniz bir yapı oldu mu" diye sordum. Kendisi ödüllü bir mimardır. "Dünyanın birçok ülkesini gezdim. Etkilendiğim bir yapı olmadı" dedi. Ama benzetenler oluyor tabi. Cihannüma salonunun kubbe yapısı ABD Kongre kütüphanesine benzetiliyor. Nadir eserler bölümü Oxford'a benzetiliyor. Ama insanlar benzetiyor. Bu eser tamamen bize özgü bir yapı oldu.
TC KİMLİK KARTINIZI OKUTARAK GİREBİLİRSİNİZ
-Okurlar görkemli bir yapıdan içeri giriyor. İnsanlar girerken çekiniyor mu?
Bize en çok gelen soru bu. Buraya girmek son derece basit. Yeni kimlik kartlarını neden aldık. Bu sadece bir kimlik kartı değil. E-devlet'ten üye olduğunuzda kütüphanemizin birçok imkanından yararlanabiliyorsunuz. Kapıya gelip TC kimlik kartınızı 3,5 saniye okutuyorsunuz. Kapı size geçiş izni veriyor. Bu kadar kolay. Üye olmadınığınızda ise TC kimlik numaranızla geçiş kartı ile giriş çıkış yapabiliyorsunuz.
7'DEN 77'YE HERKES YARARLANACAK
-Bu kütüphaneden kimler yayarlanacak?
7 den 77'ye herkes yararlanacak. Giriş yaptınız 5-10 yaş grubu için çocuk kütüphanemiz var. Onun yanında 10-15 yaş grubu için gençlik kütüphanemiz var. Aşağıda araştırma ve Nadir Eserler kütüphanemizde 650 kişilik oturma kapasitemiz var. Grup çalışma odalarımız var. Bunlar rezervasyonlu olacak. Yukarı çıktığınızda okuma salonlarımızda 300 bin koleksiyon var. Cihannüma Salonunda 200 bin koleksiyon var. Süreli yayınlar salonumuz var. 60 ekranlı dijital salonumuzda kulaklıklarla görüntülü yayınlar izlenebilecek. 1 milyon 200 bin müzik eserimiz var. 4 milyon basılı kaynağımız var ama bunlar da düşünüldüğünde 10 milyonu geçiyor.
-Uzaktan erişim mümkün mü?
Bunlar tamamen telif anlaşması ile mümkün olacak. İlerleyen dönemde bunu açmak istiyoruz. 10 bin dijital eserimiz var. Henüz açmadık. Çalışmamız bitince bu eserlerin PDF'ine uzaktan ulaşılabilecek. 100 bin yazma eser var. Bunlar da erişime açık.
15 ÖZEL KÜTÜPHANE BAĞIŞLANDI
-Cumhurbaşkanı, Mehmet Şevket Eygi ve İlber Ortaylı kütüphanesinin Millet Kütüphanesi'ni bağışlandığını belirtmişti. Bu tür bağışlar devam ediyor mu?
Şu anda 15'in üzerinde bağış var. Özel kaşeler yaptıyoruz. Okur bu bilgileri görebilecek. 16 tane kat arşıvimiz var. Her biri yaklaşık 300 metrekarelik. Burayı okurlar görmüyor. Tasnif işlemleri buralarda yapılıyor. İstanbul'daki ekip Mehmet Şevket Eygi ve İlber Ortaylı'nın kitapları ile ilgileniyor.
-Kitap temini nasıl yapılıyor?
Derleme kanunundan yararlanıyoruz. Türkiye'de yayınlanan her eser yasal bir zorunluluk olarak bize de geliyor.
-Satılan bir koleksiyonu almak gibi bir imkanınız veya bütçeniz var mı?
Bir komisyonumuz oluştu. Sadece Türkiye'den değil yurtdışından da bazı eserler satın aldık. Bir koleksiyon geldiğinde bunu değerlendiriyoruz. Bunu kurumlarımızla da çalışıyoruz. Cumhurbaşkanlığı genel bütçesinden yararlanıyoruz.
10 MİLYON KAPASİTEMİZ VAR
-Millet Kütüphanesindeki eser sayısı çok büyürse burası yeterli olmayabilir mi?
Bina 5 milyon kapasiteli deniliyor. Raf sisteminde birtakım değişiklikler yaptık. Tahminim burası 9-10 milyon kitap kapasitesine çıkabilir.
-İkram konusunu da söylemeden geçemeyeceğim.
Cumhurbaşkanımız kek ve çay ikramının ücretsiz olacağını söyledi. Biz de bunu yapmakla mükellefiz. Okurlarımız da bu durumdan çok memnun.
-Kitap alıp eve götürebiliyor muyuz?
Derleme koleksiyonu götüremezsiniz. Telif ölçüsünde eserlerin fotokopi imkanı olacak.
BURASI BİR YAŞAM MERKEZİ
-Burası sadece kütüphane değil bir kültür merkezi. Kitap dışında neler var?
Burada sergi salonlarımız var. Bir sergi 3 ay gezilebilecek. Çok değerli eserler bunlar. Hepsi sigortalı ve güvenlikle 24 saat korunuyor. 6 aylık sergi planımız yapıldı. Yazar söyleşilerimiz olacak. 600 kişilik toplantı salonumuz var. 2 tane seminer salonumuz var. Burası sadece bir kütüphane değil bir yaşam merkezi.
