Karapınar ilçesinde bulunan Meke Gölü, 5 milyon yıl önce volkanik patlamayla meydana gelen kraterin zamanla suyla dolması, 9 bin yıl önce ise gölün ortasında ikinci patlamanın olması ve buranın da suyla dolması sonucu oluşan maar göl özelliğine sahip. Yer altı su kaynaklarından beslenen ve suyu tuzlu olan Meke'nin ortasında, 50 metre yükseklikte volkan konisi bulunuyor.
Daha önce ortadaki koniyi çevreleyecek yükseklikte su bulunan Meke Gölü, 2000'li yılların başından itibaren kuraklık ve bilinçsiz tarımsal sulama sonucu yer altı su seviyesinin her geçen gün azalması sonucu kurudu. Şu an haritadan silinme noktasına gelen gölü, yeniden 'Dünya'nın nazar boncuğu' haline getirmek için çalışmalar başladı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yürüttüğü proje kapsamında göle yıllık 2,5 milyon metreküp su taşınarak, 1 metre yüksekliğinde su seviyesine ulaştırılıp, eski görünüme kavuşturulması planlanıyor.
'MEKE, ÖNEMLİ JEOLOJİK MİRAS ALANLARINDAN'
Prof. Dr. Fetullah Arık, Meke Gölü'nün hem Türkiye'nin hem de dünyanın önemli jeolojik miras alanlarından olduğunu, göl kuruduğu için artık 'Dünya'nın nazar boncuğu' olarak nitelendirilen görünümünün kalmadığını belirterek, şunları söyledi:
''İki evreli volkanik patlamayla oluşmuş ve o görmeye alışkın olduğumuz 'nazar boncuğu' görünümü maalesef şu an mevcut değil. O nedenle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'mız proje başlatmaya karar verdi.
Ocak ayı başında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü'nde konuyla ilgili birçok uzman kurumun katılımıyla Konya Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, KOSKİ Genel Müdürlüğü, Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama, Araştırma Merkezi'miz de dahil bir toplantı gerçekleştirildi.
Meke'nin, şu an mevcut kuraklık ve aşırı kontrolsüz yer altı suyu kullanım şartları altında doğal yollardan geri gelemeyeceği ön görüldü. Bundan sonra bölgedeki gerek yer altı suyu üretim kuyularından gerek Acı Göl'den gerek Karapınar Atık Su Arıtma Tesisi'nden sular alınarak Meke Gölü'ne takviyesiyle ilgili fizibilite çalışmasına karar verildi.''
Obruk Uygulama, Araştırma Merkezi olarak yaptıkları çalışmaları anlatan Prof. Dr. Arık, ''Biz bu bölgedeki farklı alternatifleri değerlendirdik. Karapınar bölgesinde Meke'ye yakın alanlarda yer altı suyu varlığını, buradaki hidrojeolojik çalışmalarla birlikte ne kadar suya ihtiyaç olduğunu, nasıl bir hat gerektiğini, Acı Göl'den su alınması durumunda Acı Göl'e verebileceği olası etkileri belirledik.
Karapınar Atık Su Arıtma Tesisi'nden, Meke Gölü'ne kadar bölgedeki kayaların litolojik özellikleri, geçilebilecek birimlerin sertlikleri, buralardaki suyun taşınmasıyla ilgili ishale hattının güzergahının jeolojik özelliklerini ortaya koyduk'' diye konuştu.
ÇEVRESEL ARAŞTIRMALAR
Prof. Dr. Arık, Konya Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü'nden oluşan ekibin de arıtılmış atık su tesisinden alınacak suyun bölgedeki ekosisteme etkilerini araştırdıklarını kaydetti. Arık, ''Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'mız buradaki ekosistem kimyasal bir sorun oluşturabilir mi, oradaki canlılar için bir etkisi olur mu, atık su arıtma tesisinden çıkacak suya ilave iyileştirme gerekiyor mu; anlamında Konya Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü'ndeki hocalarımıza da görev verdi.
Şu an da bu projeleri birleştirerek çalışmalarımız yürüyor. Esasen biz jeolojik teknik değerlendirmeleri yaptık, şu an çevresel etkileriyle ilgili çalışmalar yürüyor. Bu yılın ortalarında veya bu yılın ortasından sonra Meke Gölü'ne su transferi için gerçekçi projelerin ortaya konduğunu göreceğiz'' dedi.
2,5 MİLYON METREKÜP SU TAŞINACAK
Meke Gölü'nün mevcut durumuna çok fazla müdahale edilmeden bu çalışmaların yapılması gerektiği için titizlikle davranıldığını kaydeden Prof. Dr. Arık, şöyle konuştu:
''Meke Gölü'nün göl tabanında volkanik cürufların oluştuğu bir bölge var. Bu bölgede suyun süzülmesi oldukça yüksek. Yapmış olduğumuz gözlemlere göre yüzde 50'liler seviyesinde geçirimlilik söz konusu. Ayrıca bölgede buharlaşma yüksek. Bölgedeki jeolojik çalışmalardan ve meteorolojik gözlemlerden yıl boyunca yüzde 94'lere ulaşan buharlaşmanın olduğunu belirledik.
Meke Gölü'nün göl alanı yaklaşık 500 bin metreküp suyla dolabilecek durumda. Bu suyun uzun süreli yıl boyuncu muhafaza edilmesi, süzülme ve buharlaşmada kaybedilecek suyu da hesaplayarak yıllık 2,5 milyon metreküplük su takviyesiyle ortalama 1 metre su yüksekliğinde sulu görünüme kavuşacağını düşünüyoruz.''
