5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu'nda sarmalık kıyılmış tütün üretiminin ticaretine 2017 yılında yetki belgesi alınması şartı getirilirken, bu şart daha önce bu yılın 1 temmuzuna kadar ertelenmişti. Kayıt dışı olarak kıyılmış sarmalık tütün satanlara yönelik artık 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası uygulanacak.
KAÇAĞIN BOYUTU 15 MİLYAR LİRAYA KADAR ULAŞIYOR
Tütün üretimi ve ticareti Türkiye'de serbest olarak yapılabilirken, şuan kanunla yapılmak istenen kayıt dışı ekonominin son bulması. Türkiye'de yalnızca Adıyaman ve çevresinde üretilen tek başına içilebilir özelliğe sahip sarmalık kıyılmış tütün miktarı yıllık 10-12 milyon kilograma ulaşıyor ve burada yılda 10-15 milyar lira arasında kayıt dışı bir tütün ekonomisi oluşuyor. Edinilen bilgiye göre düzenlemeyle kayıt dışılık hızla yüzde 85 oranında bıçak gibi kesilecek.
Normalde tütün ticareti Türkiye'de sözleşmeli olarak kayıtlı bir şekilde yapılabilirken, Adıyaman civarındaki tütün tek başına içilebilir özelliğe sahip olduğundan üretici bunu doğrudan kendisi kayıt dışı bir şekilde piyasaya veriyordu. Yani sigara ile aşağı yukarı aynı özellikteki bir ürün, 20 liralık sigaranın karşısında 4 liraya satılınca hem ciddi bir gelir hem de kayıtdışılığa sebep oluyordu.
Şuan yürürlüğe giren kanun artık tütün üreticilerine yalnızca 50 kilograma kadar kendi kullanımları için tütün bulundurmaya izin veriyor. Ama bunun bir kilogramı bile izinsiz bir şekilde ticarete konu edilemeyecek. Örneğin bir araçta 50 kilogram sarmalık kıyılmış tütün yakalandı. Bunun hiçbir yaptırımı olmayacak. Ama kişi bunu satar vaziyetteyse artık 3 yıldan 6 yıla kadar hapisle yargılanacak.
KOOPERATİF SİSTEMİNE GEÇİLDİ
Maliye Bakanlığı 2020 yılı mart ayında sektörde kayıp kaçağı önlemek için ayrıca bir kooperatif düzenlemesine gitti. En az 250 üreticiden oluşacak şekilde kooperatifler kurulması ve bu kooperatiflerin diğer bireysel üreticilere göre yüzde 50 vergiyi daha az ödemeleri, teknoloji, yer temin desteği gibi birçok desteği öngördü.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da önceki günkü partisinin grup toplantısında "Diyorlar ki '6 ay içinde kooperatif kurun.' Pandemi var, nasıl kuracak vatandaş? Tam bir rezalet" sözleriyle baltayı taşa vurduğu düzenleme kapsamında, üretici şimdiden kooperatif kurulumu için akın etmeye başladı.
Edinilen bilgiye göre her biri 250-500 üreticiden oluşan 15 kooperatif için Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ilgili birimlerine başvuruda bulunuldu ve bunlar onay sürecinde. Kooperatif çatıları altında kayıtlı bir oluşuma girmeye başlayan üreticiler artık kendi sarmalık ürün tesislerini kurabilecekler.
