60 yıl önce bugün idam edilen 9. Başbakan Adanan Menderes'in ilk kez gün yüzüne çıkan yeni fotoğrafları ortaya çıktı. Fotoğraflarda Menderes'in 16 yaşında İzmir Koleji'nde okurken çektirdiği gençlik fotoğrafı da yer alıyor. Başka bir fotoğrafta ise Adnan Menderes ve Berin Menderes'in Cumhurbaşkanlığı Köşküne davete gittikleri anlar görülüyor.
(Berin Menderes ile Adnan Menderes birlikte bir davette)
ADNAN MENDERES
27 Mayıs Darbesi'nin ardından Yassıada yargılamaları sonrası idam edilen Başbakan Adnan Menderes 1899'da Aydın'da dünyaya geldi. 1950-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti'nin başbakanlığını yaptı.
(Celal Bayar ile Aydın Menderes hipodromda 1952)
Serbest Cumhuriyet Fırkası, Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokrat Parti'de siyaset yapan Menderes, 27 Mayıs Darbesi'nin ardından, 17 Eylül 1961 tarihinde asılarak idam edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi 1990 yılında çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilenlere itibarlarını iade etti.
(Berin ve Yüksel Menderes ailenin avukatı Orhan Cemal Fersoy ile 27 Mayıs sonrası Adnan Menderes'e acılmıs bir davaya giderken yıl 1962)
SİYASİ KARİYERİ
Adnan Menderes, 1930 yılında kısa süreli de olsa Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bir kolunu organize etti. Partinin kendini feshetmesinden sonra ise Cumhuriyet Halk Partisi'ne geçti ve 1931 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden Aydın milletvekili olarak seçildi.
(Berin Menderes 1956 yılında Alman Cumhurbaskanı Turkiye'ye geldiklerinde birlikteler)
Menderes, o dönemlerde en sert çıkışını, "çiftçiyi topraklandırma yasası" görüşülürken yaptı. Bu çıkış sonrasında ise Menderes, parti içi muhalefetten dolayı 1945 yılında CHP'den ihraç edildi.
(Adnan, Berin Menderes ve ogulları Yüksel Menderes ile İzmir yıl 1934)
27 MAYIS 1960 DARBESİ
27 Mayıs 1960 sabaha karşı saat 4'te radyoda Kurmay Albay Alparslan Türkeş TSK olarak yönetime el koyduklarını belirtti ve askeri darbenin sebeplerini bir radyo bildirisi ile halka duyurdu.
(Adnan, Berın ve Mutlu Menderes İzmir İnciraltı'nda aile dostları ile yıl 1949)
TSK'nın 27 Mayıs 1960 günü darbe açıklaması yaptığı sırada Eskişehir'de bulunan Adnan Menderes, beraberindeki siyasilerle birlikte Kütahya'da tutuklanarak, Ankara'ya getirildi.
(Adnan Menderes ile Berin Menderes Cumhurbaskanlıgı Köşkune bir davete giderken 1958)
YASSIADA'DA İDAM KARARI
27 Mayıs darbesini yapan cuntacıların özel olarak kurdukları mahkeme olan Yüksek Adalet Divanı, 9 ay 27 gün boyunca Menderes ve beraberindeki siyasetçileri yargıladı. Yargılama süreci sonunda 14 kişinin idamına, 31 kişinin de ömür boyu hapse mahkum edilmesine karar verildi.
Ancak, Cemal Gürsel başkanlığındaki Milli Birlik Komitesi; Celal Bayar, Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu dışındakilerin idam cezasını affetti. Celal Bayar'ın cezası yaş haddi nedeniyle ömür boyu hapse çevrildi.
(Yüksel Menderes, Mutlu Menderes Londra uçak kazasında hayatını kaybedenler icin babaları Adnan Menderes'in çelengini götürüyor (1959)
(Adnan, Berin ve Mutlu Menderes İzmir İnciraltı'nda aile dostları ile yıl 1949)
Geri kalan 418 sanığa ise 6 ay ile 20 yıl arasında değişen hapis cezaları veya beraat kararı verildi. Menderes, 13 ayrı davadan yargılandı ve Bebek Davası dışındaki bütün davalardan suçlu bulundu.
(Adnan Menderes İzmir Amerikan Koleji ogrencisi 16 yasında)
İDAMI
Menderes, hakkında karar, Milli Birlik Komitesince onaylanınca, 17 Eylül 1961'de İmralı Adası'nda idam edildi. 29 yıl sonra ise bir kararla 17 Eylül 1990 yılında naaşları Cumhurbaşkanı ve devlet erkanın katıldığı bir törenle İmralı'dan alınarak, İstanbul'da Adnan Menderes Bulvarı Topkapı çıkışında yapılan Anıt Mezara nakledildi.
BAŞKAN ERDOĞAN MİLLETİMİZİN GÖNLÜNDE YAŞIYORLAR
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, 27 Mayıs 1960 darbesinin ardından Başbakan Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'nun 16-17 Eylül 1961 tarihlerinde idam edilmelerinin yıldönümü dolayısıyla mesaj yayımladı. Siyasi tarihin en acı, belleklerden silinmeyecek hadiselerinden birinin, 16-17 Eylül 1961 tarihinde yaşandığını vurgulayan Erdoğan, "Türkiye'ye yıllarca hizmet eden ve millî iradenin temsilcisi konumundaki Demokrat Parti'nin yöneticileri ile ülkemizin demokrasisine ve kalkınmasına hizmet etmiş Adnan Menderes, askeri darbe ile zulme ve haksızlığa uğramıştır. Sözde yargılamalarla bir hukuk cinayetinin de yaşandığı 27 Mayıs darbe dönemi Türkiye tarihinde kara bir leke olarak yer almıştır. Nezaketleri, kibarlıkları, insani hasletleriyle gönüllerde yer etmiş, büyük devlet adamlıkları ve vakarlarıyla da tarihe geçmiş şahsiyetler olan Menderes, Zorlu ve Polatkan, vefatlarının üzerinden 60 yıl geçse de milletimizin gönüllerindeki mümtaz yerlerini korumuşlardır. İdam sehpasındaki son sözü 'Devletime ve milletime ebedi saadetler dilerim' olan rahmetli Menderes ve arkadaşlarının aziz hatıralarını, vefat yıldönümlerinde bir kez daha tazimle yâd ediyorum. Millet nezdinde şehit olarak anılan Menderes, Zorlu ve Polatkan'a bir kez daha Allah'tan rahmet, milletimize başsağlığı diliyorum" dedi.
