Azerbaycan'ın Karabağ Zaferi'nin ardından Kafkaslar'da yeni bir denge ortaya çıktı. Ermenistan tacizlerini zaman zaman sürdürse de, ekonomik iş birliği tekliflerine sıcak yaklaştığını bildiren açıklamalar yapıyor.
Bölgede önceki yıllara nazaran büyük bir istikrar görüntüsü oluşurken, İran'dan gerilimi artırmaya yönelik hamleler peş peşe gelmeye başladı. İran'ın Ermenistan'a TIR'lar dolusu silah yardımı yaptığına dair görüntüler ve haberler servis edilirken, Azerbaycan sınırına 100 metre mesafede helikopterler ve uçaklar da uçuruldu.
Tatbikatlarının sayısını artıran İran, sınırına askeri yığınak da yapmaya başladı. Türkiye-Azerbaycan ve Pakistan'ın ortak tatbikatlarından rahatsız olan İran, doğrudan Azerbaycan'ı tehdit eden açıklamalar da yapıyor. Ayetullah Hamaney'in Erdebil temsilcisi Seyyid Hasan Amili, Azerbaycan'ı kastederek "Aslanın kuyruğu ile oynama" ifadelerini kullandı.
Bölgede tansiyonun yükselmesi ile gözler İran-Azerbaycan sınırına çevrildi. Peki, İran tatbikatlar, tehditler ve Ermenistan'a silah yardımı ile neyi amaçlıyor? İran'ın bunları yapmasının sebebi ne? Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ, sabah.com.tr'ye çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
Başbuğ, "İran'ın buradan alması gereken bir mesaj var. Türkiye, doğrudan Azerbaycan'ın yanında yer alır." dedi.
"İRAN'IN BUNU YAPMASININ NEDENİ TÜRK KORKUSU"
Başbuğ, İran'ın İslam için mücadele ediyor gibi görüntü sergileyerek aslında İslamiyet ve Müslümanlara zarar verdiğini belirtti.
"İran ile ilgili hep şu tiyatro oynanır" diyen Başbuğ, "Karabağ Savaşı sırasında da Ermenistan'a destek verdi. Ermeni kökenli birçok PKK'lıyı toplayıp Azerbaycan'daki kardeşlerimize karşı savaşmaya gönderdiler. Bunun ana merkezi İran oldu. İran'ın bunu yapmasının nedeni tarih boyunca süre gelen Türk korkusudur." dedi.
"BU BÜYÜK BİR KORKU"
Başbuğ, Tebriz'in yukarısındaki alanda Türklerin yoğun şekilde yaşamasına dikkat çekti. Bölgedeki Türklerin asimilasyon çalışmalarına rağmen hala oldukça milliyetçi olduklarının altını çizen Başbuğ, Karabağ Zaferi ile dengelerin değiştiğini ifade etti.
Başbuğ sözlerini şöyle sürdürdü:
Bakın, Türkiye'den sonra en çok Türk İran'da yaşar. Tebriz'in yukarısındaki Türkler aşırı milliyetçidir. İnançları bizle aynı değildir, Şia'dır ama aşırı milliyetçilerdir. İran, Karabağ'daki zafer sonrası Azerbaycan ile oradaki Türklerin iletişimlerinin artmasından çekiniyor. Çünkü yıllarca asimile etmek için elinden geleni yaptı. Ancak bir türlü asimile edemedi. İran diyor ki, 'Buradaki Türkler Azerbaycan ile birleşirse ülkemin yarısı elimden gider.' Bu büyük bir korku.
"AZERBAYCAN ALEYHİNDE KİM VARSA DESTEK VERİYOR"
İran bu nedenle Azerbaycan'a karşı doğrudan aleyhte siyaset izleyen kim var ise ona destek veriyor. İran ile biz hiçbir zaman siyasi ve dini olarak bir araya gelemedik. Türkiye-Azerbaycan-Pakistan iş birliğinin artması İran'ın çekincelerini artırıyor. Türkiye-Azerbaycan-Pakistan iş birliğini protesto eden bir hale geldiler.
"DİRİLİŞ VE UYANIŞ BAŞLADI"
İran'ın, Azerbaycan'a yönelik tehditlerinin karşılığı olmadığını vurgulayan Başbuğ şunları söyledi:
Azerbaycan sınırında yaptıkları tatbikatlar, atışlar, savurdukları tehditler hepsi bir gözdağı. Bunların karşılığı yok. Bölgede diriliş ve uyanış başladı. Tebriz'in yukarısındaki Türkler çok milliyetçidir. İran'ın Ermenistan'a destek vermesi sonrası protestolar düzenlediler. İran o zaman bu protestoları güç kullanarak bastırabildi.
"OYUNU ANCAK BÖYLE BOZARSINIZ"
Ermenistan'ın Rusya ve Batı tarafından yalnız bırakıldığını, Türkiye'nin çok akıllıca davranarak iş birliği teklif ettiğini belirten Başbuğ sözlerine şöyle devam etti:
Ermenistan'a Karabağ Savaşı sırasında Rusya destek vermedi. Paşinyan'ın Batı ile ilişkilerinden rahatsızdı. Rusya Paşinyan'a ayar vermek istedi. Daha sonra anlaşma ile bölgede dengeyi korudu. Paşinyan'ın bir kez daha seçilmesi Rusya'nın işine gelmedi, hesapları ile de tam uyuşmadı. Paşinyan Batı'dan destek bekledi. Aradığı desteği bir türlü bulamadı. Batı, Ermenistan'a destek vermeyince, Paşinyan ilk kez akıllıca bir tutum sergiledi. Ermenistan, Türkiye'nin iş birliği çağrılarına olumlu yaklaşmaya başladı. Türkiye burada çok akılıca davranıyor. Sadece burada değil. Son zamanlarda BAE ile, Mısır ile de iyi ilişkiler kuruluyor. Zeytin dalı uzatarak savaşçı bir tutum sergilemiyor. Zaten oyunu da böyle bozarsınız.
"TÜRKİYE DOĞRUDAN AZERBAYCAN'IN YANINDA YER ALIR, İRAN'IN BURADAN ALMASI GEREKEN MESAJ VAR"
Başbuğ, son olarak Şuşa anlaşmasına dikkat çekti ve İran'ın buradan mesajı alması gerektiğine vurgu yaptı.
Başbuğ şunları söyledi:
Ermenistan'ın ılımlı tavrı umarım sürer. Bu bölge açısından çok önemli. İran'a da teklif gitti, 'Gel sen de masada ol' denildi. Ama İran, Türkiye'nin ana aktör olduğu bir masada yer almaya sıcak bakmadı. İran, şimdi Ermenistan'a silah yardımı yaparak Ermenistan'ı yeniden kışkırtmak istiyor.
İran, Azerbaycan'a bir saldırıya cesaret edemez. Şuşa'daki anlaşmada Türkiye tavrını oraya koydu. Azerbaycan'a saldırı bize yapılmış saldırıdır, yanında oluruz, Azerbaycan yalnız değildir dedi. İran'ın buradan alması gereken bir mesaj var. Türkiye, doğrudan Azerbaycan'ın yanında yer alır. Bölgedeki Türk devletleri de Azerbaycan'a destek verir. Ülkeler zaman zaman bunları yaparlar. Ben bunun bir göz korkutma olduğunu düşünüyorum. Buna cesaret edip edemeyeceğini göreceğiz. Ama bence bir karşılığı yok.
