Reklam uğruna 'tık' dolandırıcılığı: Google 'fake' içerikleri neden öne çıkarıyor?

Google'ın son dönemde sansasyonel ve tık tuzağı şeklindeki içerikleri daha da fazla öne çıkarması büyük tepki çekiyor. 'Google News' sistemi ile arkasında kimlerin dahi olduğu belli olmayan ve kolayca kurulabilen haber sitesi görünümlü web portalları hem yalan furyasını tetikliyor hem de insanların doğru haber alma özgürlüğünü baltalıyor. Dijital İletişim Uzmanı, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat Kırık sabah.com.tr'ye yaptığı değerlendirmede iki farklı noktaya dikkat çekti. Ali Murat Kırık, Avrupa ve dünyanın aksine Türkiye'de sistemin farklı çalıştığını kaydetti. Murat Kırık, abartı ve fake haberler ile Google'ın reklam uğruna tık dolandırıcılığına sebebiyet verdiğini ifade etti.

'Google News' sistemini kullanarak tık ve reklam dolandırıcılığı yapan haber sitesi görünümündeki web portalları son dönemde kamuoyunda sıkça tartışılmaya başlandı. Gerçek dahi olmayan 'Ünlü isim öldü' 'O şirket battı' tarzı içerikleri siteleri üzerinden yayına sokan portallar, para kazanmak uğruna yalan haberlerle hem insanların hayatını suistimal ediyor hem de vatandaşın doğru haber alma hakkını engelliyor.

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat Kırık konuyla ilgili sabah.com.tr'ye dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu.

Ali Murat Kırık ilk olarak 'Google News' sistemine açıklık getirdi: Google News, yapı itibarıyla bir haber kaydı. Google'ın belli algoritmalara göre, haber içeriklerini öne çıkardığı bir alan. Google; içerikler/yapı/özgünlük/uzunluk gibi kriterlere göre haberleri sıralıyor ve Google News akışına ekliyor.

Örnek 'Fake' haber

REKLAM UĞRUNA TIK DOLANDIRICILIĞI

Algoritmanın 'özgünlük' nedeniyle; sahte, yalan, dikkat çekici, algı oluşturucu haberleri ön plana çıkardığını ifade eden Murat Kırık, "Diğer sitelerde olmayan içeriklerin burada doğrudan ön plana çıkması tıklanma oranlarını artırıyor. Tıklanma oranlarının artması demek; Google reklamlarının da görüntüleneceği anlamına geliyor. Reklamları tıklatabilmek adına, insanlar bir şekilde 'Tık dolandırıcılığı'na çekmiş olunuyor." dedi.

Örnek 'Fake' haber

FAKE HABER' EN ÜST SIRALARA GELİYOR

Bu tür sansasyonel haberler sonrası Google üzerinden ekstra bir 'search' işlemi gerçekleştiğini söyleyen Ali Murat Kırık, "İnternet haber sitelerinin denetimsiz ve kontrolsüz yapısı da bu içeriklerin oluşmasına neden oluyor. Algoritma 'fake haber'i diğer sitelerde bulunmadığı için, Google News bölümünde üst sıralara yerleştiriyor. Bu dünyada da 'Clickbait' (Tık tuzağı) olarak tanımlanıyor." ifadelerini kullandı.

Örnek 'Fake' haber

DÜNYADA BAŞKA TÜRKİYE'DE BAŞKA

Ali Murat Kırık, dünyadaki diğer ülkelerin aksine sistemin Türkiye'de farklı çalıştığını aktardı. 'Bir İngiltere ve Fransa'da aynı durum gerçekleşmiyor' sözlerini kullanan Ali Murat Kırık, "Denetim ve yasal müeyyideler önem arz ediyor" dedi.

Fotoğrafta: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat KIRIK

Google algoritmasının Türkiye'de sansasyonel içerikleri ön plana çıkardığını söyleyen Ali Murat Kırık, 'Yalan Haberle Mücadele Yasası'na dikkat çekti.

Bu yasa ile internet medyasına da bir düzenleme geleceğini ifade eden Murat Kırık, "Yasa ile birlikte tık tuzağının önüne geçmek ve vatandaşları doğru şekilde yönlendirebilmek adına, doğrudan yapısal olarak internet haber sitelerinden doğru/özgün içerikler oluşturmasını bekleyeceğiz. Yasanın internet medyasına/haberciliğine de bir düzenleme getireceğinden bahsetmek mümkün. İnternet haber sitelerinin denetim ve kontrolü sağlanmış olacak. Sadece 'tık tuzağı' ile reklam geliri elde etme oyununun da önüne geçilmiş olacak." sözlerini kullandı.