Başkan Erdoğan: Türkiye ve Mısır Filistin meselesinde ortak bir duruşa sahiptir

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Mısır Devlet Başkanı Sisi ile düzenlenen ortak basın toplantısında açıklamalarda bulundu. Toplantıda Gazze ile ilgili görüşmeler yaptıklarını dile getiren Başkan Erdoğan, "Toplantılarımızda Gazze başta olmak üzere bölgesel meselelerin çözümüne yönelik düzenli istişareler tesis etme hususunda mutabık kaldık. Filistin'deki son durum itibarıyla görüşmelerimizin odağında bu yer aldı. Türkiye ve Mısır, Filistin meselesinde ortak bir duruşa sahiptir." ifadelerini kullandı.

Başkan Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, iki ülke arasındaki anlaşmaların imza töreninin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Erdoğan, burada yaptığı konuşmada, Sisi'yi Türkiye'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Sisi'nin, şubat ayındaki Kahire ziyaretlerinde büyük bir teveccüh gösterip, kendilerini çok sıcak ağırladığını belirten Erdoğan, Kahire ziyaretinin iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan "Medeniyet beşiği 2 kadim ülkeyiz"

15 MİLYAR DOLARLIK TİCARET HEDEFİ

O günden bugüne diyaloğu ve işbirliğini en üst seviyede tuttuklarını dile getiren Erdoğan, şöyle devam etti:

"Bölgemize dair meselelerde daima yakın istişare halinde olduk. Her alanda gelişmekte olan işbirliğimizi değerli kardeşimin iade-i ziyaretiyle daha da ileriye taşıyoruz. Mısır ile asırları aşan ortak geçmişe ve yakın dostluk bağlarına sahibiz. Önümüzdeki sene diplomatik ilişkilerimizin tesisinin 100'üncü yıl dönümünü kutlayacağız. İnsanlık tarihine yön veren medeniyetlere beşiklik yapmış iki kadim ülkeyiz. Ülkelerimiz arasındaki köklü ve çok boyutlu ilişkileri müşterek çabalarımızla sürekli güçlendiriyoruz. Çalışmalarımızın semerelerini görmekten ayrıca memnuniyet duyuyorum. Sayın Sisi ile Kahire'deki görüşmemizde Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyimizi yeniden yapılandırma kararı almıştık. Bu mekanizmanın ilk toplantısını da bugün gerçekleştirdik. Ortak bildirimizle işbirliğimizi sanayi, ticaret, savunma, sağlık, çevre, enerji dahil her alanda ilerletme irademizi teyit ettik."

Başkan Erdoğan, ticaret ve ekonominin iki ülke arasındaki işbirliğinin en güçlü boyutunu oluşturduğuna işaret ederek, "Son 10 yılda Mısır'ın ilk 5 ticaret ortağı arasında yer almaya devam ettik. Ticaret hacmimizi önümüzdeki 5 yıl içinde 15 milyar dolara çıkarma hedefimize doğru kararlı bir şekilde ilerliyoruz." diye konuştu.

"FİLİSTİN'DEKİ SON DURUM GÖRÜŞMELERİN ODAĞINDA"

Türk iş adamlarının 3 milyar dolara yaklaşan yatırımlarıyla Mısır ekonomisine önemli katkı sağladığını belirten Erdoğan, Türk girişimcileri yatırımlarını daha da artırma noktasında teşvik ettiklerini, Mısırlı yatırımcıları da Türkiye'ye beklediklerini ifade etti.

Doğal gaz ve nükleer enerji başta olmak üzere Mısır ile enerji alanındaki işbirliğini geliştirmek arzusunda olduklarını vurgulayan Erdoğan, şunları söyledi:

"Kardeş Mısır halkı Türk kültürü ve Türkçeye yoğun ilgi gösteriyor. Kültürel ve beşeri köprülerimizi daha da kuvvetlendirmek üzere gayretlerimizi sürdürüyoruz. İlişkilerimizdeki olumlu ivmenin turizm alanına da yansıyacağına inanıyorum. Türkiye ve Mısır'ın bölgesel barış ve istikrara katkıları hayati önemdedir. Toplantılarımızda Gazze başta olmak üzere bölgesel meselelerin çözümüne yönelik düzenli istişareler tesis etme hususunda mutabık kaldık."

Erdoğan, Filistin'deki son durumun görüşmelerinin odağında yer aldığını belirterek, "Türkiye ve Mısır, Filistin meselesinde ortak bir duruşa sahiptir. 11 aydır devam eden soykırımın sona ermesi kalıcı ateşkesin bir an evvel tesisi, insani yardımların engelsiz akışı önceliğimiz olmaya devam ediyor." dedi.

"ENGELLEYİCİ TUTUM DEVAM EDİYOR"

Bugüne kadar Gazze'ye iletilen toplam yardımın yüzde 32'sinin Türkiye'den gittiğine dikkati çeken Erdoğan, bu yardımların ulaştırılmasında Türk Kızılay'ı ve AFAD ile işbirliği içinde hareket eden başta Mısır Kızılayı olmak üzere Mısır makamlarına teşekkür etti.

İsrail'in insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını engelleyerek işlediği suçlara bir yenisini daha eklediğini dile getiren Erdoğan, "İsrail yönetimi binlerce ton bomba yağdırarak kıramadığı direniş azmini, Filistin halkını açlığa, susuzluğa mahkum ederek kırmaya çalışmaktadır. Açlık, susuzluk veya ilaç bulamadığı için ölen her masumun sorumlusu İsrail ve destekçileridir." dedi.

Mısır'ın Katar ve Amerika ile müzakerelere ara buluculuk yaptığını hatırlatan Erdoğan, Türkiye'nin de bu sürece Dışişleri Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı vasıtasıyla destek verdiğini söyledi.

Ancak İsrail tarafının uzlaşmaz ve engelleyici tutumunun halen sürdüğüne işaret eden Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Son olarak İsrail, müzakere yürüttüğü muhatabını şehit ederek nasıl bir zihniyete sahip olduğunu göstermiştir. Netanyahu'nun Mısır'a yönelik ithamlarını reddettiğimizi burada çok net söylemek isterim. Tüm bunlar karşısında İsrail hükümeti üzerindeki baskıların artırılması noktasında da elimizden geleni yaptık, yapıyoruz."

Başkan Erdoğan, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Uluslararası Adalet Divanında açtığı soykırım davasına Türkiye'nin müdahillik başvurusunu da resmen ilettiklerine vurgu yaparak, "Gazze'de suç işleyen İsrailli yetkililerin uluslararası mahkemelerde hesap vermesi için de çalışmalarımızı yoğun şekilde sürdürüyoruz. Daha önce de söyledim 41 bin masum insanın katillerinin yeri meclis kürsüleri değil, işledikleri suçların hesabını verdikleri mahkeme salonlarıdır." ifadesini kullandı.

"TABLONUN KABUL EDİLMEZLİĞİNİ ARTIK HERKES ANLAMALI"

Uluslararası topluma düşen sorumluluğu hatırlatmaya devam ettiklerinin de altını çizen Erdoğan, şunları kaydetti:

"Maalesef bazı ülkeler halen İsrail'e kayıtsız şartsız destek sağlayarak işlenen suçlara ortak oluyorlar. Netanyahu hükümetinin tüm bölgeyi, hatta tüm dünyayı tehlikeye atan katliam politikasını durdurma noktasında caydırıcı adımlar atılmıyor. Vicdanları yaralayan böyle bir tablonun kabul edilmezliğini artık herkes anlamalıdır. İsrail'in bölgemizi daha fazla gerilime sürüklemesinin önüne geçmek ancak ikircikli politikaların terk edilmesiyle mümkün olacaktır. Yanlıştan bir an önce dönülmesi ve tarihin doğru sayfasında yer alınması noktasındaki çağrımızı burada bir kez daha tekrarlıyorum."

Başkan Erdoğan, istişarelerinde Gazze'nin yanı sıra başta Doğu Akdeniz, Suriye, Libya, Sudan ve Afrika boynuzu olmak üzere bölgesel konuları da ele aldıklarını belirterek, "Birçok meselede benzer tutum ve hedeflere sahip olduğumuz Mısır ile istişarelerimizi güçlendirme noktasında kararlıyız. İnşallah bundan sonra daha yakın işbirliği içinde olacağız. Kazan-kazan anlayışıyla çok boyutlu münasebetlerimizi ileriye taşıyacağız." diye konuştu.

Başkan Erdoğan, bugünkü görüşmelerin ve imzalanan anlaşmaların hayırlara vesile olmasını dileyerek, Cumhurbaşkanı Sisi'ye ve heyetine ziyaretleri için teşekkür etti, Mısır halkına selamlarını iletti.

17 ORTAK ANLAŞMA İMZALANDI

Başkan Erdoğan ve es-Sisi, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı'na başkanlık etti.

Toplantı sonrası iki ülke arasında yapılacak anlaşmaların imza törenine geçildi.

Başkan Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı es-Sisi huzurunda imzalanan 17 anlaşma şöyle:

"- Yeni İdari Başkent Endüstri Parkının Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Yeni Ekim Şehrinde Endüstri Parkının Geliştirilmesi İçin Arazi Tahsis Sözleşmesi

- Türkiye Cumhuriyeti Rekabet Kurumu ile Mısır Arap Cumhuriyeti Rekabet Kurumu Arasında Rekabet Politikası Alanında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulu ile Mısır Arap Cumhuriyeti Yükseköğretim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı Arasında Yükseköğretim Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Mısır Ulusal Demiryolları Arasında Demiryolu Sektöründe İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Sivil Havacılık İdareleri Arasında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı Arasında Bilgi ve İletişim Teknolojileri Alanında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Tarım Alanında Bilimsel, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Sağlık ve Nüfus Bakanlığı Arasında Sağlık ve Tıp Bilimleri Alanlarında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Ajansı Arasında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Planlama, Ekonomik Kalkınma ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Arasında İşbirliği ve Kapasite Geliştirmeye İlişkin Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Arasında Mali ve Ekonomik Konularda İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Enerji Alanında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Çalışma Bakanlığı Arasında Çalışma ve İstihdam Alanında Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Mısır Arap Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı Arasında Çevre Koruma Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Mısır Arap Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı Arasında Şehircilik Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı

- Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Mısır Arap Cumhuriyeti Dışişleri, Göç ve Mısırlı Gurbetçiler Bakanlığı Arasında Mutabakat Muhtırası"

Törende, ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi 1. Toplantısı Ortak Bildirisi Başkan Erdoğan ve es-Sisi tarafından imza altına alındı.

ORTAK BİLDİRİ YAYIMLANDI

İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

İki ülkeyi birbirine bağlayan güçlü dostlukları ve ortak değerleri ile karşılıklı saygı, karşılıklı anlayış, iş birliği ve Birleşmiş Milletler Şartı amaç ve ilkelerine saygı temelinde;

Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasında 14 Şubat 2024 tarihinde Kahire'de imzalanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Ortak Bildiri'yi hatırda tutarak;

2025 yılının Türkiye ile Mısır arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının yüzüncü yılına işaret ettiğini kaydederken; her alanda ortaklık ve iş birliklerini stratejik düzeye yükseltme iradelerini ifade ederek ve her iki ülke arasında karşılıklı çıkar ve dayanışma ilkesine dayalı yeni iş birliği yollarını araştırarak;

Çevrelerinde ve ötesinde barış, refah ve istikrarı teşvik etmeyi amaçlayarak ve uluslararası hukukun ilke ve normlarına ve Birleşmiş Milletler Şartı'na bağlılıklarını yineleyerek;

Sürdürülebilir kalkınma, iklim değişikliği, çevrenin korunması ve gıda güvenliği dahil küresel zorluklarla mücadele ve uluslararası çabalara katkıda bulunmak amacıyla uluslararası alandaki eşgüdüm ve iş birliğini güçlendirme konusunda kararlı olarak;

İmtiyazlı, verimli ve karşılıklı yarar sağlayan bir ekonomik ortaklık yoluyla, ekonomik iş birliğinin halklarının refahına ve sosyo-ekonomik kalkınmasına muazzam katkısı konusundaki farkındalıklarını ifade ederek;

Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti arasında 4 Eylül 2024 tarihinde Ankara'da iki devletin Cumhurbaşkanlarının eş başkanlığında düzenlenen Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 1. Toplantısı'nı müteakiben:

1. Maliye, çevre, şehircilik, sağlık, enerji, işletme, tarım, sivil havacılık, bilgi ve iletişim teknolojileri, yükseköğretim, çalışma ve istihdam, iş birliği ve kapasite geliştirme, demiryolu, rekabet politikası ve diplomasi akademileri arasında iş birliği alanlarında Mutabakat Zaptı imzalanmasını memnuniyetle karşılar; tüm alanlarda mevcut ikili yasal çerçeveyi ihtiyaçlara uygun şekilde güncelleyerek Taraflar arasındaki çok boyutlu iş birliği ve koordinasyonun çeşitlendirilmesi ve derinleştirilmesi amacıyla, ortak çabaların artırılmasına karar verirler;

2. Dışişleri Bakanlarının eş başkanlığındaki Ortak Planlama Grubu'nun, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin bir sonraki toplantısında onaylanmak üzere iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin her alanda daha da ilerletilmesi için çalışmalara başlamasını talep ederler;

3. İki Taraf, ekonomik ve ticari ilişkileri daha da teşvik ederek ve mevcut potansiyelden yararlanarak ticaret hacimlerini 15 milyar ABD Dolarına çıkarmaya istekli olduklarını ifade ederler;

4. İş adamları için kendi ülkelerindeki yatırım ortamını iyileştirmeye devam etmeyi ve bu bağlamda yatırımcıların ve şirketlerin her iki taraftaki sorunlarını ortadan kaldırmak ve yeni yatırımları teşvik etmek için gerekli önlemleri almayı kabul ederler;

5. Doğrudan Yabancı Yatırım'ı (DYY) destekleme konusundaki isteklerini yineler ve sanayi ve altyapı alanlarındaki iş birliklerini güçlendirmeye istekli olduklarını ifade ederler;

6. Genç girişimcileri ortak projeleri uygulamaları için destekleyerek mikro işletmeler ve girişimcilik alanlarında ikili iş birliğini teşvik ederler;

7. Afrika, Avrupa ve dünyanın diğer bölgelerindeki üçüncü ülkelere ihracatın yanı sıra üretim, tüketim açısından entegrasyon sağlamak amacıyla her alanda ortak ekonomik projeleri ve karşılıklı yatırım fırsatlarını teşvik etme ve artırma taahhütlerini ifade ederler;

8. Türkiye ve Mısır'daki ticaret fuarları ve sergiler ile forumlar, seminerler, konferanslar, çalıştaylar gibi ekonomik etkinliklere düzenli katılımın yanı sıra iki Taraf arasında ticaret ve iş heyetlerinin değişimini teşvik ederler;

9. İki ülke arasındaki siyasi ve diplomatik diyaloğu sürdürme ve askeri, güvenlik ve konsolosluk işleri gibi farklı alanlarda istişareleri genişletme konusundaki istekliliklerini yinelerler;

10. Enerji alanında yakın iş birliğinin sürdürülmesinin ve ikili ilişkiler, ortak projeler ve yatırımlar konusunda diyaloğun ilerletilmesinin yanı sıra, başta yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanlarında olmak üzere, enerji geçişinde karşılıklı yarar ilkelerine dayalı iş birliğinin desteklenmesinin öneminin altını çizerler;

11. İklim değişikliği ile mücadele, biyolojik çeşitlilik kaybının tersine çevrilmesi, çölleşmenin önlenmesi, arazi tahribatı ve benzeri zorluklarla mücadele amacıyla çevre konularında ikili olarak ve her iki ülkenin de üyesi olduğu uluslararası örgütler çerçevesinde iş birliği yapılmasının önemini kabul ederler;

12. Sivil havacılık alanında ikili iş birliğinin güçlendirilmesini desteklerler ve ilgili makamları havayolu operasyonları için prosedürleri kolaylaştırmaya, uçuş sayısını arttırmaya, havayolu şirketlerinin çalışmalarını kolaylaştırmaya ve yeni güzergâhlarda uçuşlar başlatarak hava taşımacılığı bağlantılarının çeşitlendirilmesine katkıda bulunmaya teşvik ederler;

13. Konut ve kentsel planlama alanlarında ikili iş birliğini güçlendirmeyi kabul ederler;

14. Çalışma, istihdam ve sosyal güvenlik alanlarında iş birliklerini derinleştirmenin önemini ifade ederler;

15. Kadınların, ailenin, çocukların, engellilerin, yaşlıların korunması ve sosyal yardım da dâhil olmak üzere sosyal politikalar alanında iş birliklerini geliştirmeyi kabul ederler;

16. Diplomasi Akademileri arasında 2007 tarihli Mutabakat Zaptı'nın yerini alacak yeni bir Mutabakat Zaptı imzalamak suretiyle ikili ve çok taraflı düzeyde diplomat eğitimi konusunda iş birliklerini güçlendirme isteklerini ifade ederler;

17. İki ülke arasındaki kültürel ve tarihi bağları vurgular ve turizm, kültür, eğitim, gençlik ve spor alanlarında iş birliklerini daha da güçlendirmeyi kabul ederler;

18. Medya, iletişim ve dezenformasyonla mücadele alanlarında iş birliğini geliştirme niyetlerini ifade ederler;

19. Teknik ve mesleki eğitim alanında iş birliği fırsatlarının araştırılması konusunda mutabık kalırlar;

20. Sağlık ve tıp bilimlerinde ikili iş birliğini güçlendirmeyi kabul ederler;

21. Denizcilik, hava ve karayolu taşımacılığı da dâhil olmak üzere çeşitli alanlarda iş birliğini geliştirme taahhütlerini ifade ederler;

22. Tarafların ilgili makamları arasında, terörizmin her türlü biçim ve tezahürüne karşı koymayı ve yasa dışı göçmen kaçakçılığı, insan ve uyuşturucu ticareti de dâhil olmak üzere sınır aşan organize suçlarla mücadeleyi amaçlayan iş birliğinin güçlendirilmesinin önemini vurgularlar;

23. İş birliklerini arttırma, çok taraflı çabaları destekleme ve uluslararası ve bölgesel örgütler bünyesinde ortak çıkarlara yönelik tutumları koordine etme ve bu örgütlerde iki ülke arasındaki eşgüdüm ve istişareleri sürdürme ve mümkün olan hallerde uluslararası örgütlerdeki adaylıklara karşılıklı destek verme taahhütlerini ifade ederler;

24. Afrika kıtası için kapasite oluşturulması ve bölgesel konulardaki istişarelerin daha da artırılması için isteklerini ifade ederler;

25. Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı da dâhil olmak üzere uluslararası ve bölgesel örgütler bünyesinde yakın iş birliğini sürdürmeyi ve Türkiye ile Arap Devletleri Ligi arasında diyalog ve iş birliğinin ilerletilmesini teşvik etmeyi kabul ederler;

26. D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı kapsamında iş birliğini güçlendirme niyetlerini yinelerler;

27. İsrail'in, Gazze'de 11 aydır devam eden sivilleri ve sivil altyapıyı hedef alan saldırıları da dâhil olmak üzere, Uluslararası Hukuk ve Uluslararası İnsancıl Hukuku alenen ihlal etmeye devam etmesi ve Gazze'de devam eden insani felaket karşısında, acil ve kalıcı ateşkes, rehinelerin ve tutukluların serbest bırakılması, BM Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde Gazze'ye ve Gazze Şeridi'nin tamamına kesintisiz ve engelsiz insani ve tıbbi yardım akışı çağrısında bulunurlar ve buna ek olarak, Gazze'deki insani duruma yönelik çabaları desteklemek için Türkiye ile Mısır arasındaki eşgüdüm ve iş birliği düzeyini daha da güçlendirmeye hazır olduklarını ifade ederken, Gazze'nin yeniden inşası için güçlü bir dayanışma gösterilmesinin yanı sıra gerilimin daha da tırmanmasını önlemek amacıyla bölgede barışın acilen tesis edilmesi çağrısında bulunurlar;

28. İsrail'in Doğu Kudüs de dâhil olmak üzere Batı Şeria'daki yasa dışı uygulamalarıyla ilgili derin endişelerini ifade ederler ve bu bağlamda İsrail'in yerleşim faaliyetlerini, yerleşimcilerin uyguladığı şiddeti tırmandırıcı ve kışkırtıcı söylemleri ve İsrail'in Filistin şehirlerine askeri saldırılarını kınarlar ve uluslararası toplumu, Filistin Ulusal Yönetimi'ni Gazze'de ve Doğu Kudüs de dâhil olmak üzere Batı Şeria'da Filistin halkına karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi için güçlendirmeye ve İsrail'in kısıtlamaları ile yasa dışı politika ve uygulamalarına karşı koyma ve bunları kaldırma çabalarını desteklemeye çağırırlar.

29. Filistin Topraklarındaki İsrail işgalinin sona erdirilmesi çağrısına ve Filistin halkının 4 Haziran 1967 sınırlarına dayalı, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve toprak bütünlüğü olan bir devlet kurma konusundaki meşru hakkına ve tüm Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkının korunmasına yönelik sarsılmaz desteklerini yinelerler ve Filistin Devletini henüz tanımamış olan ülkeleri bu yönde hızlı adımlar atmaya davet ederler; İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Devletleri Ligi'nin oluşturduğu Gazze Temas Grubu'nun bu konudaki girişimlerinin önemini yinelerler;

30. Filistin davasının mevcut aşamasında, Filistinliler arası birliğin sağlanmasına yönelik çabaları destekler ve bunun önemini vurgularlar;

31. Suriye'deki ihtilafa, kalıcı ve kapsamlı bir çözüm bulunması yönündeki ortak taahhütlerini yinelerler; BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğünün önemini vurgularken, terörizmin tüm biçim ve tezahürüne karşı mücadelenin öneminin altını çizerler; Suriye halkına yönelik insani yardım ve erken kalkınma projelerinin önemini vurgularlar ve bu çabaların tatmin edici bir düzeyde sürdürülmesi için uluslararası topluma çağrıda bulunurlar;

32. Irak'ın egemenliğini ve istikrarını desteklemenin önemini vurgularlar ve Irak'ın kalkınma ve yeniden yapılanma çabalarına verdikleri desteğin altını çizerler;

33. Libya'nın güvenliği, istikrarı, toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunması amacıyla Birleşmiş Milletler kolaylaştırıcılığında Libyalıların sahipliği ve öncülüğündeki bir siyasi süreci desteklemeye yönelik iradelerini teyit ederler;

34. Afrika Boynuzu'nda barış, güvenlik ve istikrarın sağlanmasının önemi ve iyi komşuluk ve dostane ilişkilerin hâkim kılınması ve her ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğine karşılıklı saygı gösterilmesi konusunda mutabık kalırlar;

35. Sudan'da devam etmekte olan, ülke ve bölge genelinde yıkıcı insani sonuçlara yol açan çatışmalardan duydukları üzüntü ve endişeyi dile getirerek, krizin barışçıl yollarla çözülmesine yönelik girişimleri memnuniyetle karşılarlar ve bu yöndeki ortak diplomatik çabaları desteklerler;

36. Gücünü köklü dostluk bağlarından alan ilişkilerini, iki dost ve kardeş halkın ve tüm bölgenin yararına olacak şekilde her alanda daha da güçlendirmek için ortak çabalarını sürdürme kararlılıklarını teyit ederler.

4 Eylül 2024 tarihinde Ankara'da imzalanmıştır.