Google son yıllarda birçok ülke tarafından art arda dijital telif ödemesi yapmaya mecbur bırakılıyor. Uzun yıllardır haber içeriklerinden büyük kazançlar elde eden ancak yayıncıya ödeme yapmayan Google ve Meta gibi büyük şirketler için şartlar değişiyor. Avustralya, Fransa ve Almanya birbiri ardına sert telif yasaları çıkardı. Kullanıcılarına sundukları haberlerin karşılığını vermeyen Google, son olarak Kanada'da yeni bir yasayla ödeme yapmaya mecbur bırakıldı. Kanada hükümeti ve Google arasında "Çevrim İçi Haber Yasası" imzalandı. Buna göre Google, ülkede faaliyet gösteren haber yayıncılarına yıllık yaklaşık 74 milyon dolar ödeyecek.
ABD'li ve Kanadalı uzmanlar SABAH'a anlattı: "Google, yasa çıkmasın diye para dağıtıyor" | Video
Dijital yayıncılar için dönüm noktası sayılan yasaların içeriği ve süreçleri de büyük merak konusu haline geldi. Türkiye' de benzer düzenlemelerle ilgili beklentiler artarken SABAH, dünya çapında sürecin nasıl ilerlediğini araştırdı. Sabah.com.tr'den Cansu Küfeli'ye konuşan Columbia Üniversitesi Uluslararası ve Halkla İlişkiler Bölümü Kıdemli Öğretim Görevlisi Anya Schiffrin ve Kanadalı River Valley Sun gazetesinin kurucusu Theresa Blackburn, devam eden süreçleri anlattı.
Uzun yıllardır dijital telif yasalarına ilişkin önemli araştırmalar yürüten Schiffrin, Kanada'da yürürlüğe giren yasaya ilişkin görüşlerini aktardı.
"DÜRÜST BİR ŞEKİLDE SAVAŞMIYORLAR"
Schiffrin, "Google dünya çapında birçok ülkeye, haber içeriklerinin direkt arama oranının yüzde 2 olduğunu iddia ediyor. Google ve Meta 'Haber içeriklerine ihtiyacımız yok' diyor ancak dünyanın hangi ülkesinde telif ödemesiyle ilgili bir yasa önerisi ortaya atılırsa büyük bir savaşa giriyorlar. Hükümetlere gidip 'Haberlerinizi kaldıracağız' diyorlar, lobicilere para veriyorlar. Yaptıkları bir diğer şeyse yayıncılara direkt olarak para ödemek ve bunun karşılığında onlara gizlilik sözleşmesi imzalatmak. Eğer haber içerikleri önemli değilse neden bu yasalara karşı neden bu kadar çok savaşıyorlar? Haberlere ihtiyaçları olduğu çok açık. Ve tavırlarıyla 'tekelci' olduklarını açıkça gösteriyorlar ve maalesef dürüst bir şekilde savaşmıyorlar." ifadelerini kullandı.
Dünya çapında birçok ülkede farklı yasa ve düzenlemeler üzerine çalışıldığını belirten Schiffrin, "Avrupa'da daha sıklıkla telif hakkı düzenlemeleri kullanılıyor. Kanada, Avustralya'da kullanılan yasanın bir benzerini çıkardı. Telif hakkı yasasının daha efektif olması ise tamamen o ülkenin yasayı nasıl oluşturduğuyla ilgili. Örneğin Almanya çok sıkı ve katı bir telif hakkı düzenlemesine sahip." açıklamasında bulundu.
"LOBİCİLİK FAALİYETİYLE ENGEL OLUYORLAR"
Google'ın, herhangi bir ülkede dijital telif yasası hazırlığına girişilmesi durumunda engellemek için anında aksiyon aldığını belirten Schiffrin, Brezilya'da çıkması beklenen yasanın lobicilik faaliyetleri sonucu iptal edildiğinden bahsetti. Schiffrin, Türkiye'deki yayıncılara "Google'a karşı birlik olun" çağrısında bulundu.
Sabah.com.tr'ye konuşan Kanadalı River Valley Sun gazetesinin kurucusu Theresa Blackburn ise, Kanada hükümetinin Google'ı masaya oturtmasından duyduğu memnuniyeti aktardı. "Dünya çapındaki tüm haber yayıncıları Google ve Meta'nın geniş ölçekli bu tutumu nedeniyle çok fazla para kaybetti" diyen Blackburn, Meta için de benzer bir düzenlemeyi dört gözle beklediğini vurguladı.
