  |
|
Borsada yabancılar kârdayken yerliler neden hâlâ kayıpta?
2005 sonu itibariyle rakamlara bakıldığında Istanbul Borsası'nda yerli yatırımcılar net bir şekilde kayıplı, yabancı yatırımcılar ise kazaçlı tarafta. Bir anlamda yerlilerin kaybı yabancıların kazancı olmuş sonucu çıkartılabilir. Geçen yılsonu itibariyle borsada dolaşımdaki hisse senetlerinin toplam piyasa değeri 50 milyar 722 milyon dolar. Bu hisse senetlerinin 33 milyar 649 milyon doları yabancıların elinde. Bu da halka açık hisselerin yüzde 66.4'ünü oluşturuyor. Yerlilerin payı ise yüzde 33.6'ya indi ve ellerindeki toplam hisse senedi 17 milyar 73 milyon dolar değerinde.
Yatırdıkları para
Buna karşılık elimizde iki rakam daha var. Biri, şirketlerin borsadan yarattıkları kaynak. Yani halka açılmalar ve halka açık kısımdan sermaye arttırımıyla elde ettikleri gelir. Bunun toplamı da yaklaşık 27 milyar milyar.
Elimizdeki ikinci rakam ise yabancıların Türkiye hisse senedi piyasasına yatırdıkları para. Netleştirilmiş bazda, yani kâr realizasyonları çıkıldıktan sonra kalan rakam 2005 kasım sonu itibariyle Ödemeler Dengesi'nde 9 milyar 743 milyon dolar olarak gözüküyor.
Kazandıkları para
Buradan çıkan sonuç, yabancılar 9.7 milyar dolar para getirmişler, buna karşılık ellerinde 33.6 milyar dolarlık hisse senedi var. Yaklaşık kârlârı, henüz realize edilmemiş olsa bile, 23.9 milyar dolar.
Borsadan sağlanan 27 milyar dolarlık kaynağın 9.7 milyarı doları yabancılar tarafından karşılandığına göre, yerlilere düşen pay 17.3 milyar dolar. Şirketler kesiminin borsadan sağladığı kaynağın bu kadarlık bölümü yerliler tarafindan karşılanmış olmalı. Buna karşılık, yerlilerin elindeki hisse senetlerinin değeri 17 milyar 73 milyon dolarda bulunuyor. Borsanın rekor düzeylere çıktığı bir dönemde bile, yerliler hâlâ net bazda kârâ geçmiş değil. Aradan bunca yıl geçmesine, piyasaların en riskli finansal aracına yatırım yapmış olmalarına rağmen.
Neden acaba? Bunun akla gelen iki nedenine yukarıdaki kutuda değindik. Diğer nedenlere ve ne yapılması gerektiğine ise devam edeceğim.
Sonuç
"Eğer suratın çarpıksa, aynayı suçlamanın hiçbir faydası yoktur" Nikolai Gogol
|
