Karnınızda her geçen gün biraz daha büyümeye devam eden bebeğinizin iskelet sisteminin gelişimi için yeterli kalsiyum ihtiyacı vardır. Bunu sağlamanın yeterli miktarda süt ve süt ürünleri tüketmek, bunun yanı sıra diğer besinlerden de kalsiyum ihtiyacınızı karşılamaktır. Peki, hangi besinde ne kadar kalsiyum bulunuyor ve süt içemeyen anne adayları ne yapacak? Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe'nin anlattıkları, tüm sorularınıza ışık tutacak. Unutmayın, hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için kalsiyum yaşamsal önem taşıyor.

Sağlıklı beslenmek önemlidir

Hamilelik döneminizde; dengeli bir beslenme alışkanlığı edindiğinizde, sıvıyı bol miktarda aldığınızda ve doktorunuzun verdiği demir içerikli ilaçları düzenli kullandığınızda normal sınırlar içinde kilo alırsınız. Ayrıca sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmek, sağlıklı bir bebek doğurmak ve doğum sonrası formunuzu korumak için beslenmeyle ilgili size düşenleri tümüyle yerine getiriyorsunuz demektir. Beslenme, anne adaylarının üzerinde önemle durmaları gereken bir konudur.

Sağlıklı ve kaliteli bir hamilelik dönemi geçirmek, hamileliğe özgü belirtileri yaşamamak ya da daha az yaşamak, bebeğinizin potansiyeli olan kiloya ulaşmasını ve dünyaya yeterli besin depolarını oluşturmuş olarak gelmesini sağlar. Rahat bir lohusalık dönemi geçirmek ve lohusalıkta bebeğinize vereceğiniz sütünüzün kaliteli olmasını sağlamak için hamilelik öncesinden gelen beslenme alışkanlıklarınızı hamilelikte tekrar gözden geçirmeniz önemlidir.

İlk bilmeniz gereken, hamileliğinizin hangi döneminde bulunursanız bulunun geç kalmadığınızdır. Şu andan itibaren beslenme konusunda atacağınız her olumlu adım mutlaka hem size hem de bebeğinize yararlı olacaktır. Son aylarınızda olsanız bile beslenme konusunda yapacağınız iyileştirmeler en azından doğacak bebeğinizin doğum sonrası ilk 6 aylık dönemde ihtiyacı olan demir ve vitamin depolarını oluşturmasını sağlar.

Dengeli ve yeterli beslenin!

Hamilelik dönemi; günlük kalori, alınması gereken sıvı, protein, vitamin, mineraller, temel ve eser elementlerin ihtiyacının arttığı bir dönemdir. Bu artmış olan ihtiyacı karşılamak için vücudunuz size çoğu durumda yol gösterecek ve açlık-tokluk merkezlerinin hamileliğe uyum yümeye deva ve kas sistem siyum alımına ihtiyac en doğru yolu ise; sağlamak amacıyla değişen işlevleri sayesinde bu ihtiyaçlarınızı karşılamış olacaksınız.

Hamilelikte önerdiğimiz beslenme şekli, tüm temel besin maddelerinden her birinin yeterince ve düzenli olarak alınması şeklindedir. Temel besin maddelerinin şekerler ve yağ miktarı yüksek gıdalar hariç her birinden her gün belli miktarlarda mutlaka alınmalıdır. Şekerler ve yağ miktarı yüksek gıdalar (yağların temel besin maddeleri içinde önemleri büyüktür, burada kastedilen aşırı "yağlı" yiyeceklerdir) ise besleyici özellikleri düşük ve kalorileri yüksek olan gıdalardır. Size ve bebeğinize yararları yoktur.

Kalsiyum ihtiyacı…

Kalsiyum, kemik ve dişlerin sağlamlığının oluşturulmasında ve korunmasında temel maddedir. Ayrıca kas dokularının, kasılma işlevlerinin yerine getirilmesinde önemli rolü vardır. Kan pıhtılaşmasının sağlanmasında da önemli görevler üstlenir. Kanda her zaman belli sınırlar içerisinde serbest kalsiyum bulunur. İhtiyaç olduğunda gerekli olan kalsiyum, kemiklerdeki depolardan sağlanır. Karnınızdaki bebeğin iskelet sistemi ve dişlerinin gelişimi açısından yeterli derecede kalsiyum almanız önemlidir. Bu ihtiyacı karşılamak için düzenli beslenmeye ek olarak günde en az bir bardak süt içmeniz gerekir. Süt içemeyen anne adayları kalsiyumu peynir, yoğurt ya da diğer süt ürünlerinden karşılayabilirler.

Özellikle üçüncü trimester'da (son üç ay) bebeğin iskelet sistemi ve dişlerinin gelişimi en hızlı aşamasındadır. Bu nedenle kalsiyum ihtiyacı önemli derecede artar. Bu dönemde kalsiyum ayrıca anne adayının kemiklerinde lohusalıkta süt yapımında kullanılmak üzere depolanır. Dengeli beslenen bir anne adayında kalsiyum eksikliği belirtileri ender olarak gözlenir. Hamileliğin son dönemlerinde bacaklarda görülen kasılmalar bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmamış olmasına karşın kalsiyum içeren ilaçlarla tedavi edilebilir.

Güneş ışınlarından faydalanma fırsatı fazla olmayan (kapalı yerlerde çalışan), D vitamini ve kalsiyumu alamayan anne adaylarında ağır hipokalsemi (kanda kalsiyum düşüklüğü) ve buna bağlı olarak vücutta istemsiz tetanik kasılmaların ortaya çıkması mümkündür. Ancak günümüzde bu olgulara çok ender rastlanır.

Süt intoleransı (süt içememek) olanlar ne yapmalı?

Süt içemiyorsanız, bu mutlaka kalsiyumu yetersiz alıyorsunuz anlamına gelmez. Kalsiyum ihtiyacınızı süt ürünlerinden de karşılayabilirsiniz. Peynir, yoğurt, ayran gibi süt ürünlerini beslenmenize dahil ederseniz hiç süt içmeseniz de günlük kalsiyum ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Diğer bir seçenek de laktazlı süt olabilir. Süte tahammülsüzlük genellikle sütün içinde bulunan laktoz adlı süt şekerini sindirmeye yarayan bağırsaktaki laktaz adlı enzimin yetersiz işleyişinden kaynaklanır. Laktaz içerikli sütler, süt içindeki laktozu parçalayarak sütün besleyici özelliklerini değiştirmeden bu kaliteli besin maddesinden faydalanmanızı sağlayabilirler. Süt veya süt ürünlerinden hiçbirini alamıyorsanız ek kalsiyum takviyesi gerekebilir. Süt, insanlar için sorunlu bir besin maddesi olabilir. İnsanların yaklaşık yüzde 40'ı süt içinde bulunan laktoz adlı maddeyi sindiremedikleri için süt içtikten sonra rahatsızlık duyarlar. Halbuki doktorunuz ve yakınlarınız ısrarla size "süt iç" der. Süt içmek için kendinizi zorlamak yerine süt ürünlerini (peynir, yoğurt, ayran, sütlaç, muhallebi, dondurma) tercih edebilir ve günlük ihtiyacınızı bu şekilde karşılayabilirsiniz. Günlük 1200 mg. olan kalsiyum ihtiyacının (bu miktar 3-4 su bardağı süte tekabül eder) mutlaka süt içerek karşılanması gerekiyorsa içindeki laktozu sindirmeye yardımcı olan "laktaz" maddesi katkılı sütler tercih edilebilir. Yağı azaltılmış (light) süt ürünlerinin kalsiyum içeriği sanılanın aksine azalmaz, yani hamileliğinizde bu sütleri tercih edebilirsiniz.

Kalsiyum dengesini koruyun

Kalsiyum bedenin hemen tüm işlevlerinde iyonize bir şekilde (yani kanda çözünmüş olarak) tepkimelerde, kasların kasılma işlevlerinde, kanın pıhtılaşmasının sağlanmasında ya da kompakt bir şekilde kemiklerin ve dişlerin yapısında önemli roller üstlenen yaşamsal bir Kalsiyum gereksinimi özellikle hamileliğin ikinci yarısından itibaren (bebeğinizin kemiklerinin gelişmeye başladığı dönemde) artar. Lohusalık ve emzirme dönemi boyunca artmış olan bu ihtiyaç devam eder. Bu yüzden doğru kalsiyum kaynakları tüketmelisiniz. Sanılanın aksine protein kaynakları, kalsiyum açısından zengin değildirler. Bunun yanında kuru bakliyat türleri, brokoli, lahana, ıspanak, somon balığı, nohut, susam, badem ve turunçgiller iyi birer kalsiyum kaynağıdırlar. Dr. Kağan Kocatepe: "Doğru kaynakları tüketin" maddedir. Her bireyin günlük belli miktarlarda kalsiyum alması gerekir. Ancak özellikle kemik yapımının hızlı bir şekilde devam ettiği ergenlik döneminde, bebeğin rahim içinde gelişmekte olduğu hamilelik döneminde, bebeğin annesini emerek büyüdüğü emzirme döneminde ve kemik yapılarının nispeten hızlı bir şekilde "erime" riskinin arttığı menopoz döneminde bedenin kalsiyum dengesinin korunması olağanüstü önem taşır. Bu dönemlerde kız çocuğunun ya da kadının günlük alması gereken miktar 1500 mg.'a kadar çıkabilir.