|
 |
 |
 |
GYO'lar sermayeyi tabana yayar
Türkiye'de ilk kez 1995 yılında kurulan GYO'lar, küçük yatırımcının profesyonellerce yönetilen gayrimenkul portföyüne ortak olmasını sağlayarak sermayenin tabana yayılmasını sağlar.
GYO'lar ilk kez Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan yasal düzenlemeler ile 1960 yılında kuruluş izni almışlar, fakat 1990'lı yıllara kadar çok sınırlı bir rol oynamışlardır. 1986 yılındaki Vergi Mevzuatında yapılan düzenlemeler ile GYO'lara yeni vergi avantajları sağlanmış ayrıca gayrimenkul yönetim ve operasyon faaliyetleri yapabilmelerine imkân sağlayan ilave düzenlemeler yapılmıştır. Bu değişiklikler sonrası GYO'lar 1990'lardan sonra hızlı bir şekilde büyüme kaydetmişlerdir. ABD'de GYO'ların ulaştığı aktif büyüklüğü yaklaşık 300 milyar dolar civarında olup sektörde 192 adet halka açık GYO şirketi faaliyet göstermektedir. GYO, portföyü gayrimenkule dayalı olan sermaye piyasası araçlarından oluşan ve gayrimenkule dayalı projelere yatırım yapan sermaye piyasası kurumlarıdır. Ülkemizde kuruluşları ve işleyişleri ilk defa 1995 yılında düzenlenen ve son şekli ile 08.11.1998 tarihli SPK tebliği ile hukuk sistemimiz içinde yerini alan GYO'lar, SPK tarafından belirlenen usul ve esaslar dahilinde gayrimenkullere, gayrimenkul projelerine, gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına, gayrimenkule dayalı haklara ve diğer sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak üzere kurulmaktadırlar.
VERİMLİ BİR YATIRIM ARACI
GYO, sermaye piyasalarının ihtiyaç duyduğu büyük kaynak gerektiren gayrimenkul projelerine yurt içinden ve yurt dışından fon sağlayarak projelerin finansmanını kolaylaştırmakta ve küçük yatırımcının profesyonellerce yönetilen gayrimenkul portföyüne ortak olmasını sağlayarak sermayenin tabana yayılmasına katkıda bulunmaktadır. Bunun yanında inşaat sektöründeki kayıtdışılığın önüne geçmek ve planlı kentleşmeye katkıda bulunmak gibi daha bir çok amaca hizmet etmek üzere sermaye piyasalarında faaliyet göstermektedirler. GYO'lar her türlü gayrimenkule finansman sağlayan veya elde edilmek istenen bir gayrimenkul için pek çok yatırımcının sermayesini bir araya getiren ve anonim şirket şeklinde tüzel kişiliğe sahip bir şirkettir. Bir yatırım aracı olarak, gayrimenkul ve menkul kıymet yatırımlarının en iyi özelliklerini birleştirir ve yatırımcıya, bir yatırım portföyünde gayrimenkulün profesyonel biçimde yönetildiği verimli ve güvenilir bir yatırım aracı sağlar.
VERGİ TEŞVİĞİ ARTSIN
Ülkemizde, GYO'na vergi teşviki gibi önemli kolaylıklar getirilmiştir. GYO'nın portföy işletmeciliğinden doğan kazançları kurumlar vergisinden istisna olup, Bakanlar Kurulu tarafından gelir vergisi stopajı oranı da yüzde 0 olarak belirlendiği için gelir vergisi de ödememektedirler. GYO'lar birer sermaye piyasası kurumları olarak sermaye piyasalarının fonlarını ve portföylerini gayrimenkul yatırımlarına yönlendirmektedirler. Böylece, küçük yatırımcıların birikimleri birleşerek kurumsal sermaye haline gelmekte ve projelere kaynak oluşturabilmektedir. Gayrimenkul sektörüne ve ülke ekonomisine gözardı edilemeyecek katkıları olan GYO'lara getirilen vergisel teşvikler sektörün gelişmesinde önemli rol oynamaktadır. Ancak, tanınan teşvikler sektörde bulunan GYO'ların faaliyetlerini daha etkin sürdürebilmeleri için yeterli gözükmemektedir. Vergi Kanunları karşısında aynı statüye tabi olan yatırım ortaklıklarından (menkul kıymet yatırım ortaklıkları) farklı olarak, GYO'lar portföylerini yönetirken doğrudan yatırım maliyeti ile ilgisi olmayan ama yatırımın gerçekleşmesini güçleştiren ek maliyetlere katlanmaktadırlar. Bu maliyetlerin başında KDV gelmektedir. Kayıt dışı işlemlerin yoğun olduğu inşaat sektöründe gerçek değerler üzerinden yüksek oranlarda KDV ödeyen GYO şirketleri haksız rekabetle karşı karşıya kalmaktadır. Faaliyetleri itibariyle tamamen şeffaf olan ve birçok açıdan denetime tabi olan GYO'lar, sektörde denetimsiz işlem yapan şirketlere göre dezavantajlı duruma gelmektedir. Gayrimenkul yatırımlarının teşvik edilmesi, GYO'nın ülke ekonomisine katkılarının artırılması ve GYO'lar ile hedeflenen amaçların daha verimli bir şekilde hayata geçirilebilmesi, inşaat sektöründeki kayıtdışı işlemlerin azaltılması ve haksız rekabetin önlenebilmesi için GYO'ların, kooperatifler ve finansal kiralama (leasing) şirketlerinde olduğu gibi 1 sayılı liste içinde değerlendirilmeleri ve KDV'nin yüzde 1 oranında uygulanması gerekmektedir.
GELİR PAYLAŞIMI İDEAL BİR MODEL
Kamu özel sektör ortaklıkları ile özel sektörün sahip olduğu birikim ve teknolojiden yararlanılarak projelerde hedeflenen verimlilik maksimize edilebilecektir. Bu tür ortaklıklarda, tarafların hak ve yükümlülüklerinin tanımlanmasında kamu kesimi belirleyici rol oynamaktadır. Gelir paylaşımı yöntemiyle ihale edilen projeler, hem İdareye maksimum gelir kazandırılması esasına dayalı bir gayrimenkul değerlendirme yöntemi olup, hem de kamu olarak denetimi yapılan ve garantili gelir getirisi olan işlerdir. Bu yöntemle kamu elindeki arsalar, kaynak yaratacak ve o günkü çevre ve piyasa koşullarına paralel olarak en iyi geliri getirecek şekilde değerlendirilmektedir ve örnek ve prestijli kentsel alanlar oluşturulmaktadır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
