Havalar sıcacık. Yayılmışsınız kumsala, çiçekler, kelebekler, kuş cıvıltıları, çoluk çocuğun çığlıkları derken yaz tatilinin tadı bir başka diye içinizden geçiriyor olmalısınız. E ne de olsa Ağustos, en güzel aylardan biri. Keyfinizi kaçırmayı inanın hiç istemeyiz ama, size küçük bir hatırlatmamız olacak. Bu mevsimde denize ve havuza giren ufaklıkları tehdit eden ve anne babaların pek çoğunun aklına getirmediği önemli bir konu var. O da kulak burun boğaz (kbb) sorunları. Hemen "Benim çocuğumun da başına gelebilir mi acaba!" diye telaşa kapılmayın lütfen. Çünkü KBB ve Baş Boyun Cerrahisi Opt. Dr. Seçil Totan, bu hastalıklardan korunma ve tedavi yollarını sizler için anlattı.

Dış kulak iltihabı (Yüzücü kulağı)

Yazın en sık görülen kulak hastalıklarından biridir. Dış kulak yolu, kısmen kıkırdak ve kısmen kemikten oluşur, üzeri deri ile örtülüdür. Bu deri vücudun dış yüzünü örten derinin devamıdır. Normalde dış kulak yolu iyi korunaklıdır ve kendi kendini temizleme özelliği vardır.

Dış kulak yolundaki salgı bezlerinin ürettiği salgılar ve deri döküntülerinden oluşan kulak kiri (ki aslında kir adı verilerek yanlış bir tanımlama yapılmıştır!) pH 4-5 civarında, yani hafif asidik düzeydedir, dış kulak yolunu kaplayarak mikropların istilasını önler.

Ancak bu asiditeyi değiştiren faktörler (banyo, deniz veya havuz sonrası kulağın ıslak kalması, pamuklu çubukla kurcalama sonrası kulak kirinin temizlenip koruyucu bariyerin ortadan kaldırılması, yine temizleme veya kaşıma amaçlı dış kulak yoluna sokulan yabancı cisimlerin yaptığı travmaya bağlı deride zedelenme, kulak kirinin itilip birikmesi ve suyla şişmesi sonucu mikropların yerleşimi için zemin oluşturması vb.) patojen bakterilerin ve mantarların üremesine ve dış kulak yolu iltihabına yol açar.

Dış kulak yolu iltihabına "yüzücü kulağı" adı verilmesinin nedeni ise bu iltihabın dış kulak yolu devamlı nemli kalan yüzücülerde çok sık görülmesidir. Hijyen şartları iyi olmayan havuz ve denizlerde yüzenlerde bu tür enfeksiyonlara, özellikle de mantara yakalanma riski artmaktadır.

Otomikoz

Yaz mevsiminde en sık görülen kulak hastalıklarından bir diğeri de mantar enfeksiyonudur. Otomikoz, yani mantar enfeksiyonunun ilk bulguları ise kulakta siyah, gri, mavimsi yeşil, sarı veya beyaz renkte akıntı ile şiddetli kaşıntıdır. Tedavisi ise yine bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından dış kulak yolunun dikkatlice temizlenmesi, günlük pansumanlar veya mantara karşı damlalarla enfeksiyonun önüne geçilmesi şeklindedir. Önemli olan, mantar enfeksiyonunun tekrarlamaması için sonrasında en az 1 ay kulağa su kaçırılmaması ve kulağın kurcalanmamasıdır.

Nasıl korunmalı?

Bu tür bir enfeksiyondan korunmak için banyo, deniz veya havuz sonrası kulağınızı pamuklu çubukla temizlemeyin. Bunun yerine; işaret parmağınıza doladığınız bir pamuk parçasını dış kulak yolunun girişine yerleştirip başınızı o kulağınız altta kalacak şekilde yana yatırıp hafifçe çalkalama hareketi yaparak içeri kaçan suyun dışarı çıkmasını sağlayın. Yine kulağa kaçan su çıkmadıysa ve suyun hijyeninden emin değilseniz veya kulakta kaşıntı başladıysa, 4-5 damla elma sirkesini, yine 4-5 damla kaynatılıp soğutulmuş musluk suyu ile karıştırıp o kulağa damlatın, 1-2 dakika o kulak yukarıda olacak şekilde yatıp sonra kulak girişine pamuk koyup o kulak altta kalacak şekilde hafifçe başınızı aşağıya sarkıtarak 1-2 dakika yatın. Hijyen şartlarından emin olmadığınız deniz ve havuzlara girmeyin. Şüpheniz varsa kulaklarınızı özel tıpalarla tıkayarak girin ve başınızı mümkün olduğunca suya sokmayın. Kullandığınız tıpaları kolonya ile iyice silip kuruttuktan sonra özel kılıfına yerleştirin, ıslak veya kirli tıpayı tekrar kulağınıza sokarsanız mantar enfeksiyonunu siz davet etmiş olursunuz.

Burun hastalıkları

Yazın çocuklarda en sık görülen burun hastalığı, "burun kanaması"dır. Burun bol damarlı ve travmaya açık bir yapıdır. Hele hele burun girişinden 1 santim mesafedeki damardan yoğun "Little alanı", çocuklarda oldukça narin damarlar içerir ve küçük parmakların yaptığı sondaj sırasında tırnak darbesiyle ya da minicik bir çarpma ile kolayca kanayabilir. Burun kanaması olduğunda ilk yapılması gereken, çocuğu panik edip ağlatmamaktır. Çünkü bu, kanamanın artmasına yol açar. Böyle bir durumda hemen kanayan taraftaki burun içine suyla hafif ıslatılmış yağlı bir kremle yağlandırılmış veya ideali dekonjestan (xylometazoline içeren) burun spreyi sıkılmış serçe parmak büyüklüğünde bir pamuk konulup dışarıdan o taraf burna parmakla 2 dakika kadar eli hiç kaldırmadan basılmalı, çocuk dik oturtulmalı (yatarsa arkadan genizden inen kanlar solunum yoluna kaçabilir!) ve serin bir ortama geçilmelidir. Kanama bu yöntemlerle durmuyorsa en yakın hastanenin acil servisine başvurulmalıdır.

Nasıl korunmalı?

Özellikle kuru hava ve sıcak, kanama riskini daha çok arttırır. Bu nedenle güneşin en etkili olduğu öğlen saatlerinde mümkün olduğunca çocukları güneşe çıkarmamalı; gölgede oturup, şapka takıp bol bol sıvı tüketmeleri sağlanmalıdır.

Boğaz hastalıkları

Yaz aylarında, kış ve ilkbahardaki kadar sık olmamakla birlikte farenjit görülebilir. Halk arasında yanlış bir inanış olarak soğuk yiyecek ve içeceklerin fazla tüketilmesinin ya da klimaların buna neden olduğu sanılmaktaysa da, aslında bir enfeksiyon kaynağı olmadan tek başına soğuğun hastalık yapmayacağı bilimsel yayınlarla saptanmıştır. Ancak ufak bir not olarak klimaların sezon başladığında gerekli bakımları ve temizliği yapılmadığında, bu yolla bulaşan bazı hastalıklar (özellikle mikoplazma zatürresi gibi) için mikrop yuvası olabilecekleri de akıldan çıkmamalıdır.

Nasıl korunmalı?

Yaz aylarında her zaman olduğu gibi en çok dikkat edilmesi gereken, el hijyendir. Yazın elle yenen yiyeceklerin (meyve, dondurma, çerez vb.) daha çok tüketilmesi nedeniyle her yemekten önce ellerin iyice yıkanması gerekir. Ayrıca klimaların ilk çalıştırılmasından önce gerekli bakım ve temizlikten geçirilmesi unutulmamalıdır.

Burun travması

Burun, yüzün en çıkıntılı organı olması nedeniyle en çok darbe alan bölgelerinden biridir. Burnu sert bir cisme çarpma durumunda ilk yapılması gereken, etrafına gazlı bez ya da ince bir mendil sarılmış buz kalıbı ya da buz torbasını en az 20 dakika burun sırtı ve gözlerin üstüne denk gelecek şekilde tutmak ve bunu her saat başı 48 saat süresince devam ettirmektir.

Ayrıca 1 hafta süreyle baş 45 derece yukarıda olacak şekilde yüksek yatılmalıdır. Burun tıkanıklığı, burun kanaması, burnun şeklinde bozulma ya da burun sırtında kesikler olması durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Burun tıkanıklığı, genellikle kişinin başlangıçta fark etmediği, zamanla ortaya çıkan bir formda ise burun orta bölmesi kıkırdaklarında kırılma ve mukoza altına kan birikmesi sonucu "septal hematom" denilen bir olay gelişiyor demektir.

Bu durumda, kişinin hemen bir KBB doktoruna başvurması gerekir, çünkü o bölgede biriken kan, kıkırdakların beslenmesini bozup zamanla kıkırdakta erimeye, kapalı ortamda üreyen dirençli mikroplara bağlı ciddi hastalıklara (sepsis vb.) ve burun yapısında bozulmaya yol açabilir. Burun şeklinde bozulma, burun sırtında morarma ve gözlere doğru yayılan morluk durumunda burun kırığı akla gelmeli ve hemen bir KBB ya da Plastik Cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.

Doktor; muayene ve gerekirse röntgen sonrası kırık saptaması durumunda kişinin yaşına, ek hastalıklarına, deformite olup olmamasına ve kırığın tipine göre kırığı düzeltip düzeltmemeye karar verecektir. İdeali ilk gün, kişi geç başvurduysa en geç 7 gün içinde düzeltilmesidir.

Hazırlayan: Altülike Keskin