Ramazanoğlu ailesi, Adana'yı kuran ünlü Ramazanoğlu Beyliği'nin mirasçıları. Emekli müsteşar Orhan Ramazanoğlu ile Adana'nın büyük çiftçilerinden Kozok Ramazanoğlu ile Ramazanoğlu Konağı'nda buluştuk. Seyhan ve Ceyhan ırmağının dahi adını koyan Ramazanoğlu sülalesi, eski ihtişamlarından çok şey yitirseler de, halen Adana'da 'bey ailesi' olarak saygı görüyor. Yüzyıllar içinde dünyanın dört yanına dağıldıklarını anlatan ailenin büyüğü olan Orhan Ramazanoğlu; Lübnan'da Beyrut'ta, Mısır'da İskenderiye'de, Amerika'da, Kazakistan'da Ramazanoğlu izine rastladıklarını söylüyor. Cumhuriyet'ten sonra sanayide pek varlık gösteremeyen aile, dedelerden kalma 10 bin dönümlük toprağı ekip biçiyor.
EN BÜYÜK VAKFA SAHİPLERDİ
Cumhuriyet sonrası Adana'da pek çok toprak ve gayrimenkulûn vakıf malları kapsamına girdiğini belirten Ramazanoğlu ailesi, Türkiye'de Osmanlı Hanedanı'nı simgeleyen Osmanoğlu ailesinden sonra en büyük vakıflara sahip olduğunu söylüyor. Bu vakıfların çoğu da, kamu yararına kurulan 'mazbut vakıf'lar. Çok azı 'mülhak vakıf' olan ailenin malvarlığı, şimdilerde mirasçıları tarafından gelirleri paylaşılarak korunuyor. Orhan Ramazanoğlu sahip oldukları varlıklardan birkaçını şöyle özetliyor: "Karaisalı ilçesinin yarısı, Kızıltay yaylasının tamamı, Pozantı ilçesinin yarısı Ramazanoğlu vakıflarıdır. Vakıfların çoğu Piri Paşa zamanında yapılmış. Osmanlılarda Kanuni Sultan Süleyman neyse, Ramazanoğulları'nda Piri Paşa vardır. Niğde'nin Bor ilçesinde dahi vakıflarımız vardı."
İLK RESMİ NİKÂHI KIYDIRAN AİLE
Kurtuluş Savaşı döneminde milli mücadeleye de bizzat katılan Ramazanoğlu ailesinin o zamanki liderleri Kadir ve Suphi Beyler. Cumhuriyet'ten sonra Atatürk'ün imtiyazsız bir halk yaratma çabası nedeniyle, uzun yıllar aile soyadlarını alamayan Ramazanoğlu sülalesi, 1936'da şecerede aile adlarını göstermek kaydıyla, yeniden soyadlarını almışlar. O tarihten bu yana da Adana'nın önde gelen ailelerinden biri olarak varlıklarını sürdürüyorlar. Cumhuriyet'ten sonra ilk olarak Adana'ya gelen Atatürk, Cumhuriyet'in ilk resmi nikahını Niyazi Ramazanoğlu ile eşi Pakize Ramazanoğlu'na bizzat kıymış. Kayseri, İstanbul, Adana, Mersin, Ankara, Kahramanmaraş ve Bolu gibi pek çok ile dağılan aile Atatürk döneminde Niyazi Ramazanoğlu, 1946'dan sonra Demokrat Parti'den Celal Ramazanoğlu, üçüncü dönemde Hakkı Ramazanoğlu; sonra Tarım Bakanı Cavit Oral, şimdi de Kahramanmaraş Milletvekili Yıldırım Ramazanoğlu'yla Meclis'te temsil ediliyor. Ailede Ramazanoğlu'nun yanı sıra Ener, Eliyeşil soyadları da var. Lübnan'da da ailenin Ramadan soyadlı akrabaları var. Lübnanlı Ramazanoğlu ailesi ABD'de Kansas'a cami dahi yaptırmış.
MEMLUK'TAN OSMANLI'YA...
Türk tarihinde, Selçuklular'dan sonraki dönem beyliklerin başladığı dönemdir. Ramazanoğlu Beyliği de, Osmanlı ile eş dönemli olarak kurulmuş Anadolu Türkmen beyliklerinden biri. Beyliğe adını veren Ramazan Bey 14. yüzyıl ortalarında yaşadı. Ramazan Bey'in babası Yüreğir Bey'di. Memluklara bağlı olarak hüküm sürdü. Ölümünden sonra yerine oğullarından İbrahim Bey geçti. İbrahim Bey, Memluklara karşı daha bağımsız hareket etti. Çukurova'da onlara bağlı yerleri ele geçirmek istedi. Ancak Memluklarla yaptığı mücadeleler sırasında öldürüldü. İbrahim Bey'den sonra, Ahmet Bey zamanında Ramazanoğulları Adana, Sis ve Ayas kentlerini aldılar. Ahmet Bey'in oğlu İbrahim Bey'in zamanında da Memluklarla mücadele devam etti. İbrahim Bey'in yerine Memluklar tarafından desteklenen Mehmet Bey geçti. Sis, Tarsus ve Ayas doğrudan Memluklara bağlandı. Beylik; 15. yüzyılın ilk çeyreğinden dönemin iki dev gücü olan Osmanlı ve Memluk devletleri arasında tampon devlet konumundaydı. Yavuz Sultan Selim, Mısır'ı almak için bu yüzden Maraş üzerinden geçti. 1517'de Mahmut Bey zamanında, Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında savaş yapmadan Osmanlı Devleti'ne bağlandılar. Mahmut Bey, Yavuz'la birlikte savaşa da katıldı ve o savaşta öldürüldü. Buna çok üzülen Yavuz, Mahmut Bey adına cami yaptırdı. Ramazanoğulları, Osmanlı'ya biat ettikten sonra, yönetim babadan oğula geçen beylerbeylik şeklinde yine Ramazanoğulları'na bırakıldı. Bu durum 1606 yılına kadar devam etti. 1609'da ailede yetişkin erkek olmadığı için merkezden vali tayin edilmeye başladı. Yine de bazı özerk hakları hep oldu, vakıflar kurmalarına izin verildi, pek çok vali aileden atandı. Ailenin son valisi, Hacı Hasan Efendi'dir.
ADANA'DAKİ İZLERİ
Ailenin Adana'ya önemli katkıları olmuş. Ulucami Külliyesi, Kemeraltı Camii, Yağ Cami, Hasan Kethüda Cami, Mestanzade Camii, Çarşı Hamamı ve Irmak Hamamı'nın yanı sıra Tepebağ, Kayalıbağ, Sarıyakup, Türkocağı mahallelerinde 18., 19. ve 20. yüzyılda yapılmış 300 tane ev şu anda koruma altında. Ancak Ramazanoğlu ailesinin Adana'daki en önemli eseri, halen ayakta olan beyliğin sarayı olarak kullanılan Ramazanoğlu Konağı. Kanuni Sultan Süleyman ve 4. Murat'ın da misafir edildiği Ramazanoğlu Konağı, Topkapı Sarayı'ndan daha eski. Dünyanın en eski sivil mimarlık örneklerinden birisi olarak gösterilen konak, şimdi Çukurova Üniversitesi tarafından kültür merkezi haline getirilmiş. Konağın müdürü de yine bir Ramazanoğlu olan, Yard. Doç. Dr. Gözde Ramazanoğlu. Ramazanoğlu, konağın ünlü şair ve Adana Valisi Ziya Paşa tarafından da kullanıldığını belirtiyor.
YARIN:
KIZILTEPE'DE 160 KÖY AYNI AİLEDEN: KİKAN
