Türkiye Metabolik Cerrahi Vakfı Başkanı Doç. Dr. Alper Çelik, gün geçtikçe bir salgın gibi yayılan obezitenin, cerrahi yöntemle tedavisi hakkında sorularımızı yanıtladı...
Obezite bir salgın hastalık gibi gün geçtikçe yayılıyor, özellikle gençleri tehdit ediyor. Obezite cerrahisi yaşı kaça düştü?
Obezite tüm yaş gruplarını tehdit ediyor. İçinde bulunduğumuz yıl; insanlık tarihinde ilk defa dünya üzerindeki kilolu kişi sayısı, zayıf kişi sayısını geride bıraktı. Obezite konusunda, cerrahi yaklaşımlar dışında uzun vadeli kalıcı sonuçlar elde edemiyoruz. Obezite cerrahisi sıklığı bütün dünyada artıyor ve ülkemiz de bu artıştan nasibini almış durumda. Benim ameliyat ettiğim en genç obez hastam, 14 yaşında bir erkekti.
Ergenlik döneminde kemik gelişimini tamamlamayan çocukların obezite ameliyatı olmasının herhangi olumsuz bir yan etkisi var mı? Bundan kısa bir süre öncesine kadar ergenlerin 18 yaşından önce ameliyat edilmemesi gerektiği düşünülüyordu. Ancak son dönemlerde yapılan araştırmalar bunun tam tersini gösteriyor. Zira obezite nedeniyle ameliyat olan çocukların hem boyları uzuyor, hem de okul başarıları artıyor. Ayrıca bu çocukların sosyal ortamlara katılımları da artıyor.
4 YAŞINDA AMELİYAT OLAN VAR
Küçüklüğünden beri obezite ile büyümüş bir kişinin kaç yaşında ameliyat olması en idealidir?
Günümüzde, özellikle yurt dışında obezite ameliyatlarının uygulanması dört yaşına kadar düşmüş durumda. Burada akılda tutulması gereken en önemli nokta, obez bir kişi olarak geçirdiğiniz her günün vücudunuza zarar verdiği gerçeğidir. Şayet yaşam tarzı değişikliği, diyet ve egzersiz ile bunu başarabiliyorsanız en ideali budur. Ne var ki, kilo problemi olan kişilerin çoğu en fazla üçaltı ay boyunca bu düzeni koruyabiliyor. Altıncı aydan sonra da vermiş oldukları kiloları geri almaya başlıyorlar. Sadece iki yıl boyunca verdikleri kiloları koruyabilen obez hasta oranları yüzde 2'nin altındadır. Bilinmesi gereken bir diğer nokta da başarısız her diyet girişimi sonrası, bir sonraki diyet girişiminin başarı şansının daha da düşeceğidir. O sebeple, kilo problemleri ne kadar erken bir dönemde çözülürse o kadar idealdir. Kimi kişi için bu zaman 30'lu yaşlardır. Ancak kimisi için 15-16 yaşında müdahale edilmesi gerekli olabilir.
AMELİYAT SON ÇARE
Kaç başarısız diyet denemesinden sonra veya kaç yıllık bir kilo verme serüveninden sonra obezite ameliyatı düşünülmeli?
Böyle bir sayı yok. Bir diyetten sonra bile ameliyat kararı alabilirsiniz. Önemli olan obezitenin vücudunuzda hangi risk faktörlerini meydana getirdiğidir. Şayet kilo problemleri diğer organlarda soruna neden olmuyorsa, başka çözümler arama yoluna gidebilirsiniz. Yine de kilo vermek için hiçbir yolu denememiş bir hastayı direkt olarak bıçak altına almak doğru bir yaklaşım değildir. Ameliyatlar her zaman için son çare olmalı.
70-75 yaşında bir kişiye de obezite ameliyatı yapılabilir mi?
Yapılabilir fakat bu hastalarda seçici davranmanız lazım. Çünkü o yaşa gelmiş obez bir hastada çok yüksek olasılıkla kalp-damar problemleri, diyabet, tansiyon gibi başka problemler de olacaktır. O yüzden 70-75 yaşında obez bir hastayı ameliyat etme sıklığı çok yüksek değildir. Bu hastaların, ameliyatlarından sonra yalnız kalmalarını da tavsiye etmiyoruz. İşler yoluna girene kadar mutlaka birinin hastaya refakat etmesi faydasına olacaktır. Bizim ameliyat ettiğimiz en yaşlı hasta 79 yaşındaydı. Herkesten de çabuk iyileşip taburcu oldu.
İLKBAHARDA ARTIŞ YAŞANIYOR
Bu ameliyatın ideal bir mevsimi var mı? İlkbaharda ameliyat yaptırma oranı diğer mevsimlere göre artış gösteriyor mu?
Obezite ameliyatı olmak için belirli bir mevsim yok. Ancak obezite ameliyatı için yapılan başvurularda ilkbahar aylarında yani yaza girilmeden önce bir artış oluyor. Sanırım hiç kimse fazla kiloları ile plajlarda boy göstermek istemiyor. Bazı hastalar çok terledikleri için yazın ameliyat olmaktan çekiniyorlar. Yazın hastalarda ameliyat yaralarında sıkıntı yaşayabilecekleri ya da su kaybını dengeleyemeyecekleri korkusu olabiliyor. Kışın ameliyat olan hastalar da mevsim şartları yüzünden ameliyattan sonra gerektiği kadar yürüyüş yapamıyorlar.
Üniversiteye başlamadan önce bazı öğrencilerin obezite ameliyatı yaptırması söz konusu mu?
Hastalarımızın bir kısmı önemli bir etkinlik ve hayatlarındaki bir dönüm noktası öncesi kilo vermek için ameliyat olmak isteyebiliyorlar. Hatta bazen bu ameliyatların kazanılan üniversite sınavı için bir ödül olarak teşvik edildiğini görüyoruz. Bir de özellikle evlilik planı yapan genç kadınlarda bu tarz başvurular daha fazla.
KİMLER OBEZİTE AMELİYATI OLAMAZ?
Ciddi kalp damar sorunları olanlar ve organ hasarı nedeniyle ameliyatı kaldıramayacak durumda olan hastalar, ameliyat olamazlar. Ayrıca ameliyat ile ilgili beklentileri ve ameliyat sonrası dönem ile ilgili uyum sorunu yaşayacak ciddi psikolojik rahatsızlığı olan hastaların da ameliyat olmaları uygun değildir. Yakın dönemde kanser veya ciddi bir enfeksiyon geçirmiş hastalar, bu rahatsızlık ile ilgili tedavileri tamamlandıktan sonra ameliyat edilmelidirler.
ESTETİĞE İHTİYAÇ DUYULABİLİR
Obezite ameliyatından sonra estetik ameliyat olmak şart mıdır, yoksa sporla da sarkmalar giderilebilir mi?
Bu, hastanın ne kadar kilo fazlası
olduğuna göre değişen bir durumdur.
Morbid obez bir hastada spor yapsa
dahi sarkmalar olabilir. Ancak genellikle
gençlerde çok fazla sarkma
olmamaktadır. Karın ve bacaklardaki
sarkmaların önüne sporla geçilebilir.
Kadınlarda göğüs bölgesi için spor
yeterli olmayacaktır. Göğüs bölgesi de
plastik cerrahi ile düzeltilebilir.
HAYAT KURTARAN BİR OPERASYON
Obezite cerrahisi hayat kurtaran bir ameliyat mıdır?
Obezite ameliyatları uygun hastalarda
hayat kurtaran ameliyatlardır.
Ameliyat ettiğimiz hastalarımızda
özellikle organ hasarına ait gidişatı
tamamen değiştirdik. Doğru bir değerlendirmeyle
ameliyata aldığınız
hastalar, ileride yaşanması muhtemel
bir kalp sorununa karşı korunur. Son
zamanlarda bu ameliyatların kalp krizine
neden olduğu gibi iddialar ortaya
atıldı. Aksine bu ameliyatlar, hastaları
kalp sorunlarına karşı korur.
