Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, günümüzde dünya genelinde yaklaşık 55 milyon kişi demans ile yaşamaktadır. Bu sayının 2030 yılında 78 milyona, 2050 yılında ise 139 milyona ulaşması bekleniyor. Türkiye'de ise Alzheimer hastası olduğu tahmin edilen kişi sayısı 600 bini aşmış durumda ve önümüzdeki yıllarda bu sayının artması öngörülüyor. Bu nedenle, demansın yalnızca hafıza kaybı değil, aynı zamanda bilişsel ve davranışsal değişiklikleri de içeren erken belirtilerini fark etmek büyük önem taşıyor.
Alzheimer hastalığı, yalnızca hafıza kaybı ile kendini göstermeyen, karmaşık bir nörodejeneratif durumdur. Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen bu hastalık, yıllar öncesinden bazı ince belirtilerle kendini gösterebiliyor. Yakın tarihli bir araştırma, tuvalette fark edilebilecek bir semptomun bile Alzheimer'ın erken işaretlerinden biri olabileceğini ortaya koydu.
ARAŞTIRMANIN DETAYLARI
Mart 2022'de tıp dünyasının prestijli dergilerinden The Lancet'te yayımlanan araştırma, Alzheimer hastalığının teşhisinden önce ortaya çıkan erken uyarı işaretlerini inceledi. Araştırma ekibi, İngiltere ve Fransa'da 39.672 yetişkinden alınan tıbbi verileri kullanarak, teşhisten önceki 15 yıl boyunca görülen semptomları gözden geçirdi.
Çalışmanın amacı, Alzheimer'a yol açan nörolojik süreçleri daha erken fark etmeyi sağlamak ve hastalığın önceden tahmin edilmesine katkıda bulunmaktı.
Araştırmada hastaların teşhis öncesinde toplam 123 sağlık durumu yaşadığı belirlendi. Araştırmacılar, bu verilerden yola çıkarak Alzheimer ile en sık ilişkili 10 sağlık durumunu tespit etti. Bu bulgular, hastalığın yalnızca hafıza kaybı ile değil, çeşitli fiziksel ve psikolojik belirtilerle de kendini gösterebileceğini ortaya koyuyor.
KABIZLIK: İLK ŞAŞIRTICI SEMPTOM
Araştırmada belki de en dikkat çekici erken belirti, tuvalette fark edilebilecek kabızlık olarak öne çıkıyor. Çalışmaya göre, kabızlık Alzheimer ile ilişkili en yaygın 10 sağlık durumundan biri.
International Journal of Environmental Research and Public Health dergisinde yayımlanan 2020 tarihli bir araştırma da, demans hastalarının çoğu zaman kabızlık şikâyetini göz ardı ettiğini ve zamanında bildirmediğini ortaya koyuyor.
Thomas Nedelec, Fransa'daki ICM Beyin Enstitüsü'nden yaptığı açıklamada, kabızlığın bir risk faktörü mü yoksa hastalığın erken bir belirtisi mi olduğunun hâlâ araştırıldığını belirtti. Uzmanlar, bu bağlantıdan habersiz olan hasta ve bakıcıların sayısının fazla olması nedeniyle bu belirsizliğin devam ettiğini ifade ediyor.
Kabızlık özellikle 65 yaş üstü yetişkinlerde oldukça yaygın bir durumdur. WebMD verilerine göre, bu yaş grubundaki yetişkinlerin yaklaşık yarısı kabızlık problemi yaşamaktadır.
Uzmanlar, özellikle haftada üçten az tuvalete giden veya tuvalet sırasında ağrı çeken bireylerin bu durumu doktorlarıyla paylaşması gerektiğini vurguluyor.
DİĞER 9 ERKEN BELİRTİ
Araştırma, kabızlığın yanı sıra Alzheimer teşhisinden önce ortaya çıkabilecek diğer 9 durumu da açıkladı. Bunlar arasında:
Yer alıyor. Araştırma ekibi, bu semptomların yalnızca istatistiksel ilişkilerini ortaya koyabildiğini, altta yatan mekanizmaları anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
ALZHEİMER'IN ERKEN FARK EDİLMESİNİN ÖNEMİ
Alzheimer hastalığında erken teşhis, hem hastaların hem de bakım verenlerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Erken uyarı işaretlerini fark etmek, yaşam tarzı değişiklikleri ve uygun tedavi yaklaşımları ile hastalığın ilerleyişini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Bu nedenle, kabızlık gibi günlük yaşamda göz ardı edilen belirtilerin bile dikkate alınması büyük önem taşıyor.
NEDEN KABIZLIK ALZHEİMER İLE İLİŞKİLİ OLABİLİR?
Kabızlık, Alzheimer hastalarında bazen kullanılan ilaçların yan etkisi olarak da görülebilir. Bu durumda, semptom genellikle hastalığın teşhisinden ortalama yedi yıl sonra ortaya çıkar.
Ancak çalışmada, bazı hastalarda kabızlığın Alzheimer teşhisinden çok daha önce başladığı ve diğer semptomlarla birlikte gelecekteki bir demans riskini işaret edebileceği vurgulanıyor.
Uzmanlar, kabızlığın yalnızca yaşlılıkta yaygın bir durum olduğunu ve tek başına Alzheimer belirtisi olmadığını özellikle belirtiyor. Ancak başka erken semptomlarla birlikte gözlemlendiğinde, hastalığın ilerleyişi hakkında önemli ipuçları verebilir.
ARAŞTIRMANIN SONUÇLARI VE ÖNERİLER
Thomas Nedelec ve ekibi, araştırmanın Alzheimer ile ilişkili erken sağlık semptomlarını doğrulamak açısından önemli bir adım olduğunu söylüyor. Araştırma, hem bilinen risk faktörleri hem de daha az bilinen erken semptomların tespit edilmesini sağladı.
Uzmanlar, özellikle:
gibi durumların gözlemlenmesi halinde doktorlara başvurulmasını öneriyor. Bu semptomlar, Alzheimer'ın erken dönem belirtilerinden biri olmasa da, hastalığın riskini veya erken uyarı işaretlerini fark etmek açısından önem taşıyor.
Alzheimer hastalığı, yalnızca hafıza kaybı ile kendini göstermeyen, çeşitli fiziksel ve psikolojik belirtilerle de kendini belli eden karmaşık bir durumdur. Tuvalette fark edilebilecek kabızlık gibi şaşırtıcı semptomlar, hastalığın erken uyarı işaretlerinden biri olabilir. Ancak bu semptomların tek başına hastalığı işaret etmediği unutulmamalıdır.
Erken uyarı işaretlerini tanımak ve doktorla paylaşmak, Alzheimer riskinin yönetilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması açısından kritik öneme sahiptir. Bilim dünyası, Alzheimer ile ilişkili erken belirtileri anlamak için çalışmalarını sürdürmeye devam ediyor ve bu araştırmalar, hem hastalar hem de bakım verenler için önemli rehber niteliği taşıyor.
