Ev sahibi olmak için sembolik rakamlarla satışa çıkan evler hâlâ kulağa inanılmaz geliyor. Küçük bir depozito, birkaç yıllık bir yenileme şartı ve karşılığında bambaşka bir yaşam ihtimali… Sosyal medyada hızla yayılan bu satışlar, macera arayanlardan yatırımcılara kadar pek çok kişinin radarında kalmaya devam ediyor. Peki, bu evler nerede? İşte detaylar…
İtalya'da yıllardır terk edilmiş köyleri yeniden canlandırmak amacıyla uygulanan "1 euroya ev" projeleri, ilk dönemlerinde dünya çapında büyük ilgi uyandırdı. Programın ilk başladığında fiyatlara inanamayan insanlar, "şaka sandık" dese de aslında bölgenin yükselmesi için özel bir projeydi. Bu sayede birçok kişi ev sahibi olabildi.
Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen alıcılar sayesinde adını duyuran bu kasabalar, son dönemde beklenmedik bir dönüşüm sürecine girmiş durumda. Sicilya'daki Sambuca di Sicilia kasabası, bu değişimin en dikkat çekici örneklerinden biri.
Sambuca, 2019 yılında sembolik fiyatlarla satışa sunduğu harabe evlerle küresel basında geniş yer buldu. İlk etapta 1 euroya, ardından 2 euroya çıkarılan satışlar, özellikle ABD'den yoğun talep görmüş ve kasaba kısa sürede yabancı alıcıların uğrak noktası haline gelmişti. Öyle ki, Sambuca bir dönem "İtalya'nın küçük Amerika'sı" olarak anılmaya başlamıştı.
Kasaba yönetimi, bu ilgi sayesinde hem kullanılmayan yapı stokunu değerlendirmeyi hem de hızla yaşlanan nüfusu gençleştirmeyi hedefliyordu.
Kasım 2024'te düzenlenen son açık artırma ise sürpriz bir tablo ortaya koydu. Satın alma hakkı kazanan altı kişiden yalnızca biri Amerikalıydı; diğer alıcılar ağırlıklı olarak İtalya ve Avrupa ülkelerindendi.
Belediye Başkanı Giuseppe Cacioppo'ya göre bu durum, doğal bir dönüşümün işareti. İlk yıllarda Sambuca'ya yönelen Amerikalıların artık harabe evler yerine restore edilmiş, kullanıma hazır mülklere ilgi gösterdiğini belirten Cacioppo, bu talebin kasabadaki emlak değerlerini yukarı çektiğini söylüyor.
Son satışların en dikkat çekici yönlerinden biri ise alıcı profilinin değişmesi oldu. Yeni ev sahiplerinin büyük kısmı genç İtalyanlardan oluşuyor. Uzaktan çalışabilen profesyoneller ve yaratıcı sektörlerde çalışanlar, Sambuca'yı hem tatil evi hem de alternatif bir yaşam alanı olarak değerlendiriyor.
Messina'dan iki genç arkadaşın 35 metrekarelik bir taş evi satın alarak kapsamlı bir restorasyon planlaması yapması ya da kuzey İtalya'dan gelen bir alıcının büyük bir yenileme bütçesini göze alması, bu eğilimin somut örnekleri arasında yer alıyor.
YENİDEN CANLANAN KASABALAR, ZORUNLU RESTORASYONLAR
Bu projelerde alıcıların üç yıl içinde evleri restore etmesi şart koşuluyor. Aksi halde belediyeye yatırılan teminat bedelleri iade edilmiyor. Yetkililere göre bu zorunluluk, spekülatif alımların önüne geçerken kasabaların gerçekten canlanmasını sağlıyor.
Son açık artırmadaki tek Amerikalı alıcı ise kişisel bir hikâyeyle öne çıkıyor. Ataları 19. yüzyılın sonunda Sambuca'dan ABD'ye göç eden bir kamu görevlisi, aile kökleriyle yeniden bağ kurmak amacıyla harap bir evi satın aldı. Planı, evi hem özel bir tatil mekânına hem de iki ülke arasındaki göç tarihini yaşatacak bir sosyal alana dönüştürmek.
Sambuca örneği, 1 euroya ev projelerinin yalnızca ucuz konut vaadi olmadığını, aynı zamanda kültürel, ekonomik ve demografik bir dönüşüm aracı haline geldiğini gösteriyor. Yabancı ilgisiyle başlayan bu süreç, şimdi yerel ve genç nüfusun katılımıyla yeni bir evreye giriyor. Önümüzdeki dönemlerde farklı şekilde birçok bölgenin sembolik fiyatlarla satılan evlerle canlandırılması bekleniyor.
BİR TEŞVİK DE YUNANİSTAN'DAN!
Batı Trakya'daki sınır köylerinde nüfusun hızla azalması üzerine Yunanistan hükümeti harekete geçti. Bölgenin yeniden canlanmasını amaçlayan yeni teşvik programıyla köylere yerleşmek isteyenlere 500 bin TL seviyesinde mali destek verileceği açıklandı. İstanbul'a 1 saat mesafede bulunan bu köylerin kısa sürede ilgi odağı olması beklenirken teşvik paketinin ayrıntıları araştırılıyor.
Yunanistan sınır bölgelerinde taşınana 6.000 ila 10.000 euro destek programı başlattı. Amaç bu bölgeleri canlandırmayı planlıyorlar.
Yunanistan, nüfusu giderek azalan sınır köyleri için harekete geçti. Batı Trakya'daki sınır hattında bulunan yerleşimleri canlandırmak amacıyla dikkat çeken bir teşvik programı açıkladı. Programa göre 3 köyden birine yerleşenlere mali destek sağlanacak.
Sosyal medyada paylaşım yapan bir içerik üreticisi ise Yunanistan'ın Türkiye'ye yaklaşık 20 dakika mesafedeki bir köye yerleşenlere 10.000 euroya kadar teşvik verildiğini aktardı.
Yunanistan, Soufli (Sofulu), Orestiada (Kumçiftliği) ve Didymoteicho (Dimetoka) gibi Türkiye'ye yakın köyler için teşvik programı açıkladı.
Bu köylere yerleşenlere 10 bin ila 6 bin euro arasında ödeme de yapılacak. Köyeler sınıra sadece 20 ila 25 dakika uzaklıkta.
Yunanistan, sınır bölgesinde yeni yerleşimci çekmek için bir hane için en fazla 10 000 euroya kadar destek verecek. 500 kişiden az nüfuslu küçük yerleşim yerlerinde yaşayanlara 10 bin euro daha küçük yerleşim yerlerine yeni gelenlere ise 6 bin euro ödenecek.
Buna ek olarak her çocuk için 1000 euro ek ödeme yapılacak. Hane başına yardım sınırı ise yine 10 bin euro.
Program, aileler ve tek kişilik haneler için açık durumda ancak taşınma planının kalıcı ikamet şeklinde olması gerekiyor. Yani başvuru yapanların seçtikleri bölgeye sabit yerleşim amacıyla taşınması bekleniyor.
Yunanistan, kırsal ve sınır bölgelerdeki nüfus kaybını durdurmak ve yerel ekonomiyi canlandırmak amacıyla bu tür teşvikler sunuyor. Bölgedeki altyapı, iş imkânları ve sosyal destekler de programın kapsamıyla birlikte değerlendiriliyor.
Yunan devleti ve ilgili konsolosluklar, programa dair güncel koşulları ve başvuru tarihlerini resmi sitelerinde duyuruyor; ilgilenenlerin bu kaynakları takip etmeleri öneriliyor.
Sınır bölgelerini canlandırmaya yönelik teşvik programları dikkat çekerken, dünyanın farklı noktalarında da sıra dışı uygulamalar gündeme geliyor. Bu kapsamda, Yunanistan'ın köylere yerleşenlere verdiği mali destek konuşulurken, şimdi de dünyanın en ilginç yasaklarına sahip bir kasaba merak konusu oldu. İşte doğumun da ölümün de resmi olarak yasak olduğu o yerleşim yeri…
Norveç'e bağlı Svalbard Adaları'nda yer alan Longyearbyen kasabasında doğum ve ölüm resmî olarak yasak.
Yasa hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen yerel sakinlerden biri olan Marcus ile görüştü ve Marcus bu tuhaf kuralın neden var olduğunu anlattı.
"Yaşlılar evi (huzurevi) yok ve tabii ki burada insanların öldüğü durumlar oldu ama genel olarak, eğer birileri çok yaşlıysa veya kendilerine bakamayacak durumda ise adaya girmelerine izin verilmiyor." dedi.
Simon, adadaki insanların yaşlandıklarında ne olacağını sorarak konuyu daha da derinleştirdi.
Marcus şöyle açıklıyor: "Yerel yönetim kimin hangi yaşta olduğunu, kimin çalıştığını, kimin çalışmadığını gösteren bir kayıt tutuyor."
