Uluslararası düzeyde en bilinen klasik eserlerden biri olan Mozart'ın "Türk Marşı" adlı eserinin bu adı nasıl aldığını biliyor muydunuz? Birçok kişinin daha önce hiç duymadığı bu şaşırtıcı bilgi, sanılanın aksine yalnızca müzikal tercihlerden dolayı değil aynı zamanda Osmanlı esintisi taşıyormuş! İşte klasik müziğin ünlü eserinin o ilginç perde arkası...
Piyanoya dokunan her piyanistin mutlaka çaldığı, neredeyse herkesin bir kez de olsa duyduğu Mozart'ın meşhur eseri "Türk Marşı" aslında ardında bir gerçeği saklıyor.
Klasik müziğe yerleşmiş olan Osmanlı etkisinin izlerini güçlü bir biçimce yansıtan bu eserin "Türk" olarak anılmasının asıl sebebini biliyor musunuz?
OSMANLI RÜZGARININ AVRUPA'DA ESMESİ
Klasik müziğin önemli isimlerinden biri olan Mozart'ın "Türk Marşı", asıl ismiyle Rondo Alla Turca, eserine bu ismi vermesinin ardındaki asıl neden, 18. yüzyılda Avrupa'da yükselen "Türk modası" ve Osmanlı kültürüne olan hayranlıktan örneklerindendir.
O dönemde güçlü bir politik ve kültürel aktör olarak Avrupa'nın hayal gücünü etkileyen Osmanlı İmparatorluğu, dönemin eserlerinde de yer edinmiştir.
Özellikle mehter müziğinin ritmi ve tınıları, Batılı bestecilerin yoğun şekilde ilgisini çekmeyi başardı.. Mozart da bu akımı takip eden sanatçılar arasında yerini almayı ihmal etmedi.
MEHTER MÜZİĞİNDEN İLHAM ALAN RİTİMLER
Rondo Alla Turca, Mozart'ın 1783'te bestelediği Piyano Sonatı No.11'in üçüncü bölümüdür.
Eserde duyulan marş ritmi, hızlı yürüyüş temposu ve vurmalı çalgıları taklit eden keskin vurgular, dinleyen kişilerin aklında doğrudan ehter müziğinin canlanmasını sağlıyor.
Özellikle de zillerin ve davulun oluşturduğu o güçlü, kesik ritim yapısı, eserde piyano aracılığı ile yeniden düzenleniyor.
Mozart'ın bu bölümde kullandığı melodik akış, Batı müziğine ait olsa da ritmik yapı tamamen "Türk etkisi" taşıyor.
"ALLA TURCA" TARZI
18. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa'da özel bir stil olarak "alla turca" stili yer edinmeye başladı.
"Alla turca" tarzı, mehter müziğinin coşkulu yapısını Batı harmonileri ile harmanlayan bir tarz olmasıyla öne çıkıyordu.
Mozart'ın 'Türk Marşı' adlı eseri, bu akımın en bilinen ve en başarılı örneği haline gelerek, tarihe adını altın harflerle yazdırdı.
Halkın duyulan bu melodiyi Osmanlı ile özdeşleştirmesi ile esere "Türk Marşı" ismi yerleşmeye başladı.
Zaman içinde bu adı resmiyetten ziyade alışkanlığa dönüştü ve dünya çapında da bu şekilde anılmaya başladı.
BU KADAR SEVİLMESİNİN SEBEBİ NE?
Parçanın sahip olduğu enerjik tempo ve akılca kalıcı melodisi, onu Mozart'ın en popüler eserlerinden biri haline getirdi.
Piyanoda teknik olarak gösterişli bir pasaj sunması, öğrencilerden virtüözlere kadar geniş kitleler tarafından benimsenmesini sağladı.
Ayrıca "Türk Marşı" kültürler arasında bir köprüyü temsil ettiği için hala hem müzikal hem de tarihsel açıdan ilgi çekiyor.
