Roma İmparatorluğu'nun insanlık tarihindeki büyük etkisi tarihçiler tarafından kabul edilen bir gerçek. Fakat günlük yaşamın bilinmeyen ayrıntıları gün yüzüne çıktıkça oldukça ilginç veriler elde ediliyor. Geçtiğimiz günlerde yapılan bir çalışmanın ardından Roma İmparatorluğu'nun kendi topraklarında yaşayan insanların "zeka seviyelerinin" düşüşüne neden olduğunu ortaya çıktı! Nasıl mı? İşte o ilginç detaylar…
Roma İmparatorluğu'nun altın çağında, atmosferdeki kurşun kirliliğinin Avrupa genelinde ciddi sağlık sorunlarına yol açmış olabileceği ortaya çıktı.
Araştırmacılar, Kuzey Kutbu'ndan alınan buz çekirdeklerini inceleyerek, MÖ 100 ile MS 200 yılları arasında atmosferik kurşun seviyelerinin hızla yükseldiğini tespit etti. Bu dönemde Roma'nın metal madenciliği ve eritme faaliyetleri zirveye ulaşmıştı.
Araştırmaya göre, bu dönemde doğan bir çocuğun kanındaki kurşun seviyesi, günümüz ABD'sindeki çocukların seviyesinden yaklaşık üç kat daha fazlaydı. Araştırmacılar, bu yoğun kurşun maruziyetinin, Roma İmparatorluğu'ndaki nüfusun IQ'sunda ortalama 2,5 ila 3 puanlık bir düşüşe neden olmuş olabileceğini tahmin ediyor.
Bu durum, Galyalılar, Kuzeybatı Afrikalılar, İberyalılar ve Britanyalılar gibi Roma'nın geniş bir coğrafyasındaki halkları etkiledi.
ABD'deki Desert Araştırma Enstitüsü'nden kar ve buz hidrolojisti uzmanı Nathan Chellman, "2-3 puanlık bir IQ düşüşü çok büyük görünmese de, bunu tüm Avrupa nüfusuna uygularsanız oldukça ciddi bir durumla karşılaşırsınız" diyor.
Araştırmaya göre, hava kirliliği dışında, kurşun borular ve kaplar da Roma toplumunda kurşun zehirlenmesine katkıda bulundu.
Özellikle Roma'nın elit kesimleri ve şehir halkı, bu yolla doğrudan kurşun yutuyordu. Araştırma ekibi, kırsal kesimlerde yaşayan halkın ise büyük ölçüde atmosferdeki kurşuna maruz kaldığını belirtiyor.
Epidemiyolojik çalışmalar, çocuklarda 3,5 µg/dl gibi düşük seviyelerde bile kurşunun zeka geriliği ve öğrenme bozukluklarına neden olabileceğini gösteriyor. Roma dönemindeki çocukların kan kurşun seviyesinin ortalama 3,4 µg/dl olduğu tahmin ediliyor. Bu, birçok çocuğun ciddi nörolojik sorunlar yaşama riskinin yüksek olduğu anlamına geliyor.
Son 40 yılda kurşun maruziyeti önemli ölçüde azaldı. Günümüzde ABD'de çocukların kan kurşun seviyeleri ortalama 0,6-0,8 µg/dl seviyelerine düşmüş durumda. Ancak Roma dönemindeki kirlilik, bu seviyenin çok üzerindeydi.
Araştırmacılar, atmosferik kurşun kirliliğinin etkilerini ölçmek için ilk kez buz çekirdeği kayıtlarını kullanarak insan sağlığı üzerindeki etkileri tahmin etti. Çalışmanın baş yazarı Joe McConnell, "2.000 yıl öncesine ait bu tür tahminler yapabilmek oldukça heyecan verici ve yenilikçi bir yaklaşım" dedi. Araştırmanın sonuçları PNAS dergisinde yayımlandı.
