Sonbaharın geldiğini, pencereden dışarı baktığınızda yaprakların renklerinin değiştiğini gördüğünüzde anlarsınız. Peki her yıl gerçekleşen bu olgunun sebebi nedir hiç merak ettiniz mi?
Yaprakların mevsimlere göre neden renk değiştirdiğini keşfetmenin zamanı geldi.
NEDEN BU KADAR ÇOK FARKLI RENKTE YAPRAK VAR?
Yapraklar yapısı gereği farklıdır. Bu nedenle onları pek çok şekil, boyut ve renkte bulabilirsiniz.
Her bitkinin kendisine renk veren pigmentleri vardır. Klorofil en yaygın pigmenttir ve bitkilerin yeşil görünmesini sağlar.
Karotenler bitkilere turuncu görünümü veren bir diğer bilinen pigment türüdür, ksantofiller sarı tonları, antosiyaninler ise kırmızı ve mor tonları üretir.
Bitkilerin rengi ayrıca yılın zamanına ve büyüdükleri koşullara da bağlıdır. Aya bağlı olarak yeşil, sarı, turuncu, kırmızı, kahverengi veya hatta mor yapraklar görebilirsiniz.
YAPRAKLARIN RENGİNİ DEĞİŞTİREN NEDİR?
Bitkiler fotosentez sırasında güneşten gelen ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür. Bu, Dünya'daki yaşamı destekleyen oksijen, yiyecek ve diğer organik maddelerin açığa çıkmasını sağlar. Klorofil bu süreç için olmazsa olmazdır.
Sonbahar yaklaşırken hava soğuduğunda ve daha az güneş ışığı olduğunda, klorofil artık ihtiyaç duyulmadığı için parçalanır. Bu da bitkilerin daha az yeşil görünmesine neden olur.
Zaten arka planda bulunan turuncu karotenler gibi diğer pigmentler daha belirgin hale gelir ve yaprakların rengini değiştirir.
Bu mevsimde meydana gelen diğer kimyasal değişimler meşe ve kızılcık gibi bazı ağaçlarda yaprakların kırmızıya dönmesine neden olabilir.
Örneğin, kırmızı antosiyanin pigmentleri, doğal şekerlerin yapraklarda hapsolduğu yaz sonuna doğru daha fazla üretilir. Bu değişiklikler sonbaharda daha da fazla renk çeşitliliği getirir.
SONBAHARDA TÜM YAPRAKLAR RENK DEĞİŞTİRİR Mİ?
Bazı ağaçlar, örneğin çam ağacı veya meşe, kış ayları boyunca yeşil kalır. Yapraklarını dökmezler ve her dem yeşil bitkiler olarak bilinirler. Buna karşılık her yıl renk değiştiren ve yapraklarını dökenler ise yaprak döken ağaçlardır.
Çam veya köknar gibi bazı her dem yeşil bitkiler de kozalak üretir ve bunlara iğne yapraklı bitkiler denir. Kuşlar ve diğer küçük canlılar kışın barınak ve yiyecek olarak çam ağaçları gibi yaprak dökmeyen ağaçları kullanırlar.
Yaprakları soğuk havaya karşı koruma sağlar ve bazı bitkiler yıl boyunca meyve verir. İğne yapraklı ağaçlar gibi ağaçlar, soğuk aylar boyunca yapraklarını veya iğnelerini koruyarak yaban hayatı için hayati bir yaşam hattı sağlar.
YAPRAKLARIN DÖKÜLMESİNE NE SEBEP OLUR?
Sonbaharda dışarı çıkarsanız, yerde yüzlerce yaprak görebilirsiniz. Bu mevsimde, yaprak döken bitkilerde kimyasal değişimler meydana gelir ve yapraklar düşer.
Yapraklar, onları bir gövdeye bağlı tutan dokular tarafından desteklenir. Sonbahar yaklaşırken, gövdede özel hücreler büyür ve yaprak ile ağaç arasında bir bariyer oluşturur. Sonunda rüzgar eser veya yapraklar çok zayıflayıp yere düşer.
