Başbakan Erdoğan'ın Yeşilay Cemiyeti ve Dünya Sağlık Örgütü'nün ortak sempozyumunda "Bizim milli içkimiz ayrandır" deme- si, doğal olarak özellikle sosyal medyada yoğun yansımalara sebep olacaktı...
Öncelikle şunu söylemeliyiz.
"Yeşilay" sigara, alkollü içki ve uyuşturucu gibi alışkanlıklar ile mücadele eden ve bilhassa gençlerin korunması için yaptığı çalışmalarla "Kamuya Yararlı Cemiyetler" arasında yer alan bir kurumdur.
Başbakan Erdoğan'ın alkollü içkilere karşı düşüncelerini ve öfkesini seslendirmesi için Yeşilay sempozyumundan daha uygun bir ortam bulması herhalde düşünülemez...
Unutmayalım ki alkollü içkilere karşı söylemleriyle bilinen bir diğer ünlü kişi, 1945-50 arasında Yeşilay'ın Başkanı olan Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gökay'dı. Rahmetli Gökay alkollü içkilere açtığı mücadele ile öylesine halka mal olmuş bir isimdi ki, o dönemin akşamcıları Gökay'ın fiziğini hatırlatan kısa ve şişman 45'lik rakı şişelerine "Fahrettin Kerim" derlerdi.
Alkollü içki yasağı
Yeşilay'ın ilk Başkanı da adı efsaneleşmiş bir başka ruh bilimci olan Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman'dı.
Alkollü içkilere "Ankara"nın bakışına gelince...
Kurtuluş Savaşı'nın başında ilk TBMM, Trabzon Milletvekili Ali Şükrü Bey'in teklif ettiği alkollü içkilerin üretimini ve tüketimini yasaklayan "Meni Müskirat Kanunu"nu 14 Eylül 1920'de bir oy farkla kabul etmişti. Aslında oylar (71-71) eşitti. Oturumu yöneten Başkan Vehbi Bey'in oyu iki oy sayılınca bu 22 sayılı Kanun kabul edilecekti. Bu yasak muhafazakârmukaddesatçı kesimin desteğine sahipti.
Amerika örneği
Ancak kanunu teklif eden Ali Şükrü Bey'in ilham kaynaklarından biri de o dönemde içki yasağı bulunan Amerika Birleşik Devletleri'ydi de. Kanun teklifinde şu cümleler de vardı:
"Kendi dinleri men etmediği halde, Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti, hususî bir kanun ile, milletini bu beladan kurtarmıştır. Biz de Amerika'dan ibret alıp, onu örnek edinmeliyiz."
Alkollü içkiler yasağının Amerika'da içki kaçakçılığını geliştirdiğini ve Mafya'yı ürettiğini Ali Şükrü Bey göremedi. 27 Mart 1923'te Topal Osman tarafından öldürüldü.
Meni Müskirat Kanunu 22 Mart 1926 tarih ve 790 sayılı kanunla yürürlükten kaldırıldı.
Ayran balıkla olur mu?
Cumhuriyet döneminde alkollü içkilerin üretim ve tüketimi serbest bırakıldı. Ayrıca "Tekel"le devlet bizzat üretici de oldu. Ama alkolizmle mücadele de sürdürüldü. Örneğin Yeşilay, 19 Eylül 1934'de Bakanlar Kurulu tarafından aynı tarih ve 2-1288 sayılı karar ile kamuya yararlı cemiyetler arasına alınmıştır.
Milli içkimizin "Ayran" olmasına gelince...
Ayranı ben de severim ama Sütlüce'de kokoreç veya uykuluk yerken iyi gitse de, mesela balık ya da zeytinyağlı yemekleri yerken ayran içmek pek düşünülmez.
İçilen sıvılar konusunda Tom Standage'ın "Altı Bardakta Dünya Tarihi"nin okunmasını öneririm. Bu kitapta içilen sıvıların tarihi bira çağı, şarap çağı, damıtık içkiler çağı, kahve çağı, çay çağı, kola çağı olarak sıralanıyor.
