KIŞIN ‘GÜÇLENMEK’ İÇİN 4 HAFTALIK HAMAM KÜRÜ
Sıcak kaplıcaların bağışıklık sistemini güçlendirdiğini söyleyen Prof. Dr. Zeki Karagülle, “Termal destek belli bir zaman dilimi içinde tekrarlanmalıdır. Mesela; dört hafta her hafta sonu gidilen kaplıca, gribe karşı korur” diyor
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hidroklimatoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Zeki Karagülle, kış aylarında banyo yaparken nelere dikkat etmemiz gerektiğini ve doğal ilaç etkisi yaratan banyoları anlattı...
* Kış aylarında neden vücudumuz hastalıklara daha açık olur?
İnsan organizması, kış aylarında soğuğa adapte olmak için zorlandığından, yorulur. Bu yorgunluk, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Kalp ve solunum sistemine, bu uyum sırasında çok fazla yüklenilir.
GRİPLİYKEN ILIK DUŞ
* Soğuk hava, başlı başına bir hastalık nedeni midir?
Tabii... Sonuçta donma gibi direkt soğuğa maruz kalmaya bağlı bazı hastalıklar gelişir. Ancak bunun dışındaki soğuk algınlığı, grip ve zatürre gibi hastalıklar direkt soğuk nedeniyle ortaya çıkmaz. Hastalığı yapan soğuk değil, virüsler ve bakterilerdir. Soğuk havayı solumak, solunum yollarını zedeleyebilir ancak hastalık yapmaz. Yani bilinenin aksine kışın dondurma yemek ya da soğukta yürümek gribe neden olmaz. Kışın bulunduğumuz mekanları, sık sık havalandırmak büyük önem taşır.
* Kışın hiç hastalanmadan geçirmenin yolları nelerdir?
Vücudun soğuğa uyumu önemlidir. Ben, bunun için hidroterapinin son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Araştırmalar, hidroterapi uygulayan kişilerin bağışıklık sisteminin güçlendiğini ve böylece daha az hastalandıklarını gösteriyor. Hidroterapi kavramının içine kaplıcalar, hamamlar ya da evde yapacağınız duşlar da girebiliyor.
Ancak bir hafta sonu kaplıcaya girerek, bu etkiyi sağlayamazsınız. Termal destekten yararlanmak için belli bir zaman dilimi içinde tekrarlanması gerekir. Mesela; kaplıcaya dört hafta süreyle, her hafta sonu gitmeniz, hamama ya da saunaya iki günde bir ya da altı hafta sonu devamlı gitmeniz soğuk algınlığına karşı korur. Güne başlarken ılık, gün bitiminde de sıcak su ile 20 dakikalık duş; yine vücudun soğuğa karşı uyumunu kolaylaştıracaktır. 35 derecenin altındaki sıcaklıklar uyarıcı, 35 derecenin üzerindekiler yatıştırıcı etki gösterir.
* Gripliyken sıcak su ile duş mu, ılık su ile duş mu önerirsiniz?
Ilık su ile duşu öneriyorum. Sıcak duş almak vücutta ısı depolanmasına yol açacağı için, zaten ateş yüklenmesi de olduğundan ateş daha da yükselir. 33-35 derecelik ılık bir sıcaklık en idealidir. Soğuk su ile de duş yapılmamalıdır. O da aynı sıcak duş gibi etkiyi yapar.
YORGUNLUK İÇİN...
* Yorgunluktan bacaklarımız o gün çok ağrıyorsa nasıl dinlendirmeliyiz? Tuzlu su gerçekten faydalı mı?
Yorgunken kaslarda ve kanda laktik asit birikiyor. İçerisinde 3 gramdan 30 grama kadar tuz bulunan suyla alınan ılık banyo, kaslardaki laktik asit seviyesini düşürüyor. Yorgunluktan sonraki kas ağrılarından çabuk kurtulmak için bu duşun alınmasında fayda var. Bir küvete kaya tuzu ya da hazır satılan mineral kristallerden satın alıp koyarak banyo yapabilirsiniz. Bu da son derece rahatlatıcı olur. Ayaklarınızı da 33 ile 35 derece arasındaki ılık tuzlu suda bekletebilirsiniz.
DİRSEK BANYOSU RAHATLATIYOR
* Çalışan insanlar için sabahları mı akşamları mı duş almak daha yararlı?
Her ikisi de... Eğer çok yoğun bir güne başlayacaksanız, güne ılık suyla aldığınız bir duşla başlayıp 25 dereceye kadar düşürülebilen soğuk bir duşla duşu bitirin. Bu sizi, zinde bir güne hazırlayacaktır. Akşam ise, 36-38 derece sıcak bir banyo ile yaparsanız bu da size kaliteli bir uyku sağlayacaktır. Kaliteli uykunun sıcak bir banyodan sonra geldiğini kanıtlayan birkaç çalışma var.
AYAKTAN YAYILAN ENERJİ
* İş yerinde banyo yapma imkanımız yoksa, su ile nasıl rahatlayabiliriz?
Ayak banyosu yapılabilir. Eğer ayak banyosu da yapılamıyorsa, dirseklere kadar kol banyosu yapmak da benzer etkiyi gösterir. Dirseklere kadar kolları soğuk suya sokarak daha aktif bir gün sürdürebiliriz ya da sıcak suya sokarak dinlenebiliriz. Böylece dirseklerden tüm vücuda yayılan bir rahatlama söz konusu olacaktır.
* Kışın işten gelir gelmez, sıcak su ile yıkanmak soğuğa karşı bünyenin güçlenmesini sağlar mı?
Hemen eve gelince ılık ya da sıcak bir banyo yapmak vücut hijyeniyle alakalı bir konudur. Bunun immün sistemini olumlu etkileyip etkilemediğini bilmiyoruz. Ama düzenli hamam, sauna ve banyo kullanımının bağışıklık sistemini güçlendirdiğini biliyoruz. Hastalıklara karşı vücudu koruyor.
KAPLICAYA NEDEN GİDİYORUZ?
Hastalanmayı beklemeden, bir ila iki hafta ya da 10 ila 12 gün süreyle bir kaplıcada konaklayarak kış hastalıklarından korunabilir, bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz. Ayrıca ‘kaplıca kürü’ almak için başka nedenleriniz de olabilir. İşte ‘kaplıca kürü’ almanızı gerektiren nedenlerden bazıları...
* Sağlığı koruma ve geliştirme
* Günlük stresten uzaklaşma
* Kendinizle baş başa kalma
* Bedensel ve ruhsal zindelik kazanma
* Sağlıklı beslenme, diyet ve kilo verme
* Ağrısız fiziksel ve kaygısız ruhsal aktivite
* Sağlıklı yaşam tarzını yaşayarak öğrenme
* Sağlıklı bir tatil geçirme
* Bağışıklık sistemini güçlendirme
HANGİ BANYO NE İŞE YARIYOR?
Sağlık kitapları bulunan Flavia Mazelin, www.psychologies. com isimli site için banyo önerilerinde bulundu...
DİNAMİZM İÇİN
* 125 gr mine çiçeği
* 125 gr nane
* 125 gr biberiye
* 125 gr yabani kekik Aromatik bitkilerin kırbaç etkisi var. Bu bitkileri 4 litre kaynamış suya atın. 15 dakika demleyin. Süzün ve sıcak küvete boca edin. Sıcak sudan buharı çekildikten sonra 20 dakika banyo yapın. Dinçleştiğinizi göreceksiniz.
RAHATLAMAK İÇİN
* 350 gr bal
* 200 gr deniz tuzu
* 100 gr sodyum bikarbonat
* 3 litre süt
* 4 çorba kaşığı badem yağı
* 7 damla limon esansı Sıcak suyla doldurulan küvete 3 litre sütü boşaltın. Sıcak suda eritilen balı, diğer karışımları, limon esansını ve son olarak da suda eritilen badem yağını karıştırın. Deniz tuzunun ve limon esansının gevşetici etkisi ile süt ve balın cildinizi temizlemesi sizi rahatlatır.
CİLDİ BESLEMEK İÇİN
* 1 litre süt
* 8 damla portakal çiçeği yağı
* 3 çorba kaşığı yabaneşeği yağı Önce cildinize masaj yapın. Yabaneşeği yağını sürün. 24-30 derecelik küvete girin. Çıkışta cildinize nemlendirici bir krem sürün.
GEVŞEMEK İÇİN
* 125 g gülsuyu
* 1 tatlı kaşığı tatlı badem yağı
* 7 damla gül esansı
* 75 gr gül yaprağı Gülsuyu ile tatlı badem yağını karıştırın. Gül esansını damla damla ekleyin. Banyoya girmeden duş alın. Küvet suyuna gül yapraklarını serpin.
Su sadece vücudu rahatlatmakla kalmıyor aynı zamanda tedavi için de kullanılıyor. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hidroklimatoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Zeki Karagülle, yaptığı bilimsel araştırmaları ile banyonun vücudumuz üzerindeki etkisini yıllardır bıkmadan usanmadan anlatıyor. Karagülle, kaplıcaya hatta hamama giderken nasıl bir kür uygulanması gerektiği konusunda reçeteler veriyor. Siz de sudan ilaç gibi yararlanmak istiyorsanız Prof. Dr. Zeki Karagülle’nin anlattıklarına kulak verin...
DUŞLA GELEN DOPİNG
* Evde yaptığımız banyoyu, su terapisine nasıl çevirebiliriz? Suyun sıcaklığına göre bunu başarmak mümkün. Mesela; dinlenmek için sıcaklığı 33 ile 36 derece arasında olan ılık bir banyo tercih edin. Ruhsal olarak bitkinseniz ve canlanmak istiyorsanız, suyun sıcaklığı 29-33 derece olmalı. Banyodan sonra en az banyo süresi kadar dinlenmeniz şart. Hatta en iyisi iki kat daha fazla dinlenmek...
* Yorgun vücudumuzu nasıl bir banyo ile dinlendirebiliriz?
36-38 derecelik suyla alınan 20 dakikalık bir banyo, kesinlikle ruhsal ve fiziksel bir gevşeme yaratır. Ağrıları azaltır, yorgunluğun getirdiği laktik asitin hücrelerden uzaklaşmasını sağlar. Uykusuzluk tedavisinde bu ısıda yapılan bir banyo kullanılabilir. Uyumadan önce 38 derece suyla 20 dakika alınacak bir banyonun ardından 40 dakika dinlenmek ve sonra yatağa girmek uyumayı kolaylaştırır.
* Yoğun bir güne hazırlanmak için sabahları nasıl bir banyo yapmalı?
40 derecelik suyla 10 dakika bir banyo alırsak, bağışıklık sistemimiz harekete geçer. Sıcak su, kalp-damar ve solunum sistemine uyarı yapar. Banyo sonrası biraz yorgunluk olacaktır. Ancak uyarılan bağışıklık sistemi sayesinde vücut direnci artar. Banyonun ardından banyo süresinin iki katı kadar yani 20 dakika dinlendikten sonra işe gitmek yerinde olur. Yani sıcak su banyosu, sabah banyosu olarak tercih edilebilir.
AYAK BANYOSUNUN ÖNEMİ
* Banyo almaya vakit yoksa aynı etkiyi elde etmek için ne yapılabilir?
O zaman ayak banyosu yapın. Çünkü ayakla suyun teması tüm vücutta banyo yapmakla aynı etkiyi yaratır. Grip ya da nezle olan kişiler, sıcak suyla ayak banyosu yaparak, üst solunum yolu dolaşımını olumlu yönde etkileyebilirler. Gününüz çok yoğun geçtiyse ve dinlenmek istiyorsanız o zaman da ılık bir ayak banyosuyapın. Eğer kendinizi çok yorgun hissediyorsanız, soğuk ayak banyosu işe yarayacaktır. 20 dakika ılık, beş dakika soğuk ayak banyosunu tercih etmek yorgunluğunuzu alacaktır.
ILIK-SOĞUK-ILIK BANYO İDEALDİR
* Spor yaptıktan sonra nasıl bir duş almak gerekir?
Spor sonrası için 33-35 derece ısıdaki banyo suyunu öneriyoruz. Bu ısı, vücutta termal bir yüklenme yapmıyor. Yani; kaslarda gevşeme yaratmadan bir rahatlatma sağlanıyor. Spordan sonra 33 derecelik suyla yıkanılabilir.
KAHVE İÇMEYİN
* Soğuk su banyosu ile nasıl bir etki elde edebiliriz?
30 derecenin altına, özellikle 25-30 derece arasına ‘soğuk su banyosu’ diyoruz. Bu, vücutta aşırı yanıt uyandıran bir uygulamadır. Kaslarda kasılmaya neden olur. Vücudun metabolizması uyarılacağı için tansiyon yükselebilir. Bu ısıdaki banyoyu 10 dakikanın üzerinde önermiyoruz. En ideal banyo; ılıkla başlayıp, soğuğu araya sokup, yine ılıkla bitirmektir.
* Banyodan sonra ne yapmalı?
Banyodan çıktıktan sonra örtünüp, mutlaka sıvı almanız gerekir. Mineralli su tüketmek gerekir. Bitkisel çaylar da içilebilir ama kahveyi önermem. Çünkü kahvenin içindeki kafein sıvı atımına yol açacaktır. En ideali; banyo sonrası kısa bir uykudur.
KAPLICA VÜCUDA İLAÇ GİBİ GELİR
Kaplıca kişide ilaç etkisi yapar mı?
Yapar, hatta kimi zaman ilaçtan çok daha fazla etkilidir. Kaplıca suyunda bulunan mineraller pek çok hastalığın tedavisini sağladığı gibi, insan vücudunun hastalıklara karşı direnç göstermesini de etkiler. Ancak kaplıcanın etkisini görmek için, düzenli aralıklarla yararlanmak gerekir. Haftada üç gün, altı ya da dokuz hafta süreyle bu tedavi uygulanabilir ya da ‘altı hafta süreyle veya her hafta sonu’ tarzındaki kür programları seçilebilir. Zaten hamam ya da banyo uygulamaları için de aslında bir düzen oluşturmak ve belirli aralıklarla yapmak en doğru olanıdır.