Basit bir grip gibi başlayıp çocuklukta sessizce atlatılan bir virüsün, yıllar sonra ölümcül bir kansere dönüşebileceğini söyleseler inanır mıydınız? Bilim dünyasını sarsan yeni araştırma, soğuk algınlığı belirtileriyle kendini gösteren gizli bir virüsün mesane dokusunda tehlikeli DNA hasarı bıraktığını ortaya çıkardı. Üstelik bu hasar, virüs yıllar önce kaybolmuş olsa bile kanser gelişimine zemin hazırlayabiliyor. Peki bu durum nasıl anlaşılır? İşte detaylar…
Bilim dünyasında ses getiren yeni bir araştırma, çocukluk döneminde geçirilen yaygın bir virüs enfeksiyonunun ilerleyen yıllarda mesane kanserine yol açabileceğini ortaya koydu.
İngiliz bilim insanlarının yürüttüğü çalışma, soğuk algınlığı benzeri belirtilere yol açabilen BK virüsünün, mesane dokusunda ciddi DNA hasarına neden olabileceğini gösteriyor.
Bu bulgular yalnızca kanserin oluşum mekanizmasına dair ezberleri bozmakla kalmıyor; aynı zamanda özellikle böbrek nakli hastaları için kritik bir uyarı niteliği taşıyor.
BK VİRÜSÜ NEDEN TEHLİKELİ? "YENİ BİR BAKIŞ AÇISINA İHTİYACIMIZ VAR"
BK virüsü, çoğu insanda çocukluk çağında bulaşan ve genellikle hafif seyreden bir enfeksiyon olarak biliniyor. Ancak virüs, bir kez vücuda girdikten sonra böbrek, üreter ve mesane dokularında ömrün sonuna kadar gizli bir şekilde kalabiliyor.
Daha önceki araştırmalar, bu virüsün ünlü isimlerden Eddie Jordan'ın ölümüne neden olan mesane kanseriyle bağlantılı olabileceğini göstermişti. Yeni çalışma ise bağlantının ne şekilde kurulduğunu ilk kez net biçimde ortaya koyuyor.
Araştırmanın baş yazarı, York Üniversitesi'nden moleküler kanser araştırmacısı Dr. Simon Baker, bu bulguların "büyük bir düşünsel kırılma noktası" olduğunu söylüyor:
"Rahim ağzı kanseri gibi bazı virüs kaynaklı kanserlerde, virüs DNA'sının insan DNA'sıyla birleşerek tümör oluşumunu tetiklediğini biliyoruz.
BK virüsünde ise durum farklı. Bu virüs, mesane dokusunun kendini savunma tepkisini tetikliyor ve bu süreçte DNA hasarı oluşuyor."
MESANE DOKUSU KENDİ KENDİNE ZARAR VEREBİLİYOR
Çalışma kapsamında araştırmacılar, laboratuvarda insan idrar yolu dokusunu (urothelium) BK virüsüne maruz bıraktı. Elde edilen sonuçlar çarpıcıydı:
Bu durum, vücudun virüsü engellemek için başlattığı savunma mekanizmasının bazen çevredeki sağlıklı dokulara zarar verebildiğini gösteriyor.
Bilim insanlarına göre bu bulgu, yıllar sonra ortaya çıkan mesane kanseri örneklerinde neden virüse rastlanmadığını da açıklıyor. Çünkü kanser oluştuğunda virüs ortadan kalkmış olabiliyor, ancak yol açtığı DNA kırıkları tümörleşmeye zemin hazırlamış oluyor.
BÖBREK NAKLİ HASTALARI: ÜÇ KAT DAHA FAZLA RİSK ALTINDA
BK virüsü genellikle bağışıklık sistemi güçlü bireylerde zararsız bir şekilde uyur. Ancak bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde virüs yeniden aktive olabiliyor.
Bu nedenle özellikle böbrek nakli hastaları, yoğun bağışıklık baskılayıcı ilaçlar (immünsüpresanlar) kullandıkları için risk altında. Araştırmalar, böbrek nakli yapılan hastaların:
Kidney Research UK'den Baş Araştırma Sorumlusu Dr. David Crosby, çalışmanın önemini şu sözlerle vurguluyor:
"Bu bulgular, mesane kanserinin kimlerde ve neden geliştiğine dair yıllardır cevaplanamayan soruları yanıtlamaya çok yaklaştırdı.
BK virüsünü erken aşamada kontrol altına alabilirsek, bu kanserlerin oluşmasını tamamen engellemeyi bile başarabiliriz."
BİR HASTANIN YAŞADIKLARI: "TIBBİ BİR İP CAMBAZI GİBİYDİM"
Araştırmanın önemini gösteren en çarpıcı örneklerden biri, 2015 yılında böbrek nakli geçiren Tim Tavender'ın hikâyesi.
Nakilden kısa süre sonra BK virüsü gelişen Tavender, yıllar sonra idrarında kan fark etti. Yapılan testlerde mesane kanseri teşhisi kondu ve tam 13 saat süren bir ameliyatla mesanesi alındı.
Tavender yaşadıklarını şöyle özetliyor:
"BK virüsü beni sürekli grip olmuşum gibi hissettiriyordu.
Tedavi sürecinde bağışıklık baskılayıcı ilaçların azaltılması, adeta tıbbi bir ip cambazlığı gibiydi.
Bu araştırma bana umut verdi; umarım başkaları benim yaşadıklarımı yaşamaz."
MESANE KANSERİNİN DİĞER RİSK FAKTÖRLERİ
Her ne kadar yeni bulgular virüsün etkisini gösterse de, mesane kanserinin bilinen en büyük risk faktörleri değişmedi:
Frank Sinatra, James Lipton ve sanatçı Tracey Emin gibi isimler de mesane kanseriyle mücadele etmiş ünlüler arasında yer alıyor.
BİLİM İNSANLARI NE YAPACAK? YENİ KORUNMA STRATEJİLERİ YOLDA
Araştırmacılar şimdi BK virüsünü kontrol altına alabilecek yöntemlere odaklanmış durumda. Amaç:
Dr. Baker'ın ifadesiyle:
"Bu çalışma, hem BK virüsünün yol açtığı böbrek hasarını hem de mesane kanserini önlemek için yeni bir kapı açtı."
