Evden çıkmadan önce ceplerimizi veya çantamızı kontrol ettiğimizde her şey tamam gibi görünür. Ancak ortam değiştirince illaki bir şeyin yokluğunu hissederiz. Günlük hayatın bu yoğun temposunda eşyaların kaybolması artık neredeyse bir rutin haline gelir. Bu durumun ardındaki sebep sanılanın aksine yalnızca dikkat dağınıklığından kaynaklanmıyormuş! İşte psikolojiye göre eşyaların sık sık kaybolmasının asıl nedeni…
Kaliforniya Üniversitesi'nde nörobilim ve psikoloji profesörü olarak görev yapan Dr. Charan Ranganath, günlük yaşanan unutkanlıkların bilgi fazlalığı ile doğrudan bir bağlantısı bulunduğunu söyledi.
İnsan zihni, aynı anda işlenmesi gereken fazla sayıda uyarı ile karşı karşıya kalıyor. Sürekli gelen mesajlar, yapılması gereken işler, çevreden gelen sesler ve sorumluluklar hafızayı seçici davranmak zorunda bırakabiliyor.
Dr. Ranganath'a göre hafıza, her detayı saklayabilen bir arşiv mantığı ile çalışmıyor. Zihin, hayatta kalmak ve işlevsellik açısından gerekli olmayan detayları eliyor.
Anahtarınızı masaya mı yoksa rafa mı bıraktığınız gibi bilgiler, beyin açısından düşük öncelikli olarak değerlendiriliyor.
Hafızanın verimli çalışması için daha az bilgi kodlanıyor. İlginç olan ise, daha az detayı hatırlamanın, genel hatırlama kapasitesini artırıyor olması oluyor.
BENZER ANILAR EŞYALARIN YERİNİ BELİRSİZ KILIYOR
Eşyaların sık sık kaybolmasının bir diğer önemli nedeni ise anıların birbiriyle benzerlik göstermesinden kaynaklanıyor.
Telefon, anahtar veya cüzdan gibi eşyalar her gün farklı alanlarda bırakıldığında zihin, her seferinde tamamen yeni bir kayıt oluşturmak yerine mevcut şablonları kullanıyor. Dr. Ranganath, yeni edinilen deneyimlerin eski bilgiler üzerine eklendiğini vurguluyor.
Beynin gelişimi, dikkat çekici ve sıra dışı olayları öne alıyor. Tehlike, korku veya yoğun duygu içeren anlar beyinde güçlü şekilde kodlanıyor. Günlük rutin hareketler ise sıradan kabul edilerek arka plana atılıyor.
Boston Üniversitesi Nöroloji Profesörü Dr. Andrew Budson, hayatta kalma durumu ile ilişkisi olmayan detayların beyinde geri planda kaldığını belirtiyor.
Çocukluk çağına ait olan bir kitap veya oyuncağı unutmak duygusal açıdan rahatsız edici olsa da beyin açısından kritik bir öneme sahip olmuyor.
BU YANILGILAR UNUTKANLIĞI ARTIRIYOR
Bilişsel psikoloji, kaybolan eşyalar konusunda Freud'dan farklı bir yaklaşım sunuyor. Sigmund Freud, günlük hataların bastırılmış isteklerle ilişkili olduğunu savunsa da modern dönemde yapılan araştırmalar daha somut nedenlere işaret ediyor.
Dikkatin dağılması, eşya kayıplarının temel sebeplerinden biri olarak öne çıkıyor. Eve adım atıldığı anda başka düşüncelerle meşgul olmak, anaharı koyduğunuz yerin fark edilmemesine yol açabiliyor.
Psikologlar Gene Winograd ve Robert Soloway, eşyaların özel yerlerde bırakılmasının hafızayı zorlaştırdığını ortaya koydu.
Pasaport, bilet veya önemli belgeler alışılmadık noktalara saklandığında, zihin eşya ile konum arasında bağ kurmakta zorlanabiliyor. Belgeler, mantıksal ve alışıldık alanlarda tutulduğunda hatırlaması daha kolay bir konumda oluyorlar.
