İngiltere'nin
başkenti Londra'daki Christie's Müzayede Evi, Osmanlı'nın önde gelen diplomatlarından Turhan Paşa'ya, Rusya'nın son çarı II. Nikola tarafından hediye edilen enfiye kutusunu dün satışa çıkardı. Müzayedeye telefonla katılan ve ismini açıklamayan bir koleksiyoncu enfiye kutusunu 937 bin 250 sterline (2 milyon 198 TL) satın aldı. Yetkililer, kutunun ilk fiyatı olan 2 bin 500 rublenin ne kadar büyük bir miktar olduğunu anlatmak için, "O dönemde St. Petersburg'un merkezinde 7 odalı bir dairenin fiyatı 2 bin ruble idi" açıklamasını yaptı. Başarılı elçilere hediye edilen enfiye kutusunun sahibi Turhan Paşa ise tecrübesi ve bilgisiyle anılıyor. Sabancı Üniversitesi öğretim görevlisi Akşin Somel, adı tam olarak Hüsnü Turhan Paşa olan diplomatın Osmanlı'nın önemli devlet adamlarından olduğunu kaydetti. Somel'in verdiği bilgilere göre, 1846-1930 yaşamış olan Turhan Paşa, aslen Arnavut.
PARLAK BİR DİPLOMAT
Turhan Paşa, 1877-1880 arasında Roma, 1886-1894 arasında Madrid elçiliği, 1894-1895 Girit Valiliği, 1895'te kısa bir süre Hariciye Nazırlığı (bugünün Dışişleri Bakanı) görevlerini üstlendi. 1896'da yeniden Girit Valisi oldu. 1904-1908 arasında Evkaf Nazırı (Vakıflar Bakanı); İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra da Şura-ı Devlet Reisi oldu. 1908-1914 arasında da St. Petersburg'da elçilik yaptı. İkinci Meşrutiyet sonrasında Jön Türkler'in Turhan Paşa'dan kurtulmaya çalıştıklarını, ancak engin diplomatik bilgisi nedeniyle St. Petersburg'a gönderdiklerini kaydeden Somel, "Turhan Paşa'nın mutlaka akrabaları vardır. Ancak izlerini sürmek gerçekten uzun bir iş" dedi. Müzayede evi ve Türk ajanslar, Hüsnü Turhan Paşa'nın adını "Turkhan" ve "Türkhan" Paşa olarak duyurdu. Ancak tarihçi Somel, "k" ve "h" harflerinin Osmanlıca'da yan yana gelmesiyle oluşan sesin "h" olduğunu ve Osmanlı döneminde "Türk" kelimesinin geçtiği bir ismin olmadığını dile getirdi.
1913'TE HEDİYE EDİLDİ
1909'da, 2 bin 500 rubleye satın alınan kutu, St. Petersburg'daki büyükelçilik görevinin beşinci yılı dolayısıyla, 12 Aralık 1913'te Turhan Paşa'ya sunulmuştu. Finlandiyalı sanatçı Henrik Wigstrom tarafından tasarlanan, üzerinde elmas taşlar bulunan, çerçevesi ise altın olan kutunun, üzerinde Çar Nikola'nın resmi bulunuyor.
