Yeni yılla birlikte güncelleme katsayılarında değişiklik olacak ve bu durum emekli maaşlarının yeniden hesaplanmasını gerektirecek. Katsayının belirlenmesinde enflasyon ve büyüme verileri etkili olacak. Peki emekli maaşları hangi formüllerle hesaplanıyor, katsayılar nasıl belirleniyor? İşte tüm ayrıntılar...
EMEKLİ MAAŞINI HANGİ ÖDEME BELİRLİYOR?
Emekli maaşını belirleyen en önemli unsur kişinin çalışırken ödenen primleri. Yani SGK'ya bildirilen brüt maaşı. Bu maaşlar ne kadar yüksek ise emekli aylığı da yüksek oluyor. Çünkü sigortalının tüm çalışma hayatındaki maaşları hesaba katılıyor. Bunun yanında çalışılan gün sayısı da etkili oluyor.
AYLIK HESAPLAMASINDA HANGİ VERİLER KULLANILIYOR?
HANGİ DÖNEMLER ETKİLİ OLUYOR?
Emekli aylığı hesaplanırken üç döneme bakılıyor. 9 Eylül 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç ayrı hesap yapılıyor. Bu hesaplar toplanıp emekli aylığı belirleniyor.
HANGİ DÖNEM EN ÇOK AYLIĞI ARTIRIYOR?
2000 yılı öncesi dönemde Aylık Bağlama Oranı (ABO) daha yüksek tutuluyor. Ancak sonraki dönemlerde ABO düşse de çarpanlar yüksek oluyor. Ancak en çok maaşı artıran dönem 1999 öncesi oluyor. Burada günü ve prim miktarları yüksek olanların aylıkları olumlu etkileniyor.
EMEKLİ OLMAK İÇİN AVANTAJLI BİR DÖNEM VAR MI?
Maaş bağlanırken kullanılan güncelleme katsayısı yıldan yıla aylıkları da değiştiriyor. Örneğin 2024 yılında uygulanan güncelleme katsayısı 2023 yılı enflasyon ve büyüme oranları dikkate alındığında 2025'de uygulanacak olandan yüzde 30 yüksek çıktı. Yani 2024'te emekli olanlara bu yıl olanlardan yüksek maaş hesaplandı. Enflasyon giderek düştüğü için benzer bir durum 2025 ile 2026 arasında da yaşanacak.
GÜNCELLEME KATSAYISI NASIL HESAPLANIYOR?
Emeklilerin maaşları hesaplandıktan sonra bir güncelleme katsayısı ile çarpılıyor. Bu katsayı bir önceki yılın enflasyonu ve büyümesinin yüzde 30'u ile bulunuyor. Bunun için şu formül uygulanıyor:
-BİR ÖNCEKİ YILIN ENFLASYONU+ BİR ÖNCEKİ YILIN BÜYÜMESİNİN YÜZDE 30'U / 100 +1
2025 yılı için hesap şöyle:
2024 yılı enflasyonu + 2025 yılı büyümesinin yüzde 30'u
44.38 + 3.2 (%30) = 45.34
45.34/ 100 +1 = 1.4534
2026 yılı için katsayı belli mi?
Henüz enflasyon ve büyüme açıklanmadığı için tahmini hesaplama yapılabilir. Buna göre 2025 yılı enflasyonu tahmini OVP'de yüzde 28.5, büyüme tahmini ise yüzde 4 olmuştu. Bu rakamlara göre 2026 yılı için güncelleme katsayısı hesabı şöyle çıkacak:
28.5 + 1.2/ 100 +1 = 1.2970
ZAMLAR İÇİN DE KATSAYI HESAPLANIYOR MU?
Zamlar için de katsayı hesaplaması şu formülle belirleniyor:
OCAK VE TEMMUZ AYLARINDA YAPILAN ARTIŞLAR (kümülatif) / 100+1
35.06/100 +1 = 1.3506
Bu katsayılarla emekli maaşı nasıl güncelleniyor? 2025'de dilekçe verecek bir emekli için hesap yapılırken üç dönem için maaş hesabı yapıldıktan sonra bu güncelleme katsayıları ile rakam hesaplanıyor.
Örneğin 2025 yılında dilekçe veren bir sigortalı için hesap şöyle oluyor:
2026 yılında emeklilik için başvurursa hesap nasıl olacak?
Aynı sigortalı 2025 Aralık yerine 2026 Ocak ayında başvurursa bu kez maaşı tahmini şöyle hesaplanacak.
EMEKLİ MAAŞINI ARTIRMAK MÜMKÜN
YÜKSEK AYLIK ALMAK İÇİN NE YAPMAK LAZIM?
Mevcut sistemde yüksek emekli maaşı alabilmek için öncelikle prime esas kazancı yani brüt maaşı yüksek tutmak gerekiyor. 1999 öncesi çalışmalar daha çok katkı yapıyor. Bir de dilekçe vereceğiniz yıl maaşınızı etkileyebiliyor. Öncelikle maaşınız SGK'ya tam bildirilmesini sağlayın. İmkân varsa iki ayrı işyerinden prim ödeyin. Borçlanmaları imkânınız nispetinde yüksek orandan ödeyin. Dilekçe vermeden önce enflasyon ve büyüme rakamlarını tekrar kontrol edin.
