  |
|
Gümrük Birliği rekabeti artırdı sektörün ihracatı patladı
1996'ya kadar beyaz eşya ihracatı yok denecek kadar azdı. Rekabetin artması ile birlikte ürün kalitesi yükseldi ve sektöre yatırım başladı. Böylece kaliteli ürünler daha makul fiyata satılır oldu.
Türkiye'deki beyaz eşya sektörü, 80'li yıllarda bugünden oldukça farklı bir konumdaydı. Türkiye 1982'de ilk kez renkli televizyonlarla tanıştı. 1983'te merdaneli çamaşır makinalarının yerini otomatik çamaşır makinaları aldı. O dönemde bulaşık makinaları henüz piyasaya sunulmamıştı. 1984-85 yıllarında Türkiye'de otomatik çamaşır makinası üretilmeye başladı. Üretim kalitesi yeterli olmadığından, makinaların yıkama sırasında "yürüyor olması", tüketiciler için büyük bir sorun teşkil ediyordu.
ÜRETİCİ SAYISI ARTIYOR
1987 yılında dışa açılım politikaları çerçevesinde, ithalata yeni düzenlemeler getirildi. Genellikle Ankara ve İstanbul'da, havalimanlarına yakın yerlerde gümrüksüz satış mağazaları açılmaya başlandı. Yurtdışında çalışma izni olan ve pasaport sahibi kişiler, bu mağazalardaki ithal ürünlerden birer adet satın alma hakkına sahipti. Bu kişiler, kendileri ya da tanıdıkları için özellikle çamaşır makinası, bulaşık makinası ve fırın gibi ürünleri alıyordu. O dönemde, gümrüksüz satış mağazası açma izni alan birçok şirket vardı, ithalatçı firma sayısı ise sınırlıydı. Vergisi ödenmiş ithal bir ürünü, gümrüksüz satış mağazalarındaki fiyattan tüketiciye sunma olanağı yoktu. 90'lı yıllardaki enflasyon ve zam ortamıyla birlikte, bayilere satış yapmak daha cazip hale geldi. Zam beklentilerinden daha az fiyat farkıyla ileriye dönük satış yapma olanağı oluştu. Aynı dönemde bulaşık makinası pazarı gelişmeye başladı. Solo ürünlerde piyasaya hakim markalar Bosch, Siemens, Profilo, Arçelik, Beko ve AEG idi. Aynı yıllarda ankastre ürünleri piyasaya sunan tek marka olarak Siemens ortaya çıktı.
1996 yılından sonra ise piyasalar ve trendler oldukça değişti, adeta yeni bir döneme girildi. Gümrük Birliği Anlaşmasıyla birlikte, Türkiye'de de rekabet artmaya, piyasaya yeni rakipler girmeye başladı, üreticilerin sayısı arttı. 1996'ya kadar beyaz eşya ihracatı yok denecek kadar azdı. Rekabetin artmasıyla birlikte ürün kalitesi yükseldi ve sektöre yatırımlar başladı. Kaliteli ürünler daha makul fiyatlara satılıyordu. Perakende sektörünün karlılık yapısında da ciddi bir dönüşüm oldu. Bankaların bugünkü kadar aktif olmadığı dönemde, üreticiler bayileri, bayiler de tüketicileri finanse ediyordu. Oysa 90'lı yılların ikinci yarısında tüketiciyi bankalar finanse etmeye başladı. Faiz gelirlerini yitiren bayiler, müşteri odaklı hizmet anlayışını benimsedi. Eskiden fiyata odaklı seçim yapan tüketiciler de bilinçlenerek araştırmaya, incelemeye ve beğendiğini almaya başladı. Bu ortamda, 1996'dan başlayarak Türkiye'deki beyaz eşya sektöründe de yatırımlar arttı. Sektörün yerel oyuncuları olarak Koç ve Zorlu Grupları öne çıkarken, BSH, sektördeki en büyük yabancı yatırımcı konumuna ulaştı.
KRİZ YARI YARIYA KÜÇÜLTTÜ
Oldukça pozitif seyreden piyasalar, 99 depremiyle birlikte birden düşüşe geçti. 2001 yılında gelen ekonomik krizle birlikte, 4,7 milyon adetlik üretim hacmine sahip pazar neredeyse yarı yarıya küçüldü. 2003 yılından itibaren ise piyasalar yeniden başarılı bir performans sergilemeye başladı.
Ancak iç piyasalardaki talebin istikrarlı seyretmemesi nedeniyle, beyaz eşya sektöründeki üretimin yarıya yakını ihracata yöneldi. 2004 beyaz eşya sektörü için çok başarılı bir yıl oldu. Siyasi ve ekonomik istikrarı yakalayan Türkiye, %9,9'luk büyüme oranıyla dünyanın en hızlı büyüyen ülkeleri arasında yer aldı. Önceki yıllara kıyasla sağlanan önemli bir gelişme de tüketici fiyatlarındaki enflasyonun yüzde 9.3'e gerilemesi oldu. Astronomik denebilecek enflasyon rakamlarının nihayet yüzde 10'un altına inmesi, Türk tüketicilerinde güvenin yeniden oluşmasına ve sağlamlaşmasını sağladı. Aynı yıl, Türk beyaz eşya sektörü, yüzde 65'le dünyada benzeri görülmemiş bir büyümeye sahne oldu. Büyük beyaz eşyada (fırın, çamaşır makinası, bulaşık makinası, buzdolabı) 5 milyon adetlik rekor bir satış hacmine ulaşıldı. Faizlerin düşmesi, yaygın taksit uygulamaları ve kredi kartı kullanımındaki artış tüketimi canlandırdı. İhracat özellikle 2004 ve 2005 yıllarında önemli atılımlar kaydetti. İhracat artışı ve iç pazarın hareketliliği, sektördeki şirketlerin üretim kapasitelerini artırmalarına ve daha fazla yatırım yapmalarını sağladı. Türkiye'deki beyaz eşya üreticilerinin Avrupa pazarındaki güçlü konumu sayesinde bu yatırım eğiliminin, ilerleyen yıllarda da devam etmesini bekliyoruz. Biz de BSH olarak, kurulduğumuz 1992 yılından bu yana Türkiye'deki faaliyetlerimize yaptığımız yarım milyar Euro'ya yaklaşan yatırımı artırarak sürdüreceğiz.
|
