Lozan 96 yaşında! Lozan Barış Antlaşması nedir? Lozan Barış Antlaşması neden önemli?

24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanan Lozan Barış Antlaşması'nın bugün 96.yıldönümü. TBMM ile İtilaf Devletleri arasında yer alan antlaşmaya Fransa, İtalya, Yunanistan, Japonya da katıldı. Kurtuluş Savaşı'nın resmen sona ermesi ile birlikte Türkiye Sevr Antlaşması ile kendisinden alınan toprakları ve hakları Lozan ile geri almıştır. Resmi olarak sınırlarımızın çizildiği Lozan Barış Antlaşması bu bakımdan önemlidir.

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI

Lozan Antlaşması'nda görüşülen konular şu şekildedir; Kapitülasyonlar, azınlıkların son durumu, savaş tazminatı, Osmanlı Devleti'nden kalan borçlar, Musul meselesi, Boğazlar meselesi...

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI NEDİR?

Lozan Antlaşması İsviçre'nin Lozan kentinde imzalanmıştır. İtilaf devletleri Lozan görüşmelerine İstanbul hükümeti ve TBMM hükümetini birlikte çağırdı. İtilaf devletlerinin amaçları arasında, bu iki devletin arasındaki ikilikten faydalanmaktı. Görüşmede bir karar alınamayınca Lozan görüşmeleri ertelendi. TBMM, bu süre içinde yönetimdeki ikiliğe son vermek ve milli egemenlik ilkesini pekiştirmek amacıyla 1 Kasım 1922'de saltanata son verdi. Böylece Lozan görüşmelerine sadece TBMM devletin temsilcisi olarak katıldı. Devleti temsil etmek amacıyla Mudanya'daki başarısı nedeniyle görüşmeye İsmet Paşa katıldı.

LOZAN ANTLAŞMASI'NA KATILAN DEVLETLER

Lozan Antlaşmasına katılan birçok devlet vardır. Bunlar; İngiltere, Yugoslavya, Rusya, Fransa, Bulgaristan, Yunanistan, ABD, İtalya, Romanya'dır. ABD görüşmeye gözlemci olarak katılmıştır.

Lozan Anlaşmasının Maddeleri

Lozan Barış Antlaşmasının maddeleri arasında sınırlar, tazminat, boğazlar, kapitülasyonlar, borçlar, azınlıklar, yabancı okullar sorunu, nüfus mübadelesi gibi çok önemli konular yer aldı.

Sınırlar: Batı sınırı, doğu sınırı, güney sınırı ve Irak sınırı olmak üzere 4 sınır sorunun vardır.

• Batı sınırı: Yunanistan-Türkiye arasında yaşanan sınır sorunudur. Sınır Meriç Nehri olarak belirlenmiştir.
• Doğru sınırı: Kars antlaşmasını olduğu gibi kabul etmişlerdir.
• Güney sınırı: Ankara antlaşmasını olduğu gibi kabul etmişlerdir.
• Irak sınırı: Lozan'da çözüme ulaşamamıştır. Sorun bu iki devletin birbirleriyle antlaşmasına bırakılmıştır.

Tazminat: Savaş tazminatı olarak Yunanistan Karaağaç'ı Türkiye'ye vermiştir.

Kapitülasyonlar: Ülkemizde ticaret yapan kurumlara Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uyma zorunluluğu getirildi.

Boğazlar: Boğazların yönetimi başkanlığı Türkiye'nin yapacağı uluslararası komisyona bırakıldı.

Borçlar: Osmanlı devletinden kalan borçların sadece Türkiye'ye ait bölümünün ödeneceği kararlaştırıldı.

Azınlıklar: Türk vatandaşı kabul edildiler.

Yabancı Okullar: İç meselemiz olduğu için sorunu tamamen Türkiye'ye bıraktılar. Ve sonunda yabancı okullar milli eğitim bakanlığına bağlandı.

Nüfus Mübadelesi: Yunanistan ile yaşanan sorundur. İstanbul'daki Rumlar ve Batı Trakya'daki Türkler yerleşik sayılmıştır. Diğer bölgedeki Türk ve Rumlar yer değiştirmişlerdir.

LOZAN ANTLAŞMASI'NIN ÖNEMİ/MADDELERİ/SONUÇLARI

• Sınırlarımız resmi olarak belli oldu. Güney sınırımız Hatay hariç çizildi. Daha sonra Hatay'da anavatana katıldı.
• Komisyon başkanının Türk olması koşuluyla boğazların denetimi uluslararası bağımsız bir komisyona bırakıldı.
• Azınlıkların okulları konusundaki sorun da yabancı okulların Milli Eğitim'e bırakılmasıyla aşıldı. Burada Fransa, Rusya, İtalya ve İngiltere gibi devletlerin iç işlerimize karışmaları engellendi.
• Nüfus mübadelesi ile Türkiye'de yaşayan Rum azınlıklar ile Balkanlar'da yaşayan Türkler mübadele ile yer değiştirildi.
• Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı. Fener Rum Patrikhanesinin siyasi yetkileri alındı.
• Yine Avrupa devletlerinin iç işlerimize müdahalesinin engellenmesi için azınlıklar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayıldı.
• Gökçeada, Tavşan Adası ve Bozcaada Türkiye'ye verildi. Yunanistan savaş tazminatı gereği Bosna ve Karaağaç köyünü Türkiye'ye bırakıldı.