Milletvekili olarak seçilerek, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Türk Halkı'nı temsilen yasa yapma yetkisine sahip olabilmenin belirli koşulları vardır. Bu koşullar Anayasa'nın 76. Maddesi ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu ile düzenlenmiştir. Bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının milletvekili seçilebilmesi için gerekli olan şartlar şunlardır:
- Milletvekili Seçimi Kanunu ve Anayasa'da yer alan vatandaşlık ve yaş şartlarına sahip olmak
- Milletvekili olarak seçilmeye engel olabilecek bir durumda olmamak
- Eğer milletvekili seçilebilmek için bir siyasi partiden aday olunacak ise söz konusu siyasi partinin Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre seçimlere katılma hakkına sahip olması
- Eğer milletvekili seçilebilmek için bir siyasi partiden aday olunacak ise söz konusu siyasi partinin Tüzüğünde yer alan özelliklere sahip olmak
- Halihazırda milletvekili seçilebilmek için istifa edilmesi gereken bir konumda kamu görevlisi olarak çalışılıyor ise, görevden istifa etmek.
MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİLİĞİ
Milletvekili seçilme yeterliliği, Anayasa ve Milletvekili Seçimi Kanunu ile düzenlenmiştir. Buna göre milletvekili seçilmek için gerekli koşullar şunlardır:
- 18 yaşını doldurmuş olmak
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- En az ilkokul mezunu olmak
- Askerlik vazifesini yerine getirmiş olmak
- Hür olmak, kısıtlı olmamak
- Kamu görevlerinden yasaklı durumda olmamak
- Toplam süre olarak 1 yıldan daha uzun süre hapis cezası almamış olmak
- Taksirli suçlardan 1 yıldan daha az süreliğine dahi olsa hiçbir şekilde hapis cezası almamış olmak
- Devlet sırlarını açığa çıkarma, anarşi eylemlerine katılma ya da ideolojik eylemlere katılma gibi suçlar işlememiş olmak
- Yüz kızartıcı suçlar işlememiş olmak
MİLLETVEKİLİ OLMAK İÇİN KAÇ YAŞINDA OLMAK GEREKİR?
Milletvekilliğine aday olabilmek ve milletvekili seçilebilmek için, en az 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Daha önce milletvekili seçilme yaşı 25 idi. Ancak 2017 yılındaki değişiklikle birlikte artık milletvekili adayı olabilmek ve milletvekili olarak seçilebilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak yeterlidir.
MEMURLAR MİLLETVEKİLİ ADAYI OLABİLİR Mİ?
Kamu görevinde çalışan belirli kişiler milletvekili adayı olabilmek ve ardından milletvekili seçimlerine katılabilmek için, görevlerinden istifa etmek zorundadır. Milletvekili adayı olabilmek için görevinden istifa etmesi gereken kamu görevlileri şunlardır:
- Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyeleri
- Hâkimler ve savcılar
- Yüksek yargı mensupları
- Yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanları
- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üyeleri
- Kamu kurum ve kuruluşlarında memur statüsünde görev yapan kişiler
- Kamu kurum ve kuruluşlarında yaptıkları hizmet yönünden işçi niteliğinde olmayan diğer kamu çalışanları
- Kamu kurumlarında çalışan sözleşmeli personel
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında görev yapan geçici personel
- Belediye başkanı olarak görev yapanlar
- Subay ve astsubay olarak görev yapanlar
- Siyasi partilerde il ve ilçe yönetim kurulu başkanı ya da üyesi olarak görev yapan kişiler
- Belediye meclisi üyeleri
- İl genel meclisi üyeleri
- Kamu kurumu niteliği taşıyan meslek kuruluşlarının, sendikaların, kamu bankalarının, üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüslerin ya da ortaklıkların yönetiminde ve denetim kurullarında çalışanlar
Kamu kurum ve kuruluşlarında yukarıda belirtilen görevlerde çalışan kişilerin, milletvekili adayı olabilmek için çalıştıkları bu görevlerden istifa etmeleri gerekir. Milletvekili seçilmek amacıyla görevinden istifa eden kamu çalışanlarının, görevlerinden uzak kaldıkları süre içinde memuriyetten kaynaklı özlük hakları devre dışı kalmaktadır. Bu süre boyunca emeklilik yönünden de hiçbir hakka sahip olamazlar. Seçimlerde milletvekili olabilmek için görevlerinden istifa eden kamu çalışanları, seçilememeleri halinde kurumları tarafından eski memuriyet görevlerine yeniden alınabilirler. Ancak bu zorunlu değildir. Kimi zaman aynı kazanılmış hak aylık derecesinde bulunan farklı bir göreve alınmaları da mümkündür.
