Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş:
Squid Game dizisinin psikolojik etkileriyle ilgili açıklamalarda bulunan Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş, "İnsanı bu dünyada motive eden iki araç; ödül veya cezadır. Ödül veya ceza bizim davranışlarımızın ortaya çıkmasında, bir performans sergilememizde veya göreve odaklanmamızda önem taşır. Şu an size bir davranışı sergilemeniz karşısında istediğiniz bir ödülü vereceğimi söylesem bu davranışı motive bir şekilde gerçekleştirirsiniz. Aynı şekilde davranış sonucunda size ait olan bir şeyi sizden alacağımı söylesem yine bu davranışı yaparken motive olursunuz." dedi.
"Squid Game dizisinde ödül ve ceza kavramının vurgulandığını görüyoruz." diyen Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş, açıklamalarını şöyle sürdürdü; "Kötü hayatları olan insanların bir çıkış noktası bulabilmesi açısından para ödülünün konulması motive sağlıyor. En büyük motivasyon kaynağı 'Hayatta kalma' motivasyonudur. Dizide, ödülün ve cezanın en yüksek seviyede kurgulandığını görüyoruz. Oyuncular maksimum motivasyon kaynağıyla oyunda tutuluyor."
AYNA NÖRONLARIMIZ DAHA İLK BÖLÜMDE HAREKETE GEÇİRİLİYOR
Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş, "Oyunun başında empati vurgusu iyi uygulanıyor. Baş karakterin hayat şartları gözler önüne serilerek empati yaptırılıyor. Seyirci daha ilk bölümde baş karakterle empati kuruyor. Ayna nöronlarımız bu şekilde harekete geçiriliyor. Baş karakterle kurduğunuz empatiden sonra bir topluluğun içerisinde girdiğinizde diğer topluluğun içindeki diğer insanlarla da empati kuruyorsunuz. İzleyici, baş karakterle kurduğu empatiyi diğer oyuncularla da kurarak adrenalin salgılamaya başlıyor. Dizideki birçok sahne nörokimyasal salgılamamıza neden oluyor. Bu ve benzeri sebepler dizinin birçok kişi tarafından izlenmesine neden oluyor." dedi
BU DİZİNİN BENZER DİZİLERDEN DAHA FAZLA İLGİ ÇEKMESİNİN NEDENİ…
Psikolog Berkay Ateş, "Daha önce bir oyun üzerinden hayatta kalma hikayelerini çok gördük. Ancak bu dizinin benzer dizilerden daha fazla izlenmesinin bir diğer nedeni de hikayedeki oyunun gerçek hayatta her an karşımıza çıkabilecek bir oyunmuş gibi hissettirilmesi. Dizinin sonuna dair oluşan merak duygusu sürekli canlı tutuluyor." diye konuştu.
ANKSİYETE, PANİK ATAK VE PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLARI TETİKLEYEBİLECEK SAHNELER TAŞIYOR
"Bütün şiddet içeren diziler ve filmler gibi toplum ve çocuklar üzerinde olumsuz öğeler barındırabileceğini söyleyebiliriz." diyen Psikolog Berkay Ateş, şöyle konuştu; "Bu nedenle Squid Game dizi yaş sınırlandırılmasının yapılması gerekiyor. Televizyondaki ve sinemadaki şiddet toplum üzerinde olumsuz etkiler bırakıyor. Dizi, bazı bireylerde anksiyete, panik atak ve psikolojik rahatsızlıkları tetikleyebilecek sahneler taşıyor. Belli bir yaş grubu altındaki çocuklar üzerindeki etkileri çok önemli. Çocuklar eğer iyi kontrol edilmiyorsa birçok uyaranla karşı karşıya kalabilirler. Çocuklar, dizideki birçok öğeyle zihinsel olarak daha fazla bağlantı kurabilirler. Dizinin çocuklar üzerinde korku, kaygı ve travmatik etkileri olabilir."
ÇOCUKKEN OYNADIĞIMIZ OYUNLARIN KULLANILMASININ NEDENİ NE?
Psikolog Berkay Ateş, "Çocukken oynanan oyunlar hepimizin ortak geçmişidir. Bu dizide insanları bu kadar çok çeken şeylerden biri de aslında ortak bir geçmiş diyebileceğimiz oyunlar. İnsanlara iki uç duygunun ardı ardına verilmesi durumunda odaklanma durumu artar. Hem korku hem komedi öğesinin aynı anda barındırıldığı sahnelerde insanların kafası karışır ve dikkat o yöne çekilir. Senaristler genellikle bu tarz sahneleri çok fazla kullanır. Squid Game dizisine baktığımızda ise, çocukken oynadığımız oyunları görmenin yarattığı pozitif his ve hemen ardından bu oyunların vahşice sonuçlandırılması iki uç duyguyu aynı anda hissetmemize neden olarak tüm dikkatimizi çeker ve odaklanmamızı sağlar. Sürekli farklı mesajlar aldığımızda dikkat ve odağımız artar. Çocukluk oyunlarının dizideki kullanım amacı da aslında dikkat çekmek." dedi.
ÇOCUKLAR OYUNU KAYBETTİĞİNDE FİZİKSEL ŞİDDETE BAŞVURABİLİR
Oyunun çocuklar üzerindeki etkilerine değinen Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş, şöyle konuştu; "Çocuklar Squid Game, dizisini örnek alarak ceza sistemini kullanmaya başlayabilir. Oyun sırasında kaybeden arkadaşa diğer arkadaşlar saldırabilir. Oyunların motivasyonu eğlencedir. Çocuklar oyunu kaybettiğinde fiziksel şiddete başvurabilir. Çocukları bu tarz dizilerin olumsuz etkilerinden korumak için ailelere büyük görev düşüyor. Çocukların bulunduğu ortamda eğer arkadaşlarımızla iddiaya girip oyun oynuyorsak, para kaybediyorsak sizden duyduğunu değil gördüğünü yapacaktır. Çocuklar arasındaki oyunlarda genellikle ödül bir yerden sonra verilemeyeceği için cezaya dönecektir. Çocukları çok sıkmadan ve bunaltmadan doğruyu göstermeli, oynadığı oyunları takip etmeliyiz. Buna benzer dizilerle karşı karşıya kalıyorlarsa önüne geçilmelidir diye düşünüyorum."
SQUİD GAME DİZİSİ 18 YAŞ ALTI ÇOCUKLARIN İZLEMESİ İÇİN UYGUN MU?
Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş, "Squit Game dizisinin en üst yaş grubu olan 18-21 yaş uyarısıyla yayınlanması gerekiyor. Bu tarz dizilerin yalnızca yaş uyarısıyla değil farklı şekilde de katagorilendirilerek yayınlanması gerekiyor. Yaş uyarısı varsa, çocuklara bu uyarının neden var olduğunu, çocuklar üzerindeki etkilerini ve gelecekte nasıl bir psikolojik etkisinin olacağını anlatmak gerekiyor." dedi.
Sodimer Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan:
BİRİNCİ OLMAK, ÖNCE GELMEK VE KAZANMAK İÇİN…
Sodimer (Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, "Dizinin içinde barındırdığı bazı sosyolojik ve sentetik kavramlar var. Thomas Hobbes'un bahsettiği doğa halini anlatıyor. Yani büyük, güçlü olan hırslar, insanların ihtirasları ve insanın kendi gerçekliğiyle yüzleşmesini anlatan ama aynı zamanda kapitalizm vurgusunu da eleştiren bir yapı.
Özellikle Güney Kore'nin son dönemlerde post-kapitalist yapıda bireyselleşmesi, bireycinin öne çıkmasını esas alan bir çalışma. Baktığımız zaman 'Parazit' filmine de benziyor. Aslında Kore gerçekliğinde bir dizi olduğu görülüyor ama bizim gibi sosyolojisi farklı olan toplumlarda böylesi eleştiriler ortaya çıkıyor. Birinci olmak, önce gelmek ve kazanmak için arkadaşlarını kandırma ya da hayatta kalmak için ihanet etme gibi kültürümüzde olmayan eleştiriler söz konusu. Kendi sosyolojileri bağlamında benimsenmiş diyebiliriz." diyerek sözlerine şöyle devam etti.
ÇOCUKLAR BİRBİRLERİNE MEYDAN OKUYORLAR
Bu diziden özellikle çocukların etkilendiğini belirten Prof. Dr. Levent Eraslan, "Netflix'in geneline baktığımız zaman bazı temaların çok yoğun işlendiğini ve eşçinsellik, semitic propaganda gibi kavramların öne çıkartıldığını görüyoruz. Bunlar çok önde olan bazı bağlamlar. Burada önemli olan çocukların etkilenmesi. Biz onu çok önemsiyoruz.
Dizide çocukların bazı oyunları oynadıkları ve birbirini cezalandırdıklarını gözlemledik. Öğretmen grubuna dönük yaptığımız araştırmada bu ortaya çıktı. Bu 'yeşil ışık- kırmızı ışık' oyunu, oradaki oyunların oynandığı ve cezalandırmalarda şiddetin kullanıldığı ortaya çıktı. Challenge denen meydan okumalar yıllardır can yakan uygulamalardır. Squid Game'deki oyunlar üzerinden çocuklar birbirlerine meydan okuyorlar. Bunu da sosyal medyada yayınlıyorlar." dedi.
AİLELERE NE GİBİ SORUMLULUKLAR DÜŞÜYOR?
Prof. Dr. Eraslan, "Aileler mutlaka çocukların dijital ayak izlerini kontrol etmeleri ve özellikle bu dizinin seyrettirilmemesi üzerinde önemli tedbirler almaları gerekebilir. Bu dizi çocuklara uygun değil. Sonuç itibariyle bazı problemler ortaya çıkabiliyor. Çocukların kendi masumiyetleri dışında kazanmak için her yolu denemeleri, kazanmak için her yol mubahtır sözünün farklı bir versiyonunu görüyoruz. Bu da Türk toplumunun dinamiklerine aykırı durumlardır." diye belirtti.
BİR FIRTINA GİBİ YAYILIYOR
Anne ve babaların bu noktada uyanık olması gerektiğini söyleyen Sodimer Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, "Bu tarz platformların denetlenmesinde RTÜK önemlidir. Devletin kendi medya izleme merkezi ve RTÜK'ün gerekli işlemleri yapması gerekir. Dizi şu anda tüm dünyada 120 milyon kişi tarafından izlenmiş. Yaptığı yatırımın tam 20 katı kadar kar kazanmış ve ikincisini de çekmeye karar vermişler. Bu bizim değil tüm dünyanın problemi. İngiltere'de, Amerika'da bu diziden dolayı bazı problemler yaşandığı görülmüş. Aynı zamanda bir endüstri oluştu. Yeşil eşofmanlar, simgelere kadar her biri bir endüstri oluşturmuş olduğu görülüyor. Sosyal medya üzerinden yayılan oyunlarda Squid Game temalarını görüyoruz. Bir fırtına gibi yayılıyor. Anne ve babaların bu noktada uyanık olması gerekiyor. 11, 12, 13 yaş erinlik ve sonrasındaki ergenlik dönemindeki çocukların ilgi gösterdiği bir oyuna dönüyor. Öğretmenlerin de buna dönük velileri de uyarması gerekiyor." diyerek sözlerini şöyle sonlandırdı.
"Postmodern dünyanın alışkanlıkları farklılaşmaktadır. Eskiden tek kanallı televizyon ve büyüyen kişiler karar verici oldu. Ama şu anda dijital dünyanın türlü platformları, sosyal medya gibi çok geniş, farklı, değişik izlence alanları var. Medya okur yazarlığı dersinin içeriğinin değiştirilerek dijital platformların buna eklenmesi ve aynı zamanda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın da ailelere dönük medya okur yazarlığı çalışmaları yapmaları oldukça gereklidir."
SQUID GAME HAKKINDA
Squid Game, 17 Eylül 2021 tarihinde dünya çapında yayınlanan Güney Koreli bir drama dizisidir. Şiddet içerikli sahnelerin yer aldığı, ödül ve ceza sistemine dayalı oyunlardan oluşan dizi, insanların para için birbiriyle yarıştığı sahnelerden oluşuyor. Hwang Dong-hyuk tarafından yazılıp yönetilen filmin başrollerinde Lee Jung-jae, Park Hae-soo, O Yeong-su, Wi Ha-joon, Jung Ho-yeon, Heo Sung-tae, Anupam Tripathi ve Kim Joo- ryoung yer alıyor.
