Son yıllarda Türkiye'deki gayrimenkul alım satım sürecinde uygulamaya giren birçok yeni düzenleme, vatandaşların belirsizlikler yaşamasına neden olabiliyor. Tapuda konut satışı sırasında istenen belgelerin değişmesi, özellikle ekspertiz raporunun zorunlu olup olmadığına dair soruların sıkça gündeme gelmesine yol açıyor. Tapuda ekspertiz raporu zorunlu mu, konut ekspertiz raporu zorunluluğu kalktı mı sorularına ek olarak alıcılar ve satıcılar için bu konunun oldukça değerli olduğunu söylememiz gerekir.
Tapuda ekspertiz raporu, bazı durumlarda zorunlu, bazı durumlarda ise isteğe bağlı bir belge niteliği taşır. Konut, arsa veya işyeri gibi taşınmazlar için yapılacak tapu işlemlerinde ekspertiz zorunluluğu, alıcının veya satıcının niteliğine ve taşınmazın niteliğine göre farklılık gösterebilir.
Zorunlu olduğu başlıca durumlar şunlardır:
Ancak yerli vatandaşlar arasında yapılan standart tapu devri işlemlerinde, 2024 yılı itibarıyla ekspertiz raporu zorunlu değildir. Alım-satım işlemi sırasında taraflar, taşınmazın satış bedelini beyan ederek işlemi tamamlayabilirler.
Ekspertiz raporu zorunluluğu tamamen kalkmış değildir; yalnızca belirli işlemlerde uygulanmaya devam etmektedir. Özellikle yabancı uyruklu kişilere yapılan satışlarda bu zorunluluk halen geçerliliğini korumaktadır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün uygulamaları uyarınca, yabancıya satışlarda SPK lisanslı bir ekspertiz firması tarafından hazırlanmış değerleme raporu şart koşulmaktadır.
Ancak Türk vatandaşları arasında yapılan tapu işlemlerinde, yani bir Türk vatandaşının başka bir Türk vatandaşına yaptığı konut satışında, ekspertiz raporu alma zorunluluğu yoktur. Taraflar beyan ettikleri satış bedeli üzerinden işlemlerini gerçekleştirebilir. Bu esneklik, konutun el değiştirmesini hızlandırmak ve bürokratik yükü azaltmak amacıyla getirilmiştir.
