Demans, hatırlama, düşünme, problem çözme veya karar verme yeteneğinin kaybıyla birlikte azalan bilişsel işlevleri bir araya getirir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde günlük aktiviteleri engelleyecek bir noktaya ilerleyebilir. Demans, geniş bir terimdir ve bunamaya dair birçok hastalığı tanımı içerisine alır.
En az 65 yaşındaki yaşlı yetişkinleri etkilese de normal bir yaşlanma belirtisi olarak kabul edilmez. Üstelik yaşam standartları dolayısıyla demans hastalığının ilerleyen yıllarda artış göstermesi bekleniyor.
Demans, dünya çapında yaşlı insanlar arasında engelliliğin ve bağımlılığın başlıca nedenlerinden biri olarak kabul ediliyor. Yaşlandıkça düşünce ve davranışların değişmesine neden olan bu hastalığı durdurabilmek için bazı formüller bulunuyor.
Güney Avustralya Üniversitesi'nden dünya çapında yapılan bir çalışma, yeni genetik araştırmalar, bunama ve D vitamini arasında doğrudan bir bağlantı keşfedildi.
D vitamini ve beyin arasındaki ilişkiye dair birkaç çalışma yapıldı oldukça önemli veriler elde edildi. Bunlar;
Demans, bilişsel işlevde bozulmaya yol açan kronik veya ilerleyici bir sendromdur. Küresel olarak, her yıl 10 milyon yeni vaka teşhis edilirken, 55 milyondan fazla insan ise demans hastasıdır.
Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Konseyi tarafından desteklenen genetik çalışma, Birleşik Krallık Biobank'tan 294.514 katılımcıdan alınan verileri analiz ederek düşük D vitamini (25 nmol/L) düzeylerinin etkisini ve bunama ve felç riskini inceledi.
Doğrusal Olmayan Mendel randomizasyonu (MR) (değiştirilebilir bir maruziyetin hastalık üzerindeki nedensel etkisini incelemek için genlerde ölçülen varyasyonu kullanma yöntemi) nörogörüntüleme sonuçları, demans ve felç için altta yatan nedenselliği test etmek için kullanıldı.
Kıdemli araştırmacı ve UniSA'nın Avustralya Hassas Sağlık Merkezi Direktörü Profesör Elina Hyppönen, bulguların demansın önlenmesi için önemli olduğunu ve D vitamini eksikliğinin ortadan kaldırılması ihtiyacının önemli olduğunu söylüyor.
Profesör Hyppönen, D vitamini, beyin sağlığı da dahil olmak üzere yaygın etkileri için giderek daha fazla bir hormon öncüsü olarak nitelendirildiğinin belirtiliyor.
Çalışmanın çok düşük D vitamini düzeylerinin demans ve felç riskleri üzerindeki etkisinin geniş bir popülasyonda sağlam genetik analizler kullanarak inceleyen ilk çalışma.
D vitamini eksikliğinin nispeten yaygın olduğu düşünüldüğünde gerçekten önemli bir veri elde ettiklerini de göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Profesör Hyppönen, demansın hem bireyleri hem de aileleri büyük bir zorluğa sürükleyen ilerleyici ve zayıflatıcı bir hastalık olduğunu belirtiyor.
Herkesin ciddi şekilde D vitamini eksikliği yaşamasını engelleyerek daha fazla fayda edilebileceğini, binlerce kişinin sağlık sürecini ise değiştirebileceklerini belirtiyor.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN NEDEN OLDUĞU DİĞER RAHATSIZLIKLAR
Yetişkinlerde ortaya çıkan uzun süreli D vitamini eksikliği; kemik erimesi, kas güçsüzlüğü, yüksek düşme riskleri ve kemik yapısında bozukluğunu beraberinde getirir.
Raşitizm sonucunda, büyüme geriliği, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, göğüs kemiği deformitesi veya bacaklarda eğrilik gibi kalıcı yapısal bozukluklar ortaya çıkabilir.
Çocuklarda ise raşitizm adı verilen rahatsızlığa yol açar. Raşitizm, genellikle D vitamini eksikliği sebebiyle ortaya çıkan kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması ile ilişkilidir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN NEDENLERİ?
Yeterli güneş ışığı almamak, D vitamini eksikliği nedeni olabilir. Fakat güneş ışığına yeterince maruz kalmak, D vitamini ihtiyacının büyük bölümünü karşılar. Özellikle kış aylarında güneşten alınan D vitamini oranı büyük oranda düşüş gösterir.
Bazı durumlarda D vitamini takviyesi almak gerekebilir. Uzman kontrolünde karar verilen D vitamini desteğini almamak, D vitamini eksikliğine neden olabilir.
Vücutta gebelik, obezite gibi artan D vitamin ihtiyaçlarının karşılanmaması da kronik bir biçimde D vitamini eksikliğine neden olabilir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE RİSK GRUBUNDAKİLER
Gün içerisinde zamanının büyük kısmını kapalı alanlarda geçiren kişiler, D vitamini eksikliği riski ile karşı karşıya kalırlar. Örneğin; geceleri çalışanlar, uzun saatler boyunca kapalı ortamda kalanlar vs.
Sürekli cildi kapalı olan insanlar D vitamini eksikliğine daha yatkındır. Örneğin; kesintisiz olacak şekilde kapalı kıyafetler giyinmek, sürekli yoğun şekilde güneş kremi kullanıyorsanız, D vitamini eksikliği yaşayabilrsiniz.
Koyu ten rengine sahip kişiler de risk altındadır. Ten rengi koyulaştıkça aynı miktarda güneş ışığına maruz kalan açık tenli kişilere göre daha az D vitamini üretirler.
