Sahnede fenalaşan ve geçirdiği kalp krizi sonrası hayatını kaybeden Metin Aralot'ın ani ölümü sevenlerini yasa boğdu. Bir süredir diyet yaptığı iddia edilen ünlü sanatçının kalbini bu rejimler mi yordu? Tüm bu iddialar şok diyetlerin vücuda olan hasarlarını tekrar gündeme getirdi. Konu hakkında merak edilenleri Uzm. Dr. Demet Erciyes ve Beslenme ve Diyet Uzmanı Ersin Özdemir'e sorduk.
Kalp krizinin en belirgin belirtisinin göğüs ağrısı olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Demet Erciyes "ama tabii ki her göğüs ağrısı da kalp krizi demek değildir. Bu ağrının en tipik özelliği göğüste yaygın baskı şeklinde özellikle bu iman tahtası dediğimiz kemiğin, bizim Sternum diye adlandırdığımız kemiğin üzerine baskı şeklinde bir ağrı görülmesidir. Hastalar bunu çok güzel şekilde tarif eder. Sanki bir fil ayağıyla basıyormuş gibi çok şiddetli bir ağrıdır. Bazen yanma tarzında da olabilir. Göğüsün sol tarafında belirgindir ama daha çok bu iman tahtasının üzerinde ve göğüste yaygın olarak hissedilir. Bu ağrı aynı zamanda alt çeneye, boyuna, sırta, sol omuza ve sol kola yayılır. Sol kolda uyuşma görülebilir. Bu, kalp ağrısını çok tipik özelliğidir" diyerek devamında ise bu noktada sürenin de önemine vurgu yaptı.
Uzm. Dr. Demet Erciyes
"Krize dönmesi için süresi de önemlidir. Bu ağrı eğer 10-20 dakikadan uzun sürüyorsa mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurup bir EKG çektirmekte fayda vardır" şeklinde konuştu.
KALP KRİZİNDEN KANSERE PEK ÇOK HASTALIĞA YOL AÇIYOR
Kilo vermek adına kullanılan zayıflama haplarının gelişigüzel kullanılmasının çok sakıncalı olduğundan bahseden uzman, "Hatta biz kardiyologlar tarafından da pek tavsiye edilmez. Özellikle de bu haplar metabolizmayı hızlandırıcı adı altında sunulmaktadır. Bunlar metabolizmayı hızlandıracağım bahanesiyle bir takım ritim bozukluklarına hatta kişi belki kalp hastası olduğunu farkında değildir bu damar tıkanıkları başlangıç aşamasındadır veya ileri aşamadadır fakat kontrollerini de vaktinde yaptırmadığı için kişi farkında değildir. Bu haplar ve iğneler kalp krizini tetikleyebilir. Kalp kriziyle birlikte bir takım öldürücü aritmileri de tetikleyebilir. Ani ölümlerle neticelenebilir" dedi.
Ek olarak bu hapların ve iğnelerin bazı hormonlar da içerebildiğini söyleyen Erciyes, "Farklı komplikasyonlara da yol açabilir. Örneğin bazısı pankreas kanserine sebep olabiliyor. Ama en sık gördüğümüz tabii ki kalp krizi, ölümle neticelenen ve kalbin durmasıyla sonuçlanan ritim bozukluklarını da tetiklediğidir" şeklinde anlattı.
GENÇ YAŞTA KALP KRİZİNİ GÖRÜLME SIKLIĞI NEDEN ARTTI?
Genç yaşta kalp krizi görülme sıklığının artmasına dair Uzm. Dr. Demet Erciyes şunları söylüyor:
"Aslında bunun en belirgin özelliği hastanın yaşı gençse pek de kalp hastalığını çünkü genel kanı bu hastalığın ileri yaş hastalığı olduğuna dair, evet doğru ileri yaş bu hastalığın risk faktörlerinden bir tanesi, ama diğer risk farktörlerini de iyi gözlemlemek lazım. Örneğin sigara kullanımı daha genç yaşa inmeye başladı. Fast food, sağlıksız beslenme, bunlar çok yaygınlaştı maalesef. Yüksek kolesterol düzeyi, yüksek kan yağlarındaki dengesizlik bu yanlış beslenmeyle birlikte olabilecek diyabet ya da yüksek tansiyon gibi diğer komplikasyonlar diyebiliriz hem de bu kalp damar hastalığına zemin hazırlayan diğer risk faktörleri daha da arttı ve daha genç yaşa indi. Obezite daha genç yaşta hatta çocuk denecek yaşta başlıyor. Hareketsizlik, bu teknolojik çağın sosyal medya bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı, bilgisayar başında oturup hareketsiz vakit geçirmeleri. Eskiden çocuklar ve gençler açık havada vakit geçirip hareket ediyorlardı, oynuyorlardı, en azından yürüyorlardı ama şimdi tamamen hareketsiz evde, kapalı alanda, bilgisayar başında, yemek yemek için bile bilgisayar başından kalkmadan bu hazır yiyecekleri, cipleri, paketlenmiş gıdaları bol bol tüketiyorlar. Hareketsizlikle birlikte obezite daha da fazla oluyor. Bunun arkasından kan yağlarındaki dengesizlik metabolik sendrom, yüksek tansiyon, kan şekerindeki bozulmalar, bunların hepsi kalp damar hastalığına zemin hazırlıyor. Genç yaşta oldukları için bunu kendilerine kondurmuyorlar, doktora da gidip göstemiyorlar, tetkitleri de yaptırmadıkları için maalesef kalp krizi görülme yaşı çok erken yaşlara kadar indi. En önemlisi sigara kullanımı, elektronik sigara da buna dahil."
KALP HASTALIKLARINDAN ÖLÜM ORANINI YÜZDE 91 ARTIRIYOR
Bu sene Mart ayında Amerikan Kalp Derneği'nin toplantısında sunulmuş 20 bin kişi üzerinde yapılan çok önemli bir çalışmadan bahseden Erciyes, şok diyetlerden ve aralıklı orucun kalbimize olan etkilerinden bahsetti.
Uzm. Dr. Demet Erciyes, "16 saati bulan açlıklar söz konusu, şok diyetlerde de aynı durum vardır. 16 saat aç kalan ve yeme süresini 8 saatle sınırlayan 20 bin kişide yapılan çalışmada kalp damar hastalıklarından ölüm oranı yüzde 91 olarak daha fazla görülmüş. Dolayısıyla bir kere gelişigüzel diyet yapılmamalı. Özellikle kalp hastalığına meyilli olan kişiler, ailesinde erken yaşta kalp damar hastalığı olanlar ve bu risk faktörlerinin hepsini taşıyanlar olur olmaz moda diyetlere sarılmamalı.
DİYETLER KİŞİYE UYGUN OLMALI
"Şok diyetlerde insanlar sadece sıvıyla da besleniyor. Şok diyetin anlamı çok kısa sürede çok miktarda kilo vermek. Ancak amaç aslında bu olmamalı. Yapılacak diyetlerin sürdürülebilir olması, yaşam tarzına uygun olması gerekiyor. Diyet kişiye uygun olmalı, herkes için aynı diyeti öneremeyiz" diyerek her kişinin genetik özelliklerinin, metabolizmasının ve yaşantısının başka olduğunu söyleyen Erciyes, bunlara dikkat edilerek bir diyet önerilmesi gerektiğini ifade etti.
Sağlıklı diyetin Akdeniz diyeti olduğunu belirten Uzm. Dr. Demet Erciyes, "tüm vitamini, minerali, karbonhidratı, proteini ve yağı dengeli bir diyet olmalı" dedi.
Şok diyetlerde bireylerin aç kaldığını veya sadece belirli gıdaları tükettiklerini söyleyen uzman, bu tip durumlarda en sık görülen belirtinin tansiyon düşüklüğü olduğunu söyledi. Bunun ise baş dönmesi ve bayılmaya kadar gidebileceğini belirtti.
KALBİN ÇALIŞMASINI ETKİLİYOR
"Kalbin çalışması için potasyum minerali çok önemlidir. Potasyum kaybolduğu zaman öldürücü aritmilerle karşılaşabiliyoruz. Kalp de bir kas neticede. Çalışabilmesi için o hücrelerin belirli bir enerjiye ihtiyacı var. Şok diyetler ise bunlardan yoksun diyetler."
Çok kısa sürede çok kilo vermenin metabolizmayı altüst ettiğini söyleyen Erciyes, aynı zamanda kalbin normal çalışmasını da bozduğunu belirterek "kas gücünden tutun çeşitli aritmilere kadar, tansiyon düşüklüğüyle birlikte bizim hipotansiyon dediğimiz hastayı şoka, bayılmaya bile sokabilecek neticelere varıncaya kadar zararı olabilir" diyor.
"Şok diyetler ister bir gün ister birkaç gün olsun, gün boyu sadece çay kahve içilen diyetler sadece kalbi değil tüm vücudu olumsuz etkiliyor" şeklinde sözlerine devam eden Uzm. Dr. Demet Erciyes, diyetin doktor kontrolünde yapılmasının ve sürdürülebilir olması gerektiğini söyledi.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ersin Özdemir
ŞOK DİYETLER YAZ SICAĞINDA KAR YAĞMASINA BENZER
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ersin Özdemir, kilo vermek adına yapılan şok diyetler hakkında şunları söylüyor, "Hayat her zaman denge üzerine kuruludur, uç sınırlarda olmak bize her zaman sıkıntı yaratabilir".
Şok diyetlerin vücudumuz etkisi üzerindeki etkisini anlatan Özdemir, "Yaz ayında bir gün kalktınız ve kar yağıyor. Nasıl hissederseniz, nasıl anormal bulursanız ya da kış ayında karların çok yoğun yağdığı bir günde ertesi gün kırk derece sıcaklığa uyanmak sizde nasıl şok etkisi uyandırırsa şok diyetler de vücudumuz için aynen bu şekildedir. Çünkü şok diyetlere özellikle kişinin metabolik esnekliği yoksa, kişinin vitamin eksiklikleri varsa, kişinin yağ-protein-karbonhidrat geçişlerinde sıkıntılar varsa şok diyetler faydadan çok zarar verecektir. Zaten fayda verdiğine dair bilimsel çalışmalar da yoktur" diyor.
Hayat her zaman zaman denge üzerine kuruldur nasıl ki yaz ayında sıcaklıkların 35-40 derece olduğu bir günde ertesi gün kar görmek bizi şaşırtıyorsa şok diyetler de vücudumuz için bu şekildedir.
ŞOK DİYETLER SAĞLIK SORUNLARINI DAHA DA KÖTÜLEŞTİRİYOR
Vücudumuz üzerinde şok diyetlerin etkisinden bahseden Özdemir, "Birinci olarak kişinin yağ-protein ve karbonhidrat dengesi arasında geçiş yani metabolik esnekliği hakkında bilgimiz olmadığı için eğer vücut sadece şeker ye şeker yak moduna girmişse şok diyetlerle bu kısır döngü daha da felaket bir hale gelecektir. İkinci olarak özellikle beynimiz, hacim olarak vücudumuza oranla çok küçük bir organ olmasına rağmen toplam olarak toplam enerjinin sadece yüzde 25 ile 30'unu yakıyor. Şok diyetler de genelde çok düşük kalorili diyetlerdir ve beyin enerjisiz kalmaya başlar. Bu da beyin sisi, bayılma hissiyatları, gün içerisinde pilin bitmesi hissiyatları yaratabilir. Aynı zamanda kişini D vitamini B12 vitamini, iyot eksikliği, belirli mineral eksiklikleri, sodyum, potasyum dengesinde eksiklikler varsa şok diyetler bu vitamin eksikliklerini iyice açığa çıkartır."
"Bunun yanı sıra kişinin bazal metabolizma hızı dediğimiz bir hız vardır. Bazal metabolizma hızı kişinin vücudunun oturur veya yatar pozisyonda bile günlük harcadığı kaloridir. Bu kalorinin altına inmesi özellikle hayati organ fonksiyonlarını olumsuz anlamda etkileyebilmekte. O yüzden hızlı bir şekilde kilo verme uğruna yapılan bu şok diyetler çok tehlikeli hale gelmektedir. Unutmayın ki bir günde kilo almadınız ve bir günde de kilo veremezsiniz."
Ortalama 40 yaşında kilolu bir bireyi örnek gösteren Diyetisyen Özdemir, "Bu kişinin hayat, beslenme ve uyku bozuklukları sonucunda 40 yılın sonunda şok diyetlerle 1-2 haftada kilo verme vaatleri gerçekçi değildir" dedi.
ZAYIFLAMAK İSTEYENLER İÇİN EN SAĞLIKLI DİYET
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ersin Özdemir de zayıflamak için en sağlıklı diyet biçimi konusunda Akdeniz diyetini öneriyor ve "en çok zayıflamaya katkısı olan ve kalp damar sağlığını olumlu anlamda etkileyen diyet sistemi Akdeniz tipi beslenmedir ve DASH diyetidir. Bu beslenmeler en bilimsel beslenmedir ve etrafından uzaklaşmamak gerekir. Zayıflama noktasında olay sadece kalori saymaktan ibaret değildir. Bir beslenme ve diyet uzmanı olarak ben hayatımda hiç diyet yapmadım. Sadece sağlıklı beslenmeyi tercih ediyorum ve bu yolculuktayım. Bu mentalitede olmak çok önemli" dedi.
KİLO VERMEK İÇİN BU 3 KURALA DİKKAT
Zayıflamak için önerilerde bulunan Özdemir dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralıyor; "Olay sadece kalori saymak değildir ve şok diyetlerin temelinde çok düşük kalori vardır. Kalori saymak sizi A noktasından B noktasına getirir. Kilo vermek ve sağlıklı beslenmek istiyorsanız 3 kurala dikkat etmeniz gerekiyor. Bir acıkınca yiyeceksiniz doyunca bırakacaksınız. Keyfi yemeler olmamalı. İkinci kural uyku saatinin önemi. Kilo verme olayı gece uykuda zifiri karanlıkta, sindirim tamamlandıktan sonra başlar. Verimli uyku uyumaya dikkat etmelisiniz. Gece yemelerini bırakmalısınız. Zifiri karanlık ve sessizlikte uyuyacaksınız ve üçüncü olarak yeteri kadar su içerek yağ hücrelerinin parçalanmasını hızlandıracaksınız. Uyku pozisyonu da son derece önemli. Sırt üstü ve yüz üstü uyumanızı tavsiye etmiyorum."
DETOKS YAPMAK SANILANDAN ÇOK FARKLI
Bu kelimeyi Türkçeye çevirdiğimizde arınma arındırma anlamına geldiğini söyleyen Özdemir, "Bizler işlenmiş, rafine edilmiş, fabrikasyon gıdalardan uzaklaşırsak zaten iç organlarımız ne yapması gerektiğini çok iyi biliyor. Dışarıdan ekstra bir şeyler yapmamıza ihtiyaç yok. Eğer sağlığımızı bir adım daha ileri götürmek istiyorsak o zaman kontrollü ve sebze ağırlıklı bir detoks yapabilirsiniz ancak detoks adı altında pazarlanan çaylar, kürler, paketli gıdalar, koruyucu içeren ürünler detoks ürünü değildir. Eğer detoks yapmak istiyorsanız (ki gerçek detoks temiz beslenmek ve iyi uymaktır) organik sebzeler, kendinizin hazırladığı sebze sularından destek almak, mümkün oldukça stressiz kalmak şeklinde uygulanabilir. Ancak dediğim gibi temiz gıda tüketmek, sağlıklı yiyecekler yemek, paketli gıdalardan uzak kalarak ve doğru bir uyku sistemiyle zaten vücudunuzu detoksa başlatmış olacaksınız" diyor.
Özdemir, "Kimler ağır diyetlerden uzak durmalı?" sorusuna ise şöyle cevap veriyor;
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ersin Özdemir sizin için en doğru diyet konusundaki anlatımlarını şöyle bitiriyor; "Duygu değişimi hızlı olan kişiler kesinlikle şok diyetlere başvurmamalı. Bakın bu yazımızı okuyan her birey biricik. O nedenle kilo almak kilo vermek hava durumunun bir gün yağmurlu bir gün güneşli olması kadar doğaldır. Önce kendi bedeninizi sevin ve kucaklayın. Hepimiz kilo alıp verebiliyoruz ama kendimizi sevmemiz bu noktada çok mühim. Hepimiz sosyal ve biricik varlıklarız. Kendi bedeninizi deney tahtası haline getirmeyin! Bol bol okuyun ve kendi süzgecinizden konuları geçirin…"
