Besinlerin güvenli tüketimi ve doğru saklama koşulları, sağlığımız için hayati önem taşıyor. Günlük yaşamın telaşı içinde sıkça başvurduğumuz yemek ısıtma alışkanlığı, bazı durumlarda ciddi sağlık risklerine yol açabilir. Özellikle bazı besinlerin tekrar ısıtılması, sadece lezzet kaybına değil, aynı zamanda toksik maddelerin oluşmasına ve tehlikeli bakterilerin üremesine neden olabilir. Uzman diyetisyen Harini Bala'nın bu konudaki önemli uyarıları, günlük beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirmemiz gerektiğini bir kez daha ortaya koyuyor.
Çoğumuz hızlı ve pratik olması adına bir önceki günden kalan yiyecekleri ısıtıp tekrar tüketiyoruz. Ancak diyet uzmanlarına göre bazı yiyecekleri sadece bir kez ısıtmanız ve asla tekrar ısıtmamanız gerekiyor.
Bunun iki nedeni bulunuyor.
Öncelikle, tekrar ısıtıldıklarında içeriklerin kimyasal bileşenleri değişebiliyor ve böbrek hasarı gibi sorunlara yol açan toksik maddelerin salınımına neden olabiliyor.
İkinci olarak, bazı yiyecekleri ısıtmadan önce soğutmak, E. coli ve listeria gibi öldürülmesi zor bakterilerin çoğalmasını teşvik edebilir.
Diyetisyen Harini Bala, asla tekrar ısıtmamanız gereken üç şaşırtıcı yiyeceği açıkladı.
Listenin başında ıspanak yer alıyor.
Bala, ıspanağın çiğ olarak yenildiğinde zararsız olan oksalik asit adı verilen bir madde içerdiğini söyledi.
Ancak, tekrar ısıtıldığında, oksalik asit 'kristalleşir' ve 'toksik' hale gelir. Yüksek dozlarda, madde böbrek taşı riskini artırabilir.
Bala, "Ayrıca nitrat da içeriyor ve tekrar ısıtıldığında nitritlere dönüşüyor ve bunlar da zehirlidir" diye ekledi.
Nitritler, bağırsaktaki kimyasallarla birleşerek bağırsak tümörü oluşma riskini artıran bileşikler oluşturduğu düşünülen maddelerdir.
Diğer araştırmalar, ıspanak yapraklarının, gıda kaynaklı hastalıklara neden olan listeria adlı bir bakterinin istilasına uğrayabileceğini ortaya koydu.
Uzmanlar, ıspanak uygun şekilde ısıtılmamışsa bakterilerin hala üzerinde yaşayabileceğini söylüyor. Bu durum ateş, grip benzeri semptomlar, baş ağrısı, ense sertliği, kafa karışıklığı ve hatta nöbetlere neden olabilir.
Bala, tekrar ısıtılmaması gereken bir diğer içeceğin ise çay olduğunu söyledi.
"Sadece içeceği daha acı hale getirmekle kalmaz. Çünkü tekrar ısıtma, ekşimsi tada sahip tanen miktarını artırıyor. Ayrıca 'içecekte her türlü uykuda olan bakteri aktif hale gelebilir'" dedi.
Son olarak, Bala'ya göre ısıtılması en riskli yiyecek pirinçtir.
Pişmiş pirinç soğutulduğunda, toprakta ve sebzelerde bulunan spor oluşturan bir bakteri olan Bacillus cereus içerebilir.
Ancak sporlar ısıya dayanıklıdır; bu nedenle onları ısıttığınızda bile risk ortadan kalkmaz.
Bacillus cereus bakterisinin neden olduğu hastalık belirtileri arasında kusma, ishal ve karın krampları yer alır.
Bala, virüsü kapma riskini sınırlamak için uyulması gereken bazı kurallar olduğunu söyledi.
"Pişirdikten sonra iki saat içinde hava almayan bir kapta buzdolabında saklarsanız tekrar ısıtabilirsiniz."
"Ancak eğer pirincinizi sabah pişiriyorsanız (dışarıda bırakıyorsanız) ve ertesi gün yemek üzere gece buzdolabında saklıyorsanız, Bacillus cereus oluşma olasılığı çok yüksektir."
Geçtiğimiz yıl, 20 yaşında bir gencin makarnayı da etkileyen 'kızarmış pilav sendromu' nedeniyle öldüğüne dair bir haber internette yeniden gündeme geldi.
Kimliği belirlenemeyen Belçikalı adam, beş gün boyunca mutfağında unuttuğu ısıtılmış spagettiyi yedikten sonra hayatını kaybetti.
Makarnayı yedikten kısa bir süre sonra mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı, ishal ve kusma gibi bir dizi semptom yaşamaya başladığı bildirildi ve 10 saat içinde hayatını kaybetti.
Yapılan otopside adamın orta düzeyde sentrilobüler karaciğer nekrozu geçirdiği ve bunun da organlarının iflas etmesine yol açtığı tespit edildi.
Klinik Mikrobiyoloji Dergisi'nde vakayı ayrıntılarıyla anlatan doktorlar, hastalığın büyük ihtimalle Bacillus cereus'tan kaynaklandığını söyledi.
