Selenyum, insan sağlığı için hayati öneme sahip olan ancak yalnızca küçük miktarlarda ihtiyaç duyulan bir eser elementtir. Vücutta çeşitli kritik işlevleri destekler; bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına, tiroid bezinin düzgün çalışmasına ve hücreleri serbest radikal hasarına karşı koruyarak kanser ve diğer hastalıklara karşı savunma sağlamaya yardımcı olur. Peki selenyum en çok hangi kaynaklarda bulunur ve nasıl tüketilmelidir? İşte yanıtı…
Diyetisyen Dr. Carrie Ruxton açıklıyor: "Selenyum toprakta bulunan bir eser elementtir" diyor.
"Vücutta selenyum iyi emilir ve selenosistein adı verilen bir protein yapı taşı (amino asit) yapmak için kullanılır. Bu amino asitten yapılan proteinler normal tiroid fonksiyonu, bağışıklık, doğurganlık ve ayrıca vücudu kanserlere ve toksinlerden kaynaklanan hücre hasarına karşı korumak için hayati önem taşır."
"Beslenmemizden ihtiyacımız olanı almak için hayvansal gıdaları (hindi budu, dana eti), balığı (ton balığı) veya kuruyemişleri tercih etmemiz gerekiyor."
"Basit bir alternatif, günlük olarak ihtiyaç duyduğumuz besin maddelerinin önerilen dozlarını sağlayacak bir multivitamin ve multimineral takviyesi almaktır. Bu, diyetlerimizi tamamlar ve ancak doğal selenyum kaynaklarının yerini almaz."
SELENYUMUN SAĞLIĞA FAYDALARI NELERDİR?
Selenyum güçlü bir antioksidandır.
Ruxton, "Vücudumuzun hücreleri her gün metabolizmamızın ve bağışıklık sistemimizin normal faaliyetleri sırasında üretilen serbest radikallerin saldırısı altındadır" diye açıklıyor.
"Hücrelerin korunmaları için selenyum, C ve E vitaminleri gibi antioksidanlara sürekli olarak ihtiyaçları vardır."
Bu temel besin maddesi tiroid fonksiyonunun korunmasında da önemli bir rol oynar.
Diyetisyen Lucy Diamond, "Doğru selenyum seviyeleri tiroidin korunmasına ve dokusunun korunmasına yardımcı olurken, eksikliği tiroid hastalığı riskini artırabilir" diye açıklıyor.
Bazı araştırmalardan elde edilen bulgular, kolesterolü düşürmeye de yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
"Çalışmalara göre selenyum, 'kötü' kolesterolü ve iltihabı azaltarak kardiyovasküler hastalıklara karşı koruma sağlayabilir" diyor Ruxton.
"Ayrıca kanser önlemede ve bilişsel gerilemeye karşı korumada da bir rolü olabilir, ancak kanıtlar tutarsızdır."
Diamond, faydalarına rağmen uzun vadede çok fazla selenyum tüketmenin toksik olabileceği konusunda uyarıyor.
"Bu duruma selenozis denir ve saç dökülmesi, kırılgan tırnaklar, sarımsak benzeri nefes ve sindirim sorunları gibi semptomlara yol açabilir," diye açıklıyor.
"Aşırı durumlarda, sinir hasarı gibi daha ciddi sorunlara bile yol açabilir."
"Bu, çoğu insan için yaygın bir sorun değil, özellikle de selenyumu yiyeceklerden alıyorsanız, ancak takviye alıyorsanız veya Brezilya cevizi gibi selenyum açısından zengin yiyecekleri düzenli olarak tüketiyorsanız, dikkat etmeniz gereken bir konu."
PEKİ NE KADAR TÜKETMELİYİZ?
Diamond, "Genel olarak, 19-64 yaş aralığındaki erkeklere günde 75 mcg, 19-64 yaş aralığındaki kadınlara ise günde 60 mcg önerilmektedir, ancak bu miktar hamilelik veya emzirme gibi yaşam evrelerine bağlı olarak biraz değişiklik gösterebilir" tavsiyesinde bulunuyor.
"Yeterince selenyum alınmaması bağışıklık sisteminin zayıflaması veya bilişsel değişiklikler gibi sorunlara yol açabilir, ancak eksikliği oldukça nadirdir."
"Ancak, çok fazla selenyum da iyi değildir, bu nedenle günde 400 mcg'lik üst sınırın farkında olmak önemlidir, çünkü aşırıya kaçılması saç dökülmesi veya sindirim sorunları gibi olumsuz yan etkilere yol açabilir."
Ruxton, günde üç veya dört Brezilya cevizi tüketmenin yeterli olduğunu belirterek, gıda takviyesi kullananların dozaj talimatlarına her zaman uymaları gerektiğini söylüyor.
